Vrouwelijk ondernemerschap met microkrediet
“‘Brood bakken in de savanne’
Het leven kan hard zijn in Oost-Kasaï. De mensen zijn voor hun overleven volledig afhankelijk van kleinschalige, familiale landbouw. Vooral de vrouwen steken de handen uit de mouwen, zo blijkt.
Mama Yvonne monstert fier haar ovenverse broodjes
© Jeroen Marckelbach
De zon doet de savanne dampen in Oost-Kasaï. Het metershoge gras buigt lijdzaam voor de loden hitte en snakt al dagen, dorstig, naar enkele druppels hemelwater. Het leven kan hier hard zijn, ook in het dorpje Mpanda. De mensen zijn voor hun overleven volledig afhankelijk van kleinschalige, familiale landbouw.
Vooral de vrouwen steken de handen uit de mouwen, volgen cursussen en vragen een microkrediet aan om een handeltje op te starten.
Door de afgelegen ligging en de erbarmelijke staat van de wegen is het bijzonder moeilijk om afzetmarkten te vinden voor hun gewassen. De klimaatopwarming laat zich voelen. Het droog seizoen duurt langer en de regens vallen heviger. Dat de maakt de opbrengst steeds onzekerder.
Daarom probeert Broederlijk Delen, in samenwerking met de lokale boerenunie UPAN (Union des Producteurs Agricoles Ndomba), de inkomsten te diversifiëren, een betere prijs voor de productie te bekomen en meerwaarde te creëren op het basisgoed. Vooral de vrouwen steken de handen uit de mouwen, volgen cursussen en vragen een microkrediet aan om een handeltje op te starten. Enkele getuigenissen:
Mama Yvonne Masengu, 39 jaar, vijf kinderen
‘Met wat ik overhoud van de opbrengst van onze veldjes is het moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen. Naast mijn kinderen en mijn man telt ons huishouden ook nog twee oudjes. Dat maakt negen monden om te voeden. We slaagden er niet om regelmatig te eten en om het maandelijks schoolgeld van de kinderen te betalen.
In 2017 volgde ik een cursus brood bakken en kreeg ik een krediet om hiermee een zaakje op te starten. Voor 300 franc Congolais kan je de oven van de Unie gebruiken. Ik kom drie keer per week bakken en na de afbetaling van mijn krediet houd ik hier nu wekelijks 40.000 FC aan over.’ (Dat is bijna 25 dollar, lang niet slecht als je weet dat dat 80% van de Congolezen moet rondkomen met minder dan twee dollar per dag.)
‘Dan wens ik een eigen oven, zo ééntje met twee verdiepingen’
‘Met die winst kocht ik een aantal konijnen en ook dat werd een succes. Nu heb ik zelfs negen geiten. Ook het schoolgeld is geen probleem meer. Ik kan eten wat ik wil en als ik zin heb in een nieuwe pagne voor een kleedje, koop ik dat gewoon.’ Als ik opper dat ze nu misschien wel meer verdient dan haar man, schiet ze in de lach. ‘Je ne peux rien dire de ça, dat behoort tot ‘les secrets du mènage’.
Haar broodje lijkt alleszins gebakken, maar heeft ze nog een droom? ‘Neenee ik heb alles’. Enigszins verbaasd dring ik toch nog even aan: ‘ja maar, als je een wens mocht doen, maakt niet uit wat, een auto, een zwembad of helikopter…’ Ze denk even na: ‘dan wens ik een eigen oven, zo ééntje met twee verdiepingen.’
Mama Cécile Kapinga, 46 jaar, zes kinderen
‘Met een krediet van 32 500fc (ongeveer 20 dollar) heb ik een vuurtje, bakplaat en ingrediënten kunnen kopen. Daarmee kon ik aan de slag om lekkere beignets te maken. Ik verkoop ze hier aan de kant van de weg. Op zes maanden tijd heb ik mijn krediet terugbetaald. Ik verdien hier nu vijf dollar per week mee. Hiermee kan ik het schoolgeld van mijn kinderen betalen. Voor de rest zijn we afhankelijk van de opbrengst van onze veldjes. Mijn droom is een eigen winkeltje, waar ik zeep, sardines, sigaretten, koffie, lucifers en snoep kan verkopen.’
beignets te koop
© Jeroen Marckelbach
Mama Marceline Ntumba, 61 jaar, negen kinderen
‘Ons huishouden heeft het niet breed, met de kleinkinderen erbij heb ik veertien monden te voeden. Via de boerenunie, waar ik ook in het bestuur zit, hoorde ik van een cursus zeep maken. Dat leek me wel wat en in december 2017 volgde ik de opleiding. De opgedane kennis heb ik doorgegeven aan de vrouwen uit de andere huishoudens hier in de buurt.
Zeepsop
© Jeroen Marckelbach
De zeep heeft me al veel gegeven. Ik verkoop aan 300FC per stuk (0,16€), hier aan huis, maar ook twee keer per week op de markt. We hebben ons huis kunnen vergroten. En ga maar eens daar achter kijken, je zal twee varkens vinden. Ook gekocht dankzij zeep. Bovendien zit één van onze kinderen op de universiteit. Dat dure schoolgeld was echt een probleem. Maar ook dat is opgelost, hij gaat al naar zijn eerste licentie.
Ik droom van een grote bijeenkomst, maak niet uit waar, met allemaal collega’s boerenvrouwen. Daar zouden we ervaringen kunnen uitwisselen . Op welke manier proberen zij rond te komen? Wat doen zij – dat wij niet doen? Ik zou hen alvast alles kunnen leren over zeep maken.’