Sam Verhaert
“‘Achter de schermen van de Anarchisten’
Drie campings in de buurt van Heiligendamm boden 12.000 demonstranten een toevluchtsoord om hun blokkadeacties tegen de G8-top voor te bereiden. Black blockers, queers, clowns en andere activisten hielden de basisdemocratische campings zelf draaiende. Een verslag uit Camp Reddelich, een voorbeeldig andersglobalistisch alternatief.
Reddelich is niet meer dan een handvol huizen op een heuvel, in het Noordoosten van Duitsland. Maar de weg erheen ziet groen van de combi’s en het gonst er van de bedrijvigheid. Spandoeken met opschriften als ‘Tropical temperatures in Hawailigendamm’ en ‘G8 Gegenwind’ schermen Camp Reddelich af van nieuwsgierige politiefotografen. Aan een zelfgemaakte barricade bewaken de rabbits, een groepje vrijwilligers, de ingang van het kamp. De Bullen van de Polizei komen er niet meer in. Dat beslisten de kampbewoners toen de agenten ’s nachts meermaals hun sirenes tussen de tentjes hadden laten loeien. Kwestie van hen terug te treiteren.
Camp Reddelich oogt als een festivalcamping. Tentjes staan kriskras door elkaar. Hanenkammen, zwarte kaptruien en petjes met pins zoeken naar lege plekjes. Iemand komt voorbij met een dampend bord veganistisch eten, recht uit de volkskeuken. “Ik moest niet meer dan een vrije bijdrage betalen, geweldig! Ik heb 2 euro gegeven. Er hing een bordje dat er al voor 27.000 euro kosten aan eten zijn en dat er 7.000 euro is binnengekomen.” Op een gesjorde uitkijktoren loeren twee rabbits in het zwart met hun verrekijker naar de rondcirkelende helikopters, het alarm binnen handbereik.
“Selbstorganisierte Camps sind kein Pauschalurlaub! Die Camps sind Mitmachcamps. Sie funktionieren nur, wenn alle mithelfen statt zu konsumieren!” De website van camping-07 is duidelijk. Wie hier logeert moet zijn steentje bijdragen. Dat gaat om meer dan de 5 euro –please support activism, donate- per overnachting. Kampeerders maken de camping: sprokkelhout verzamelen, wc’s kuisen, zitbanken timmeren, afval ophalen, geluidsoverlast beperken en koken voor 4000 mensen.
Camp Reddelich is onderverdeeld in barrio’s of wijken. De queers, een vrolijk allegaartje van holebi’s, transgenders en transseksuelen die zichzelf buiten de heteronormen plaatst, hebben hun eigen barrio, de Belgen en Nederlanders zitten samen met het netwerk Dissent in de yellow barrio en de gemediatiseerde zwartgeklede Autonomen zoeken elkaar op in de black barrio. De barrio’s besturen het kamp op basisdemocratische wijze. Van onderuit, zeg maar. Elke ochtend en avond wordt er een plenum gehouden. Vertegenwoordigers van de verschillende barrio’s vinden elkaar in het overkoepelende plenum in de grote blauwe circustent.
Daar is een discussie gaande over hoe het kamp moet reageren als de politie binnenvalt. De activisten gebruiken gebarentaal om hun standpunten te ondersteunen. Vergaderen met zo’n massa is immers niet evident. Een vinger omhoog is een punt maken, twee vingers is een direct antwoord daarop. Wie de L van Language vormt tussen duim en wijsvinger vraagt om vertaling. Duits en Engels wisselen elkaar snel af in het veelal jonge internationale gezelschap. Draaien met de handen naast het hoofd staat voor toestemming, een vuist is een veto.
De vijfvingertactiek
De chemische wc’s zijn beklad met slagzinnen en stickers als ‘Smash G8’, ‘Anticapitalista’ en ‘Consume, be silent, die’. Mannen schuiven aan bij een gigantische douchecel met door de zon verwarmd water. In de bar zaagt men hout voor ’s avonds. Vanuit een hoekje waait Bob Dylan over het terrein. De zon schijnt en het idealisme broeit. Het wij-gevoel doet dromen. Dat het anders kan.
Op een open vlakte krijgen een 300-tal kampbewoners actietraining van de koepelorganisatie Block G8. Vier uur lang trainen ze op vreedzame blokkadetechnieken, het vermijden van escalaties en omgaan met politiegeweld. De actietrainingen zullen de hele week doorgaan om duizenden activisten klaar te stomen tegen woensdag en donderdag, de eerste dagen van de top. “Wir gehen, um zu bleiben! Dat is ons lemma. In deze training leer je hoe we op de wegen naar Heiligendamm geraken en hoe we er kunnen blijven.” De actietrainer van dienst maakt zijn publiek enthousiast.
De helft van de manifestanten mag als politieagenten op een rij gaan staan, de andere helft probeert er door te breken. Een eerste aanval van de actievoerders, in blok naar voren, wordt tegengehouden. “Het is goed om eens agent te zijn,” zegt een aanhanger van de jonge Grünen. “Zo’n massa die op je afkomt, is echt wel beangstigend.” Ander plan: de vijfvingertactiek, een uiterst succesvolle doorbraakmethode bij de blokkades van kerntransporten. Waar de politie tot dusver geen antwoord op heeft.
