Vrouwen wijzen de weg naar creatief consumeren
adw
26 oktober 2006
Dromen van een andere wereld is helemaal niet het exclusieve privilege van de andersglobalisten. Voortgaande op het onderzoek van de Amerikaanse socioloog Paul Ray is het verbazend hoeveel mensen zich onbehaaglijk voelen bij de huidige gang van zaken en niet alleen dromen van een andere wereld maar daar ook hun steentje toe bijdragen. Gedurende 15 jaar ondervroeg Ray 150.000 mensen in enquêtes, diepte-interviews en focusgroepen, om te peilen naar hun wereldbeeld, hun waarden en hun levensstijl.
‘Het gaat dus wel degelijk om een empirisch interview’, benadrukt Ray aan de telefoon. Uit ongenoegen met de psychologische benadering van de doorsnee opiniepolls die peilen naar het waardesysteem van mensen, bedacht Ray een andere aanpak. ‘Waarden zijn niet psychologisch of door het inkomen bepaald, maar hangen vast aan culturele systemen. Ze zitten dieper dan attitudes en opinies, blijven langer en voorspellen beter hoe mensen zullen handelen.’ Bij afronding van zijn onderzoek in 2000 bleek dat maar liefst 50 miljoen volwassenen in de VS en 80 tot 90 miljoen in de EU een wereldbeschouwing hebben die Ray aanduidt met de term Cultural Creatives.
Die term slaat op een nieuwe subcultuur die zich aftekent bij mensen die ongelukkig zijn met de door de multinationals gedomineerde economie, die het geloof in de traditionele politiek verloren hebben en die wakker liggen van hoe het met de planeet is gesteld. Zij doén ook iets met die onvrede: ze steunen vredes-, milieu- of mensenrechtenorganisaties of engageren zich erin, ze consumeren bewuster, richten hun huis anders in, spenderen hun tijd anders, hechten meer belang aan zingeving, kijken minder tv en lezen meer. ‘Er is echter één probleem met deze groep’, legt Paul Ray uit.
‘Die mensen denken allemaal dat ze alleen staan, terwijl het om een aanzwellende stroom gaat. 50 miljoen in de VS!’ Dat is wat Ray met zijn onderzoek wilde zichtbaar maken. De kiemen van deze stroming gaan terug tot in de jaren zestig, toen ze misschien 5 procent van de bevolking omvatte. Vandaag gaat het in de westerse wereld om een derde (in de EU) tot een vierde (in de VS) van de bevolking.
Ray: ‘Het proces groeit wel traag, 1 tot 2 procent per jaar. Mensen veranderen hun waardenpatroon niet voortdurend en zo’n verandering neemt ook tien tot vijftien jaar in beslag.’ De Cultural Creatives zijn volgens Paul Ray in alle lagen van de samenleving te vinden. ‘Maar één demografisch gegeven valt op: voor 60 procent worden deze bewegingen geleid door vrouwen. Vrouwen leiden dit veranderingsproces, het zijn hun perspectieven die vandaag op de publieke scène zichtbaar worden.’ Wat problematisch is, vindt Ray, is dat deze groeiende groep politiek dakloos is. De traditionele politiek heeft geen oren naar wat deze beweging aanbrengt. Al wordt die lacune steeds meer ingevuld door bottom-up politiek, van de basis naar de top.
Paul Ray is dus optimistisch over de toekomst? Ray: ‘Ik denk dat we in een race tegen de tijd zitten. Er zijn tal van desintegratieprocessen bezig, systemen die uit elkaar vallen, zowel politieke als biofysische systemen. Over heel de wereld, en vooral in de grote steden, zien we vandaag een traag, onderhuids proces van een beweging die tot bewustzijn komt. Dé grote vraag is hoe ervoor te zorgen dat de civiele samenleving meer maatschappelijke impact kan krijgen.’ (adw)
Op 12 oktober legde Paul Ray zijn inzichten en de marketingtheorieën die erop gebaseerd zijn voor aan het congres Cultural Creatives, georganiseerd door Bioforum Vlaanderen, in het kader van het opendeurweekend duurzame ontwikkeling.