Een delicatesse maar voor velen een overlevingsstrijd

Diederik De Mezel

16 april 2008
Blog

Een delicatesse maar voor velen een overlevingsstrijd

Een delicatesse maar voor velen een overlevingsstrijd
Een delicatesse maar voor velen een overlevingsstrijd

In de vorige eeuw werd de kreeft door de vissers beschouwd als een plaag. Wanneer ze terecht kwamen in hun netten werden deze gewoon overboord gegooid. De dode kreeften werden ook soms verkocht aan de boeren als meststof.

De kreeft is nu een echte delicatesse geworden en wordt vooral geexporteerd. De west -coast -kreeft -industrie verdient hieraan elk jaar miljoenen.
Door de populariteit zijn strikte regels opgesteld om de kreeft (West Coast Rock Lobster) te beschermen.
In 1996 heeft men voorgesteld om de bestaande regelingen in een nieuwe Zeevisserijwet  te gieten die van toepassing zijn op alle gebieden in Zuid-Afrika met uitzondering van KwaZulu-Natal.
De kreeften hebben een lange levensduur. Ze kunnen de leeftijd bereiken van 40 jaar, maar ze hebben een lange weg te gaan om de volwassen leeftijd te bereiken. Het vrouwtje legt haar eerste eieren op de leeftijd van 7 jaar. Ze heeft dan een lengte van 7 cm en produceert ongeveer 20000 eieren waarvan slechts 1% overleeft. De mannelijke kreeft groeit ongeveer 2 a 5 mm per jaar.

Het seizoen voor de vangst start midden november tot en met april. Recreatieve vissers kunnen een vergunning kopen in het Plaatselijk postkantoor. Met deze vergunning kan men dan vier kreeften per dag vangen maar dan ook enkel in het WE voor quota vissers. Deze kreeften zijn uitsluitend bedoeld voor eigen consumptie.
Het is ook illegaal kreeft te kopen op straat enkel een dealer met een licentie of de quotum houder mag kreeft verkopen. Het quotum is vroeger bepaald na wetenschappelijk onderzoek door maritieme wetenschappers uit Kaapstad. Maar deze resultaten worden volgens sommige organisaties in Zuid-Afrika sterk betwist.

In een huidig rapport schrijft Pedro Garcia(Zuid-Afrikaanse Vissers Front)
_”Ik ben geen specialist op gebied westkust rock kreeft, noch kan ik beweren het beter te weten dan onze maritieme wetenschappers als het gaat om de toestand van onze natuurlijke hulpbronnen en de TAC(Total alowed catch) die bepaald is voor deze sector. Ik meld met veel aandacht dat deze studie in de afgelopen maanden met de grootste zorg gebeurd is. Alle houders met een vergunning zijn er in geslaagd om een duurzaam inkomen te generenen tijdens deze korte periode. In alle gebieden waar we actief waren is volgens overeenkomst alles geregistreerd op een wekelijkse basis op 1 uitzondering na, tijdens ongunstige weersomstandigheden en niet als gevolg van een tekort aan kreeften. Ook de vangsten in Doornbaai regio waren  uitstekend tot op het punt waar commerciele quotahouders verzocht werden te stoppen met de oogst omwille van gebrek aan capaciteit op gebied van afzet in de verwerkingsfabrieken.

In Elandsbay zijn drie gevallen genoteerd waar kreeft verwijderd moest worden uit de rotsen tijdens uitzonderlijke lage getijden. Op een van deze gelegenheden werd ongeveer 1 ton kreeft geplaatst in bedrijfstanken in de Fabriek te Elandsbaai om later terug vrij te laten in de zee door MCM(Marine Coastal Management) ambtenaren. In dezelfde periode zijn ongeveer 8 kratten kreeft verwijderd van de stranden van Dwarskersbos.