De actievoerders verdelen zich in vijf groepjes, van pink tot duim, en stellen zich terug als een gesloten hand op. Onder oppeppend geschreeuw –“wir sind friedlich, was seid ihr!?”- lopen ze op het cordon af. Tien meter voor de confrontatie –“split, split!”- gaan de vijf vingers hun eigen weg. De agenten schuifelen zenuwachtig mee. Elke vinger valt vervolgens uit elkaar, agenten grijpen naar de eerste rij en alle anderen glippen tussen de mazen van het net. Wanneer meer dan de helft van de manifestanten zich achter de verdwaasde agenten bevindt, hebben ze weinig andere keuze dan de anderen ook door te laten. Het is een eenvoudige maar goed uitgekiende techniek en ze zal de actievoerders nog van pas komen.
“Als je door een hond wordt gebeten, probeer dan vooral je arm niet weg te trekken, dat maakt de wonde dieper.” “Politiepaarden zijn erop getraind in massa’s te trappen. Bovendien zijn ze doof.” “Bij peperspray haal je je sjaaltje boven dat bij voorkeur in azijn of citroensap is gedoopt. Probeer je ademhaling te controleren en niet in paniek te geraken. De street medics zullen je ogen uitspoelen.” Het regent straffe verhalen en actietips tegen politiegeweld. De grote groep minder ervaren actievoerders fluistert opgewonden tegen elkaar. De spanning stijgt. Sommigen beslissen af te haken, anderen voelen zich net gesterkt door de grote groep.
Het rollenspel gaat door. Tijdens de training van de zitblokkade, armen en benen in elkaar gestrengeld, dreigt de politie zogezegd met geweld. Wie blijft er en voor wie is dit genoeg om ermee te stoppen? Iedereen vormt kleine affinity groups van vijf tot vijftien personen die snel tot een gezamenlijk standpunt komen. De spreekbuizen van de verschillende groepjes leggen het standpunt voor in het plenum. Teneur: “Wir sind gekommen, um zu bleiben.”
Met 6.000 betogers rond de politie
De nacht valt. Aan kleine vuurtjes wordt gefluisterd. Gedecentraliseerde groepjes smeden plannen om de wegen naar het kuuroord Heiligendamm te blokkeren. Gekopieerde stafkaarten van de kustregio, beschikbaar aan de ingang, gaan van hand tot hand. Caffeïnehoudende drankjes ook. Vandaag wordt er geen alcohol geserveerd, morgen grote dag.
Om drie uur ’s nachts schelt het alarm van één van de megafoons vanop de uitkijktoren over het kamp. “Polizei, police! Aufstehen, get up!” wordt er van barrio naar barrio geroepen. In een mum van tijd staat het halve kamp met pompend hart rond de toren. Adrenaline voor niets, zo blijkt. Vals alarm, het is onduidelijk hoe dat kon gebeuren. Mensen proberen terug te gaan slapen maar Camp Reddelich zoemt van de opwinding. Helikopters doorkruisen het luchtruim en de honden van de buren blaffen.
Drie uur later vinden de eerste voorbereidende vergaderingen plaats. Boterhammen worden gesmeerd, regenjassen ingepakt, water met Malox vermengd tegen het traangas. De queers gaan in roze want Pink is black. Om acht uur verlaat een stratenlange stoet het kamp, vinger per vinger, op weg naar Heiligendamm. Wanneer de politie een eerste weg afsluit, slaat de groep links het bos in. “Dit is ongelooflijk,” zegt een Belgisch meisje, “Ik had verwacht dat ze het hele kamp zouden omsingelen en we geen twee straten ver zouden komen. Maar ze lijken met zo weinig …” Bij een asfaltweg iets verder in het bos staat dezelfde politie-eenheid er terug. Drie boomstammen en een enorme mensenmassa houden hen tegen. De regio telt 16.000 agenten maar deze eenheid is kansloos.
Niet veel later beginnen 8 helikopters boven het bos te cirkelen. “Warmtegevoelige camera’s,” denkt iemand. “Worden normaal gezien ingezet tegen terroristen. Het lijkt wel oorlog!” De optocht gaat verder over de velden, een colonne journalisten in het kielzog. Een Berlijnse punkster: “Dat hebben we graag. Dit toont de andere kant van de beweging, bovendien zullen ze hopelijk de repressie van de politie wat afzwakken. Duitsland wil geen mal figuur slaan.” Ze draagt een pin met ACAB erop: ‘All Cops Are Bastards’.
Wanneer de eerste eenheid zwaar bewapende agenten met schilden de velden in komt lopen, splitsen de verschillende vingers op. Ze steken op verschillende plaatsen een beek over. Natte voeten, brandnetels, een enkele doorweekte rugzak. Niets voor de agenten, die keren terug om hun collega’s op de hoofdweg te gaan helpen. Maar ook dat is tevergeefs want voor ze er erg in hebben, zitten er duizend jongeren te juichen voor hen. En duizend jongeren achter hen. En nog eens vierduizend daar rond. “Perfect, nu zullen hun collega’s ook wel afzien van traangasgranaten,” zegt de Berlijnse.
Twee dagen en twee nachten lang zal de hoofdweg naar Heiligendamm op vreedzame wijze bezet blijven. De verschillende barrio’s van Camp Reddelich zetten de logistiek op om eten, drank en slaapzakken naar de blokkades te brengen. Het Legal Team onderhandelt met de politie om de transporten door te laten. De sfeer is uitgelaten. De organisatie van de top heeft een aantal genodigden laten weten dat ze best in hun hotel blijven omdat de vier wegen geblokkeerd zijn. Gejuich. De zwartgeklede Autonomen breken de versperring van prikkeldraad af en gebruiken de veiligheidsnetten om hangmatten tussen de grote linden mee te maken. De clowns gaan klaprozen aan de agenten aanbieden. Een sambaband speelt op de hartslag van de beweging. Het rommelt in Rostock.
Sam Verhaert is freelance journalist