Hans Lammerant (Vredesactie): 'Bijna nucleaire oorlog uitgevochten'

De Navo bestaat zestig jaar. Viert Vredesactie mee?
Lammerant: Voor ons is de slogan ‘Zestig jaar Navo is meer dan genoeg’. Ze zijn het instituut vergeten af te schaffen. In de Koude Oorlog was de vredesbeweging er al niet enthousiast over. En de rol van politieman in de wereld die de Navo na de Koude Oorlog op zich nam, leidt volgens ons nergens toe.
Natuurlijk is iedereen tégen oorlog. Maar kun je in een land als Afghanistan überhaupt wel achterblijven en niets doen?
Lammerant: We zeggen niet dat er geen problemen zijn in Afghanistan, wel dat de Navo er geen antwoord op is. Militair ingrijpen is een oude koloniale doctrine. Het werkt maar als je er enorm veel middelen in steekt. Het loopt vast, dat zie je nu in Afghanistan.
Sinds de jaren ‘90 is er een technocratisch denken gegroeid rond hoe je een staat opbouwt. Alsof je een staat kunt afbreken en opnieuw opbouwen zoals je met een huis doet. Geld kan je beter op andere manieren gebruiken. Er zijn andere manieren om conflicten te beslechten: economische en politieke instrumenten. Het pleidooi van “militairen sturen” is simplistisch.
Afschaffen, die Navo, is jullie boodschap. Maar wat is het alternatief?
Lammerant: In plaats van het interventieverhaal komt het erop aan de oorzaken van conflicten aan te pakken. Er zijn bijvoorbeeld veel linken tussen economie en conflict, maar daar kijkt men onvoldoende naar. Net zoals men in de wapenhandel een vergunningssysteem heeft, zou je ook voor grondstoffenbedrijven, de financiële wereld of de logistieke sector striktere regulereingen kunnen invoeren.
Men laat een hele hoop mogelijke beleidsinstrumenten liggen. Bouw daaraan, in plaats van zwaar geld te gaan steken in het militaire. Steek het geld van defensie in ontwikkelingssamenwerking, gezondheidszorg enzovoort, en je zal een gigantische vooruitgang zien.
Voorstanders wijzen erop dat het dankzij de Navo is dat we al zestig jaar vrede hebben in Europa.
Lammerant: Tijdens de Koude Oorlog heeft het geen haar gescheeld of er werd hier een nucleaire oorlog uitgevochten. In hoeverre is er niet gedobbeld met onze veiligheid, in plaats van die te garanderen? Je kunt het Koude Oorlog-verhaal niet loskoppelen van heel het kernwapenverhaal. De dynamiek van nucleaire ontwapening is stilgevallen na de tweede helft van de jaren negentig, en daar is de Navo mee schuldig aan.
De Navo behoudt haar kernwapens met de boodschap: ‘Voor veiligheid heb je kernwapens nodig.’ Maar landen als India en Pakistan luisteren dan ook mee. Recent hebben een paar Britse generaals een opiniestuk gepubliceerd waarin ze stellen dat het geld dat in kernwapens wordt gestoken beter voor iets anders kan gebruikt worden. Ook in het Amerikaanse leger is er discussie over: de luchtmacht wil al langer af van de kernwapens in Europa.