Handen uit de mouwen in Guatemala
Mathias De Graag
26 oktober 2011
Op 6 november kiezen de Guatemalteken een nieuwe president. De strijd tijdens de tweede verkiezingsronde gaat tussen oud-millitair Otto Pérez Molina en de populistische advocaat Manuel Baldizón. Wie de verkiezingen ook wint, een ding is zeker: het presidentschap wordt geen gemakkelijke klus.
Guatemala wordt de laatste jaren flink geteisterd door de Mexicaanse drugshandel en het geweld dat daarmee gepaard gaat. Vooral de noordelijke regio’s El Péten en Alta Verapaz staan onder controle van verschillende drugskartels. Hoewel de drugshandel in het Latijns-Amerikaanse land regelmatig opduikt in de berichtgeving, is het niet zijn enige grote zorg. In de toekomst kan met name de voedselproblematiek voor veel grotere problemen zorgen.
Door droogte en overstromingen in 2009 en 2010 zijn in Guatemala grote delen van de landbouwgrond onbruikbaar geworden. Gevolg is dat de lokale bevolking niet meer kan rekenen op haar eigen voedselvoorziening. Ze is gedwongen voedsel te kopen op de markt, waar de prijzen de internationale stijgende trend volgen. De president van de Wereldbank, Robert Zoellick, waarschuwde in februari al dat de voedselprijzen stijgen tot gevaarlijke hoogtes die voor tientallen miljoenen arme mensen desastreus kunnen zijn. Volgens de Wereldbank leeft driekwart van de Guatemalteekse bevolking onder de armoedegrens van anderhalve euro per dag, terwijl bijna de helft van alle Guatemalteekse kinderen lijdt aan ernstige ondervoeding.
Een andere uitdaging voor de opvolger van huidig president Álvaro Colom is de strijd tegen criminaliteit en de aanpak van het onveiligheidgevoel. Inwoners die het recht in eigen hand nemen en zelf het kwaad met kwaad bestrijden, maken het openbare leven op straat er niet makkelijker op.
Ellen Verryt, regionaal verantwoordelijke voor Latijns-Amerika bij de ngo Wereldsolidariteit, noemt nog een ander probleem: de belastingontduiking. ‘De legale belastingontduiking door transnationale bedrijven heeft van alle vormen van belastingontduiking nog het meeste impact. De Guatemalteekse regering heeft erg gunstige contracten met hen afgesloten, zodat ze maar één procent belasting hoeven te betalen.’ Jan Albert Hootsen, een Nederlandse correspondent in Mexico en bekend met de regio, voegt daar aan toe dat Guatemala het met een jaarlijks budget van amper dertig miljard euro moet stellen. ‘Je kunt je wel voorstellen hoeveel inkomsten het land misloopt als er massaal belasting wordt ontdoken.’