Tijdslijn Europese defensie

1998

In het Bretoense kuststadje Saint-Malo bereiken de Franse president Jacques Chirac en de Britse premier Tony Blair een historisch akkoord over de oprichting van een eigen Europese defensie: de EU moet zijn militaire capaciteiten verbeteren en humanitaire missies, crisisbeheersing en vredesafdwingende missies kunnen opstarten.

1999

Op de Europese top in Keulen vertaalt het Duitse voorzitterschap het bilateraal initiatief van Saint-Malo naar Europees niveau. Het Europees Veiligheids- en Defensiebeleid (EVDB) is een feit. Het Politiek- en Veiligheidscomité (COPS), bestaande uit de ambassadeurs van de lidstaten, wordt opgericht. Het wordt bijgestaan door het EU Militair Comité en de EU Militaire Staf. De Militaire Staf telt momenteel een tweehonderdtal werknemers en geeft advies en aanbevelingen aan COPS over militaire zaken. Het krijgt zijn opdrachten van het Militair Comité, het hoogste militair orgaan in de EU, dat bestaat uit 27 generaals die hun lidstaat vertegenwoordigen.
Op de Europese top in Helsinki leggen staats- en regeringsleiders de zogenaamde Headline Goal vast: de ambitie om met de EU binnen de 60 dagen 60.000 militairen op de been te kunnen brengen.

2003

De EU neemt de taak van de VN-politiemacht in Bosnië-Herzegovina over. Het is de eerste Europese civiele operatie. Anno 2007 heeft de EU 11 civiele operaties – voornamelijk politiemissies en grenscontroles –uitgevoerd in Kosovo, Afghanistan, Congo, Bosnië, Gaza, Ramallah, Irak, Soedan, Macedonië en Atjeh.
Javier Solana, Hoog Vertegenwoordiger van het Gemeenschappelijk Buitenlands- en Veiligheidsbeleid, lanceert de Europese Veiligheidsstrategie ‘Een veiliger Europa in een betere wereld’. Solana: ‘Er is een actiever beleid nodig om op de nieuwe dynamische bedreigingen te reageren. We moeten een strategische cultuur ontwikkelen die vroegtijdige, snelle en waar nodig, krachtige interventies bevordert.’
De EU lanceert zijn eerste militaire missie: operatie Concordia in de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië. Een kleine troepenmacht van 357 militairen wordt ontplooid.
Operatie Artemis: op vraag van de Verenigde Naties neemt de EU de opdracht van de MONUC-missie in Congo over. 1.800 EU-soldaten staan in voor de beveiliging van vluchtelingenkampen en de luchthaven van Bunia. De operatie is van groot symbolisch belang voor de EU omdat ze autonoom –los van NAVO-structuren– wordt opgezet.

2004

Operatie Althea: de EU neemt het bevel van de NAVO in **Bosnië-**Herzegovina over. 6.000 Europese militairen moeten zorgen voor veiligheid en stabiliteit.
Operatie Amis II: de EU brengt troepen van de Afrikaanse Unie per vliegtuig over naar de Soedanese provincie Darfur.
De EU-lidstaten spenderen samen zowat 160 miljard euro aan defensie. Om die inspanningen op Europees vlak te kanaliseren, wordt het Europees Defensieagentschap (EDA) opgericht. Het moet nagaan welke militaire capaciteit de EU op lange termijn nodig heeft, onderzoek en ontwikkeling promoten, samenwerking op het vlak van bewapening aanmoedigen en de dialoog met de defensie-industrie bevorderen. Interessant is dat de raad van bestuur van het EDA de enige plek is waar de Europese ministers van Defensie officieel samenkomen.

2005

In Brussel opent de Civiel-Militaire planningscel de deuren. Doel is om de planningscapaciteit van de EU te verhogen en de coherentie tussen de civiele en militaire instrumenten van de EU te bevorderen.

2006

Operatie EUFOR in Congo: op vraag van de VN versterkt de EU de aanwezige blauwhelmen in de periode van de verkiezingen in Congo. 1.500 militairen worden gedurende vier maanden ingezet.

2007

De EU lanceert zijn battle groups: gevechtseenheden van om en bij de 1.500 militairen die binnen de vijftien dagen operationeel moeten zijn. Ze kunnen gedurende vier maanden ingezet worden tot op 6.000  kilometer van Brussel. Voortaan staan twee battle groups permanent op stand by. In het eerste semester van 2007 vormde België samen met Frankrijk een battle group. In de tweede helft van 2008 zal België opnieuw militairen vrijmaken voor een battle group.
Tijdens de tweede militaire oefening in EU-verband, MILEX 07, die midden juni plaatsvindt in Zweden, test de EU voor het eerst zijn eigen operatiecentrum uit. Het is een onderdeel van de Civiel-Militaire planningscel in Brussel en kan missies van maximum 2.000 militairen uitsturen. Voortaan heeft de EU drie opties om militaire operaties in het buitenland te leiden: het EU-Operatiecentrum in Brussel, het NAVO-hoofdkwartier SHAPE in Bergen en nationale hoofdkwartieren in Frankrijk, Duitsland, Groot-Brittannië, Italië of Griekenland.