‘Laat de Filipijnse mensenrechtenverdedigers niet alleen in hun strijd met dit nieuwe regime’

Alarmsignalen voor mensenrechten staan op rood in de Filipijnen

AK Rockefeller (CC BY-SA 2.0)

Op 8 augustus werd in de Filipijnen voormalig vicepresidentskandidaat Walden Bello gearresteerd.

In de Filipijnen werd op maandag 8 augustus Walden Bello gearresteerd, voormalig kandidaat-vicepresident. Dat gebeurde een maand nadat de nieuwe president en vicepresident de eed aflegden. Het land lijkt verder af te glijden naar autoritair bestuur en inperking van de ruimte voor een kritisch middenveld. Bello werd intussen op borgtocht vrijgelaten. Wat is er aan de hand?

De verkiezingen die begin mei plaatsvonden, leverden een opvallend resultaat op. De nieuwe president werd Ferdinand “Bongbong” Marcos, zoon van oud-dictator Ferdinand Marcos, die het land met ijzeren hand regeerde tussen 1965 en 1986. De nieuwe vicepresident werd Sara Duterte, dochter van de vorige president Rodrigo Duterte.

‘Wat we nu hebben, is de slechtst mogelijke combinatie in de Filipijnse politiek’, zei Glenis Balangue van de Filipijnse ngo IBON op 25 mei tijdens een informatief seminar in het Belgische parlement, georganiseerd door Ecolo-volksvertegenwoordigster Séverine De Laveleye.

Intimidatie

De regering Marcos-Duterte, stelde ze, wordt een cocktail van ‘dynastieke politiek die voortgebracht wordt door autoritair bestuur, massaal gefinancierd door corruptie, gekenmerkt door wijd verspreid bedrog en desinformatie, terwijl er geen samenhangend programma is om wat te doen aan armoedebestrijding, jobcreatie of nationale ontwikkeling. Dit resulteert ook in een grote bedreiging voor de Filipijnse bevolking die, wat er nog overblijft aan politieke ruimte voor middenveld of zelfs binnen de regering, dreigt te verliezen’.

Het patroon lijkt gezet: juridische intimidatie van tegenstanders om het podium en het discours vanuit de macht alleen te kunnen bepalen.

Het nachtje achter de tralies voor de linkse vicepresidentskandidaat Walden Bello was niet eens het eerste incident dat Balangues vrees lijkt te bevestigen. Twee dagen voor de eedaflegging eind juni kreeg de kritische mediasite Rappler, van Nobelprijswinnares Maria Ressa, juridisch bevel om de boeken te sluiten. Dat ging uiteindelijk niet door, maar het patroon lijkt wel gezet: juridische intimidatie van tegenstanders om het podium en het discours vanuit de macht alleen te kunnen bepalen.

Drugs & politiek

De aanklacht tegen Walden Bello is gebaseerd op een wet ter bestrijding van online eerroof en werd neergelegd door Jefrey Tupas, een nauwe medewerkster van Sara Duterte toen die nog burgemeester van Davao was. Tupas was aanwezig op een strandfeestje in november 2021 waar de politie binnenviel en voor 1,5 miljoen peso (26.000 euro) aan drugs in beslag nam.

Een Facebookpost van Walden Bello daarover in volle verkiezingscampagne (maart 2022) werd prompt beantwoord door Tupas met een rechtszaak. De link tussen een medewerkster van Sara Duterte en een drugsvangst van LSD, marijuana, meth en party drugs lag erg gevoelig, gezien de brutale War on Drugs die Rodrigo Duterte zes jaar lang gevoerd had, met duizenden buitengerechtelijke executies als gevolg.

Volgens Bello was zijn tweet een poging om Sara Duterte te dwingen tot een inhoudelijk debat. Zij is daar nooit op willen ingaan en had het duidelijk ook niet nodig: Duterte werd verkozen met 61,5% van de stemmen, Bello haalde net geen 0,2%.

Die verhouding illustreert een diep dilemma in de Filipijnen: de meerderheid van de kiezers is altijd Rodrigo Duterte blijven steunen, ook al werd de tol van zijn autoritaire populisme betaald door de armsten.

De meerderheid van de kiezers is altijd Rodrigo Duterte blijven steunen, ook al werd de tol van zijn autoritaire populisme betaald door de armsten.

