Een introductie tot de muzikale wereld van Susana Baca
Dirk Steenhaut
26 oktober 2011
In MO*magazine van december 2011 portretteert Dirk Steenhaut de Peruaanse zangeres Susana Baca. Met vijf clips introduceert Steenhaut hier de muziek van Baca, die op haar zevenenzestigste de eerste minister van Afrikaanse origine in Peru werd.
1. ‘Maria Landó’
De internationale carrière van Susana Baca begon toen de New Yorker David Byrne, bekend van Talking Heads, dit lied te horen kreeg tijdens zijn Spaanse les. Het bracht hem op het idee in 1995 op zijn eigen Luaka Bop-label een compilatie met Afro-Peruaanse muziek uit te brengen. ‘Maria Landó’ werd geschreven door Baca’s grote voorbeeld, Chabuca Granda, en verwijst naar de tijd toen de Spaanse conquistadores massaal Afrikaanse slaven naar de nieuwe wereld deporteerden.
2. ‘Negra Presuntuosa’
“Heeft ritme een geheugen? Kan het door de tijd reizen en datgene wat oud is nieuw lezen inblazen?”, vraagt Susana Baca zich af op haar eerste plaat die buiten Peru werd uitgebracht. ‘Het pretentieuze zwarte meisje’ is één van de liederen waarmee ze de rijke ritmische wereld van de Afro-Peruaanse en mestizocultuur deed herleven.
3. ‘Valentín’
Op ‘Eco de Sombras’ gingen Susana Baca en haar band de confrontatie aan met muzikanten uit de New Yorkse downtown scene, zoals David Byrne, Marc Ribot en Mark Medeski. “Want”, zegt de zangeres, “de beste manier om de traditie te doen overleven is ervoor te zorgen dat ze zich voortdurend vernieuwt.”
4. ‘Volcano’
“Ik hoop dat de mensen mij zich zullen herinneren om mijn stem, maar ook omdat ik geholpen heb de muziek van mijn Afro-Peruaanse voorouders te bewaren”, zegt Susana Baca. “Al die mensen die nooit erkenning kregen voor hun werk en hun rijke cultuur.” Toch is de zangeres geen puriste: op haar platen vertolkt ze net zo goed werk van onder anderen Gershwin, Björk, The Neville Brothers, Jacques Prevert en de Ierse singer-songwriter Damien Rice, zoals deze vertaling van ‘Volcano.’
5. ‘Estrela’
De huidige minister van cultuur van Peru zingt hier een compositie van de voormalige minister van cultuur van Brazilië, Gilberto Gil. Op haar cd ‘Travesías’ uit 2005 brengt ze het nummer zelfs als duet met Gil, maar van die samenwerking is op YouTube helaas geen filmpje te vinden.