Van Pakistan tot Puythouck: overleven in de jungle van Duinkerke

Blog

Een dag met Zakir in Duinkerke

Van Pakistan tot Puythouck: overleven in de jungle van Duinkerke

Van Pakistan tot Puythouck: overleven in de jungle van Duinkerke
Van Pakistan tot Puythouck: overleven in de jungle van Duinkerke

Al meer dan een jaar overleeft Zakir uit Pakistan in Duinkerke, samen met een paar vrienden die hij ontmoet heeft ergens onderweg tussen Pakistan en Puythouck. De vzw Humain bezoekt het zogenaamde jungle-kamp voor een dosis menselijkheid. Wereldblogger Jade Hoornaert brengt verslag uit.

© Jade Hoornaert

© Jade Hoornaert​

‘You coming to Jungle tomorrow?’ stuurde Zakir me een zaterdagavond enkele weken geleden. Zakir bevindt zich ergens tussen de struiken op natuurdomein Puythouck in Grande-Synthe, Duinkerke.

Al meer dan een jaar overleeft hij daar samen met een paar vrienden die hij ontmoet heeft ergens onderweg tussen Pakistan en Puythouck. Ze delen een tent, maar doorgaans duurt dat niet lang. De Franse politie (CRS) komt ze regelmatig vernietigen. Op die manier wil de Franse overheid hardhandig maar tevergeefs vermijden dat mensen zich daar langere tijd vestigen.

Thee, koffie en een generator

Bij aankomst in Puythouck, vlakbij de autosnelweg en net voorbij een druk winkelcentrum, is er niet meteen iets of iemand te zien. De mensen zitten allemaal wat verdoken in het struikgewas, bang om het weinige dat ze bezitten te verliezen als ze te veel in het zicht lopen van de politie.

‘De mensen zitten allemaal wat verdoken in het struikgewas, bang om het weinige dat ze bezitten te verliezen als ze te veel in het zicht lopen van de politie’

Ons team installeert de tent waaronder we de warme maaltijd koken. We zijn intussen gekend en voor velen is dat het signaal dat ze even veilig zijn. Ze komen in groepjes naar ons toe, we begroeten elkaar en schenken thee en koffie waarmee ze zich kunnen opwarmen. Veel gezichten, zoals dat van Zakir, kennen we omdat ze hier al weken of zelfs maanden verblijven.

Maar er zijn ook weer nieuwe gezichten, vooral heel jonge. We zijn zeer verontrust over het gebrek aan opvang voor deze minderjarigen. We gaan door met de bedeling. Een team loopt van tent naar tent om de noden in te schatten. We voorzien voeding, water en winterkleren. We zorgen er ook altijd voor dat hun gsm (hun enige connectie met familie en het thuisfront) met de generator opgeladen kan worden.

© Jade Hoornaert

© Jade Hoornaert​

Drie maanden wachttijd

Zakir heeft zich al weken niet kunnen wassen, behalve met het water uit de nabijgelegen plas. Sommigen koken dat water zelfs en maken er thee of koffie mee, met maag- en darmproblemen als gevolg. Nergens is er drinkbaar water. In december besloot de gemeente om het enige waterkraantje op het terrein af te sluiten.

‘Na het sluiten van alle tijdelijke opvangplaatsen verdwenen honderden mensen. Velen onder hen keerden terug en ook nieuwe mensen strandden in Duinkerke’

In Duinkerke was er vorig jaar nochtans een tijdlang een officieel kamp van de overheid. De sanitaire en hygiënische voorzieningen waren een pak beter. Het voldeed echter nooit helemaal aan de humanitaire standaarden en smokkelbendes infiltreerden in het kamp. Na spanningen tussen twee bendes, brandde het kamp volledig af.

De 1500 mensen die er toen zaten, werden onmiddellijk geëvacueerd naar tijdelijke opvangplaatsen. De Franse autoriteiten konden geen adequate opvang voorzien en er heerste grote chaos. De wachtlijsten voor wie asiel wil aanvragen, zijn ellenlang net zoals de wachttijd om je dossier op te starten vandaag drie maanden is.

Na het sluiten van alle tijdelijke opvangplaatsen verdwenen honderden mensen. Velen onder hen keerden terug en ook nieuwe mensen strandden in Duinkerke. Vandaag overleven opnieuw een vierhondertal mensen in het struikgewas. Ze zijn op weg naar een beter leven dat ze hopen op de andere oever te vinden. Onder hen bevinden zich vooral koerden uit Iran en Irak, maar ook Pakistani zoals Zakir, Afghanen en enkele Soedanezen.

