Goud blinkt onder de speciale spots van de juwelier, maar heeft een kwalijke naam bij de -vaak inheemse- gemeenschappen die op of rond de goudmijnen wonen. De ontginning van goud vergiftigt vaak de waterlopen en de meeste mijnwerkers worden eerder ziek dan rijk van hun arbeid. Daarom is er allang vraag naar alternatieven.
In een Wereldblogbijdrage op MO.be schreef Wies Willems vanuit Peru over discussies naar aanleiding van een “groen goud” project van Smallvill, verbonden aan het Zwitserse Transparence, dat de markt voor groen goud controleert, en het Amerikaanse Pact, een onderneming die naar eigen zeggen gespecialiseerd is in capaciteitsopbouw binnen lokale gemeenschappen. Arme boeren worden aangetrokken door de belofte van werk en zorg voor de natuur, anderen geloven de praatjes niet.
Ook bij westerse consumenten groeit de vraag naar “zuiver goud”. Anderhalf jaar geleden zag het label Fairtrade en Fairmined Gold het levenslicht. In januari 2011 behaalde de coöperatie Cotapata uit La Paz, Bolivia als eerste de Fairtrade en Fairmined Gold-certificatie. Het project kreeg financiële steun van het Trade for Development Centre, een programma van het Belgisch ontwikkelingsagentschap rond eerlijke en duurzame handel.
Het TDC zegt hierover: ‘Twee jaar lang werden verschillende criteria uitvoerig getest, werd de traceerbaarheid van het goud geëvalueerd en kregen mijnwerkers opleidingen in de principes van eerlijke handel. Het Fairtrade en Fairmined Goldlabel garandeert de gecertificeerde producenten een minimumprijs en een Fairtradepremie. Het label staat voor een veilige en verantwoorde omgang met chemische producten en versterkt de onderhandelingspositie van de mijnwerkers. De weg die het gelabelde goud aflegt, is traceerbaar en transparant.’
Op dit moment zijn er negen Zuid-Amerikaanse mijncoöperaties gecertificeerd. De Britse organisatie Fairtrade Foundation besliste in 2012 uit te breiden naar Afrika en startte een samenwerking met acht mijngroepen in Kenia, Tanzania en Oeganda. De eerste staven Afrikaanse eerlijk goud zouden binnen een tweetal jaar op de Britse markt te verkrijgen zijn. En in België zou An Kindermans uit Heusden-Zolder begin oktober, tijdens de Week van de Fair Trade, als eerste Belgische ontwerper juwelen uit eerlijk goud voorstellen.
Week van de Fair Trade, 3 tot 13 oktober.