Bello zei daarover in 2019: ‘De echte strijd [voor het middenveld] vandaag is met het rechts-autoritaire populisme à la Duterte, dat zijn populariteit baseert op de bezorgdheid bij mensen over misdaad, drugs en onveiligheid. Dat zijn thema’s die klasse overstijgen, want ook in arme buurten maken mensen zich daar zorgen over.’

Om de aantrekkingskracht van de charismatische sterkeleiderpolitiek te breken, is een visie nodig die gelijkheid centraal plaatst. Maar ook dan zal het tijd vragen om aan te tonen dat autoritair bestuur niet de welvaart, de veiligheid en de waardigheid oplevert die het belooft.’

Rood gemerkt

Wat onder de vorige president begon als een oorlog tegen de drugshandel, evolueerde naar een strijd tegen alles en iedereen die kritisch stond tegenover de presidentiële macht en keuzes. Dat laatste heeft in de Filipijnen al sinds de tijd van de oude Marcos een specifieke naam: red-tagging.

In een onderzoeksrapport van de Filipijnse Mensenrechtencommissie (CHRP) in 2020 werd een hele sectie aan dit fenomeen besteed en in een rapport voor de VN Mensenrechtenraad (31 maart 2022) leggen de Filipijnse mensenrechtenorganisatie Karapatan en de mondiale coalitie van middenveldorganisaties Civicus nog eens uit wat daarmee bedoeld wordt: ‘De overheid heeft er een lopende tactiek van gemaakt om activisten en ngo’s “terroristen” of “communistische mantelorganisaties” te noemen – en dat geldt met name voor degenen die zich kritisch opgesteld hebben voor de War on Drugs.’

Het CHRP-rapport citeert talrijke getuigen uit zowel de politieke als de ngo-wereld die de dodelijke effecten van red-tagging concretiseren.

‘Tot de zwaarste consequenties van het red-taggen van activisten en dissidenten als onderdeel van het programma ter bestrijding van de opstand behoren buitengerechtelijke executies, illegale arrestaties, gefabriceerde aanklachten, illegaal schaduwen, laster en het verbieden of op de zwarte lijst plaatsen van organisaties’, zegt Renato Reyes, van koepelorganisatie Bayan.

Civicus en Karapatan citeren cijfers van het Hoog Commissariaat voor Mensenrechten van de VN: tussen januari 2020 en juni 2021 werden 40 mensenrechtenverdedigers straffeloos vermoord, terwijl tussen januari 2015 en december 2019 niet minder dan 208 mensenrechtenverdedigers, journalisten en vakbondsleiders vermoord werden.

De juridische acties tegen Walden Bello worden gezien in het kader van deze beruchte red-tagging. Bello heeft een uitgesproken links profiel, al nam hij jaren geleden al afstand van de strategie van gewapende opstand die de maoïstische beweging in de Filipijnen al een halve eeuw aanhangt.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws

“De Marcossen en de Dutertes”

‘Walden Bello moet ermee ophouden mij te betrekken bij een zaak waarmee ik niets te maken heb’, reageerde vicepresident Sara Duterte na de commotie over de arrestatie. Daarop liet Bello weten dat Duterte gewoon probeert te verhullen dat zij de drijvende kracht is achter ‘deze brutale poging om mij te beroven van mijn recht op vrijheid van meningsuiting’.

‘Laat de Filipijnse mensenrechtenverdedigers niet alleen in hun strijd met dit nieuwe regime.’

‘Dit is niet het optreden van een democratische personaliteit, maar van iemand die weinig respect opbrengt voor de vrijheid van meningsuiting en enkel de kunst van het intimideren beheerst’, reageerde hij.

‘Laat de Filipijnse mensenrechtenverdedigers niet alleen in hun strijd met dit nieuwe regime’, was de afsluitende oproep van Glenis Balangue in het Belgisch parlement eind mei. Ze had daarvoor trouwens een paar heel concrete voorstellen aan overheden en de internationale gemeenschap.

‘Spreek je steun uit voor Filipijnse sociale bewegingen. Organiseer debatten over de toestand op de Filipijnen en over het doen en laten van de Marcossen en Dutertes. Stop militaire samenwerking met de Filipijnen onder de regering Marcos-Duterte.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2770   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2770  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.