Verkiezingen storten Israël in onzekerheid

Analyse

Verkiezingen storten Israël in onzekerheid

Tine Danckaers, Jerrold Kessel en Pierre Klochendler

13 februari 2009

De Israëlische verkiezingen hebben de onzekerheid over de nabije toekomst van het land alleen vergroot. Het centrumrechtse Kadima van buitenlandminister Tzipi Livni haalde 28 zetels, net iets beter dan favoriet Likoed van oppositieleider Benjamin Netanyahu, maar die lijkt de beste kansen te hebben om de volgende regering te leiden.

Israel Beiteinu, de partij van de rechtse hardliner Avigdor Liberman, doet het met 15 zetels minder goed dan verwacht, maar wipt toch over de centrumlinkse Arbeidspartij. Die houdt amper 13 zetels over. De hele linkerzijde lijkt van het politieke toneel verdwenen. Onder joodse Israëli’s kreeg de oorlog tegen Hamas in Gaza onvoorwaardelijke steun.
Het idee van een ‘vredespolitiek’ lijkt taboe geworden, zelfs binnen traditioneel vredesgezinde partijen zoals Meretz. De slogan van de partij, ‘Geen compromis’, is veelzeggend. De leuze is niet zozeer gericht op mogelijke vredesplannen, maar probeert de partij staande te houden te midden van het nationalistische discours van de andere partijen.
Ondanks de nipte nederlaag wordt Netanyahu bijna zeker de volgende premier van Israël. Samen met de overige rechtse partijen zal Likoed immers waarschijnlijk 65 van de 120 zetels in de Knesset controleren. Veel hangt af van Israel Beiteinu. Ideologisch leunt die partij dichter bij Likoed aan, maar voorzitter Lieberman is onvoorspelbaar.

Vredesproces op ijs

De kans is groot dat de verkiezingsuitslag de herneming van de Israëlische vredesonderhandelingen met de Palestijnen en met de Arabische buurlanden voor lange tijd op ijs legt. ‘De Israëlische bevolking heeft voor politieke verlamming geklozen’, oordeelt de Palestijnse onderhandelaar Saeb Erekat.
De opvattingen die binnen Likoed leven, voorspellen in elke geval niet veel goeds voor de Palestijnen.
‘Er is een historische kans om de Israëlische politiek van toegevingen en capitulatie voor de terreur van de voorbije jaren om te buigen’, verklaarde Benny Begin, de zoon van de voormalige Likoedpremier Menachem Begin.
Als Likoed zijn stempel op de volgende regering kan drukken, lijken er de komende jaren geen Israëlische nederzettingen in de Palestijnse gebieden meer te worden ontmanteld en komt er geen vergelijk met de Palestijnen over de grote conflicten die nog bestaan tussen de twee bevolkingsgroepen.

Arabische Israëli’s

Ook voor de Palestijnse burgers van Israël voorspelt de uitslag harde tijden, zegt ondermeer de Israëlische schrijfster Susan Nathan, die het boek ‘De Andere kant van Israël’ schreef over het tweederangsburgerschap van de Palestijnse burgers. Tijdens zijn verkiezingscampagne maakte Lieberman er bijvoorbeeld geen geheim van dat hij de Palestijnen in Israël liever kwijt dan rijk is.
Hij pleitte onomwonden voor het afvoeren van nutteloze Israëlische steden met een Arabische bevolking naar de Palestijnse gebieden, in ruil voor het behoud van de grote joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever. ‘De propagandamachine tijdens en na de oorlog heeft de angst voor Arabieren bij de Joodse Israëli’s alleen maar dieper ingebed. Het lijkt alsof we een stap van jaren terug in de tijd hebben gezet. De polarisatie tussen Joden en Arabieren groeit dagelijks’, zegt Susan Nathan.
De Arabische media besteden nauwelijks aandacht aan de verkiezingen, voor hen schijnt het een klare zaak te zijn: wie de verkiezingen ook wint–het centrumrechtse Kadima of de extreemrechtse Avigdor Lieberman–zal geen verschil uitmaken voor het vredesproces.
Nathan: ‘Geen enkele Israëlische partij is in staat om de tweestatenoplossing dichterbij te brengen. Zolang Israël hardnekkig blijft weigeren om te kijken naar de sociale funderingen in het Midden-Oosten, zal er niets veranderen.’