Nucleaire renaissance

Analyse

Nucleaire renaissance

Groeiende energiebehoeftes en de noodzaak om de CO2-uitstoot te beperken, zorgen voor een opmars van kernenergie. Is het een veilige en duurzame optie?

Een nieuwe nucleaire golf

Kernenergie is goed voor zowat een kwart van de totale energieproductie in industrielanden. Dat staat te lezen in Nuclear Energy Data 2007, een nieuw rapport van het Nucleaire Energie Agentschap van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Het gaat om een stijging met 1,8 procent ten opzichte van 2005. Bijna veertig jaar na het ongeval in de kerncentrale van Three Mile Island (1979) en ruim twintig jaar na de ramp in Tsjernobyl (1986) is kernenergie opnieuw aan een opmars bezig. In de 17 OESO-landen zijn 346 kerncentrales in werking, en dat aantal groeit nog steeds. Tien nieuwe centrales zijn er vandaag in opbouw. Verder plannen de VS de bouw van 15 nieuwe centrales en ook in de OESO-Pacific-regio zullen er binnenkort 14 bijkomen. Slechts 6 verouderde eenheden sloten vorig jaar de deuren: 4 in Groot-Brittannië, 1 in Spanje en 1 in Slowakije.
Intussen hebben het Nucleair Energie Agentschap van de OESO (NEA) en het Internationaal Atoomagentschap (IAEA) de twijfel weggenomen over de beschikbare uraniumvoorraden. In hun zogenaamde Red Book over uraniumvoorraden (Uranium: Resources, Production and Demand) schatten ze de geïdentificeerde hoeveelheid conventionele uranium die vrij makkelijk ontgonnen kan worden op 4,7 miljoen ton. Uitgaande van de elektriciteitsopwekking van 2004 zou dit volstaan voor 85 jaar. Maar de totale te exploiteren wereldvoorraden aan uranium zouden veel groter zijn, tot 35 miljoen ton. Bovendien gaat men ervan uit dat nieuwe ontwikkelingen in de nucleaire technologie ook een efficiënter gebruik van de grondstof mogelijk maken, zodat tot meer dan 30 keer zoveel energie uit dezelfde hoeveelheid uranium gehaald kan worden. 
Dat de markt helemaal terug op gang gekomen is, blijkt ook uit de prijs. In 2001 stond de uraniumprijs bijzonder laag, maar sindsdien is hij vervijfvoudigd. Ook nieuwe investeringen in de sector zijn toegenomen. Men verwacht dat de capaciteit voor nucleaire energieproductie tegen 2025 kan groeien tussen de 22 en de 44 procent ten opzicht van de huidige productiecapaciteit.
België produceert 54,4 procent van zijn elektriciteit in kerncentrales. Na Frankrijk (78,1%) staat België daarmee op de tweede plaats in OESO-lijst. (adw)
www.nea.fr

“Groene” kernenergie?

Binnen de EU woedt een hevig debat tussen voor- en tegenstanders van nucleaire energie. Frankrijk en Finland zijn absoluut voor. Oostenrijk, Ierland en Zweden zijn tegen, om veiligheids- en milieuredenen. Momenteel haalt Europa een derde van zijn energie uit kernenergie maar alles wijst erop dat de EU voor de toekomst de uitbreiding van het aandeel kernenergie ernstig overweegt. Op 21 september kondigde de Europese Commissie de oprichting aan van een nieuw onderzoeksplatform om mogelijkheden voor ‘duurzame nucleaire energie’ te bestuderen, het Sustainable Nuclear Energy Technology Platform (SNETP).  Het grote voordeel van kernenergie is de lage CO2-uitstoot. In zijn nieuwste boek De wraak van Gaia pleit zelfs de ecoloog James Lovelock voor het aanwenden van kernenergie, gezien de ernst en de snelle ontwikkeling van de opwarming van de aarde.
In België is op het moment dat we dit schrijven de Wet op de Kernuitstap nog steeds van kracht. Die voorziet in de sluiting van de laatste kernreactor tegen 2025, al staat ook dat besluit onder druk. De Commissie Energie 2030, die zich onder leiding van professor William D’haeseleer (KU Leuven) buigt over de toekomstige energiebevoorrading in ons land, zet volledig in op kernenergie. Dat ondanks protest van de milieubeweging, de Nationale Bank én de gewesten. Behalve het feit dat deze Commissie Electrabel zou bevoordelen, overschat ze de prijs van hernieuwbare energie en energie-efficiëntie en onderschat ze die van de kernenergie.
Op de recente studiedag De vierde generatie, een weg naar een betere duurzaamheid van kernenergie, mee georganiseerd door minister van Economie Marc Verwilghen (Open VLD), was te horen dat de zogenaamde vierde generatie reactoren de huidige problemen met kernenergie (risicovol, berging van giftig afval, hoge kostprijs) zou oplossen. Toch zal kernenergie, zonder gigantische subsidies, onverantwoord duur blijven. Er is niet alleen de hoge uraniumprijs, ook het kostenplaatje van de bouw van nieuwe centrales wordt vaak onderschat. De bouw van een nieuwe centrale in Finland heeft al  2,5 jaar vertraging opgelopen, een achterstand die naar schatting 3 miljard euro zal kosten. Ook om de CO2- uitstoot in te dijken, lijkt kernenergie geen goede optie. Zo raadt het Sternrapport over de opwarming van de aarde deze piste ten zeerste af wegens economisch niet verstandig. Ook milieudeskundige Aviel Verbruggen (Universiteit Antwerpen) vindt dat we moeten ophouden te dromen over de weldaden van kernenergie. ‘De massale uitbouw ervan vergt veel fossiele brandstoffen als aanvullende energie, de risico’s en het afval blijven een onoplosbaar probleem en een wereld vol met kernmateriaal is een uiterst onveilig woonoord.’ Verbruggen pleit voor een totale inzet op energie-efficiëntie en duurzame energie. (adw)

De visie van Aviel Verbruggen vindt u samengevat in MO*paper 10.

Uraniumincidenten

Canada en Australië leveren ruim de helft van het wereldwijde uranium. Kazachstan, Namibië, Niger, Rusland, Zuid-Afrika en de VS zijn samen goed voor nauwelijks 10 procent. De resterende 40 procent komt grotendeels uit gerecupereerd materiaal. Bij de ontginning van uranium loopt wel eens het een en ander fout. In oktober vorig jaar moesten de exploitaties van het Canadese bedrijf Cameco in het Cigar Lake-project, één van de grootste uraniummijnen ter wereld, stilgelegd worden omdat het gebied was overstroomd. Men verwachtte dat deze mijn aan 17 procent van de uraniumvraag op de wereldmarkt zou tegemoet komen. Al hoopt Cameco tegen 2010 de werkzaamheden te kunnen hervatten, toch is het voorval een serieuze streep door de rekening. In juli dit jaar trok het Chinese bedrijf China Nuclear Engineering and Construction Corporation (CNEC) zich terug uit Niger en staakte er al zijn geplande uraniumprospecties. Een van zijn medewerkers was namelijk gegijzeld door de Niger Movement for Justice (NMJ), een verzetsbeweging van Touaregs. Die beschuldigt de Chinese bedrijven ervan mee te werken met de regering, die met het geld van de ertsen wapens koopt om de Touaregs te onderdrukken. De NMJ hekelt ook dat buitenlandse bedrijven helemaal geen werk creëren voor de lokale bevolking. In april had de NMJ ook al een kamp van de Franse nucleaire energiegroep Areva bezet. (adw)