Deze vangsten langs de westkust vonden gelijktijdig plaats en tevens op hetzelfde moment vonden soortgelijke vangsten plaats in de Zuid-Cape in de gebieden zoals Gansbaai en Kleinmond. Gezien het feit dat zo veel rivierkreeft is geland op een dergelijke korte periode en dat “roll-overs” zijn toegekend aan houders met de commerciële rechten  kunnen we slechts hopen dat MCM(Marine Coastal Management) een raport opmaakt om opnieuw toestand van onze natuurlijke hulpbronnen en de TAC(Total alowed catch) die bepaald is voor deze sector te herevalueren.”_

Voor de plaatselijke bevolking hier zoals in Elandsbaai is kreeft een belangrijke bron van inkomen maar het gebeurt veel dat de mensen geen deftig inkomen kunnen genereren tijdens het seizoen. Quotas worden verkocht. De mensen worden door de politie gevat met te veel kreeft met meestal dure boetes als gevolg. De boetes kunnen oplopen van 1000 tot zelfs 50000 rand of een gevangenisstraf die kan oplopen tot 6 jaar. Velen onder hen kunnen meestal de boetes niet betalen en verdwijnen voor enkele maanden in de gevangenis met als gevolg dat het gezin zonder inkomen zit.

Vroeger waren de boten en huizen eigendom van de boeren en gingen de mensen op zee vissen in opdracht ,voor een schamel loon. De mensen konden enkel in de huizen blijven wonen als ze bleven werken voor de boer. Gelukkig heeft sinds enkele jaren Pedro Garcia(Zuid-Afrikaanse Vissers Front) hierin verandering gebracht.

”Toen ik voor het eerst aankwam in Elandsbay merkt ik dat er een zeer beperkt aantal vergunningen geactiveerd waren. De vissers waren zeer ontevreden met de prijzen die ze kregen. Dit was voornamelijk te wijten aan het feit dat de fabriekseigenaren in dit gebied het monopolie op de industrie voor vele, vele jaren gehouden hebben. De vergunninghouder moet gebruik maken van de fabrieksboten, aas kan enkel verkregen worden bij de Fabriekseigenaars, de visser is verantwoordelijk voor zijn / haar eigen veiligheidsapparatuur en moet gebruik maken van de fabriekskraan om zijn/haar vaartuig te lanceren.
Dit alles wordt dan omgezet naar een monetaire waarde die vervolgens wordt afgetrokken van hun inkomsten. “final pay-out”. Onnodig te zeggen dat onze vissers naar huis gaan met bijna 50% minder dan waarde van zijn/haar vangst. Wij startten snel met het identificeren scheepseigenaren en zijn onmiddellijk gestart met een proces van empowerment van de lokale bevolking om hun eigen kreeft te vangen. Dat maakte een enorm verschil op gebied van inkomen. We zijn echter nog afhankelijk van de opslagfaciliteiten van de fabrieken (tanks) tot het moment van in de handel brengen en wekelijkse levering aan de verwerkende bedrijven.”

In Elandsbaai koop je momenteel een kreeft voor ongeveer 20 Rand tewijl je in vb Durban voor twee kreeftstaarten gemakkelijk 250 Rand betaalt. In Kaapstad betaal je op restaurant gemakkelijk 500 rand voor een kreeftschotel.

Momenteel verdienen de mensen bij het vangen van hun quota ongeveer 500 rand per week. Dit geld geeft hen momenteel toch wat meer ademruimte in hun bestaan. Dit is natuurlijk enkel tijdens het seizoen. Buiten het seizoen zijn hier bijna geen alternatieven voor hen. Snel uitgerekend verdienen de quotavissers ongeveer 12000 rand per jaar. Wat dus eigenlijk neerkomt op een inkomen van ongeveer 1000 Rand per maand.
Sommige mensen groeperen zich om een eigen zaak op te richten maar dan bestaat er het probleem dat de koek niet eerlijk verdeeld wordt. Het is al gebeurd dat ze geen cent zagen.

MCM: Marine en Coastal Management is de regelgevende instantie verantwoordelijk voor het beheer van alle activiteiten van de zee en de kust.
http://www.mcm-deat.gov.za/