© Jade Hoornaert

© Jade Hoornaert​

Op zoek naar een leefbaar leven

Of we iets van droge voeding hebben, vraagt Zakir. Om te bewaren voor de zes dagen van de week dat we er niet zijn met een warme maaltijd. Voor sommigen is het de eerste en enige maaltijd van de dag, voor anderen de eerste van de week. Velen slapen al weken niet of slecht en nog nooit zag je zoveel dankbaarheid in iemands ogen voor een paar droge kousen.

‘Het valt op hoe slecht iedereen geïnformeerd is over hun rechten, kansen en mogelijkheden en daardoor blijft ronddwalen in ellende’

Zakir vraagt ook of we hem kunnen helpen aan een paar stevige schoenen en een rugzak voor als hij de oversteek probeert te maken. We delen uit, zo veel en zo gericht mogelijk. En we luisteren. Naar verhalen over hun thuissituatie, hun route tot hier, naar gruwelijke ervaringen met smokkelaars en politie, naar hoop en wanhoop. Allemaal zijn ze op zoek naar een beter leven. Naar een leefbaar leven.

De meesten hopen dat in het Verenigd Koninkrijk te vinden, omdat de taalbarrière daar kleiner is en omdat het daar makkelijker is dan hier om zonder paspoort op de arbeids- en huurmarkt te raken. De angst om teruggestuurd te worden vanuit Frankrijk of België is namelijk heel groot. Het Verenigd Koninkrijk is echter geen must voor iedereen. De meesten willen vooral een normaal leven kunnen leiden, waar dan ook. Het valt op hoe slecht iedereen geïnformeerd is over zijn rechten, kansen en mogelijkheden en daardoor blijft ronddwalen in ellende.

© Jade Hoornaert

© Jade Hoornaert​

Schurft en solidariteit

Hier zitten ook vrouwen, kinderen en tientallen niet-begeleide minderjarigen tussen. Voor hen opende de burgemeester in december een tijdelijk opvangcentrum. Mensen slapen in slaapzakken op de grond en wegens gebrek aan hygiënische voorzieningen is daar, net als in het vorige kamp, schurft uitgebroken.

‘In het tijdelijke opvangcentrum slapen ze slaapzakken op de grond en wegens gebrek aan hygiënische voorzieningen is daar, net als in het vorige kamp, schurft uitgebroken’

Meer dan een dak boven hun hoofd is het dus niet. Voor Zakir is er geen plaats in het opvangcentrum, net als voor een tweehonderdtal andere vluchtelingen. Zij hebben er winternachten in de regen, sneeuw en ijzige wind op zitten in Duinkerke.

Verwarmen kunnen ze zich enkel aan zelfgestookte vuurtjes. Wie van hen geen tent of slaapzak kan bemachtigen, slaapt onder de blote hemel. Voor die tenten en slaapzakken, net als voor voedsel en kledij zijn ze volledig afhankelijk van donaties en vrijwilligers waaronder wij van Humain.

Dit is Duinkerke, maar dit is ook Calais of Brussel, waar mensen aan hun lot worden overgelaten en burgers het heft in handen moeten nemen omdat de overheden falen. En dit gaat niet om open grenzen versus sociale zekerheid. Niemand vraagt immers om open grenzen en onze sociale zekerheid wordt hier helemaal niet door bedreigd.

Het gaat hier om mensenrechten en die bevinden zich noch links noch rechts. Dit gaat om solidariteit in een wereld waar migratie en diversiteit nu eenmaal de nieuwe norm zijn. Europa moet hiermee leren omgaan en structurele maatregelen voor treffen. Want na onze dag in Duinkerke komt er voor Zakir en voor vele anderen de zoveelste slapeloze nacht aan.

Jade Hoornaert is vrijwilligster bij vzw Humain, de vereniging die wekelijks probeert naar Duinkerke gaat om humanitaire bijstand te bieden, aan de vierhonderd mensen op de vlucht die daar (over)leven, te luisteren naar hun noden, kinderactiviteiten te organiseren, te koken en data te verzamelen voor het maken van kritische analyses om te kunnen wegen op het (inter)nationale beleid.