“‘Een nieuwe generatie leiders is opgestaan’

Het document is geen instrument om de toestand van de planeet te redden, er is onvoldoende erkenning van de wetenschappelijke gegevens, het is een door mannen onderhandelde tekst die een achteruitgang betekent in de erkenning van de rechten van vrouwen ( onder meer Mary Robinson, erevoorzitster van Oxfam en Brundtland hebben hierover hun verontwaardiging geuit).
De VN heeft zich helemaal laten innemen door Corporate Power is een verwijt dat door velen gedeeld wordt.

Maar het had erger gekund, zo blijkt ook. Onvoorstelbaar is dat vier van de G7-landen zelfs vroegen om het recht op ontwikkeling, rechten van vrouwen en het concept “duurzame ontwikkeling” gewoonweg te schrappen. Vooral de VS (naar verluidt een actie van de Thea Party) voert campagne rond het schrappen van “duurzame ontwikkeling” als een dissident concept, heel gevaarlijk, omdat het oa ijvert – volgens deze beweging- tegen intellectuele eigendomsrechten, wat volgens hen een ramp betekent voor de planeet.

En een conventie over de oceanen is er hier niet doorgekomen ( wel een vermelding dat daaraan zal gewerkt worden) omdat vier landen het initiatief blokkeerden: Canada, de VS, Rusland en Venezuela. Kumi Naidoo: ‘Wanneer het om oliebelangen gaan, ontstaan er merkwaardige coalities die alle ideologische verschillen overwinnen.’

Positief in de tekst is ook de afspraak om effectief te komen tot de Doelen voor Duurzame Ontwikkeling. De EU zegt dat ze een krachtiger resultaat hadden verwacht. NGOs zoals WWF-België vraagt dan ook aan de EU om van die ambitieuze agenda werk te maken de komende jaren.

Er moet “voorbij bnp”gekeken worden. (Niet in het document maar in de wandelgangen circuleert de vraag om het kapitalisme zelf ter discussie te stellen en om dringend werk te maken van een economie binnen de grenzen van de biosfeer.)

De Commissie voor Duurzame Ontwikkeling wordt op een hoger niveau getild en wordt nu een “high level political forum” voor duurzame ontwikkeling.

Maar de VN stoot ook hier opnieuw onmiskenbaar op zijn grenzen. Jeffrey Sachs distancieerde zich hier openlijk van de VN-onderhandelingen en de groep van de zogenaamde “Elders”, waaronder onder meer Brundtland, hebben hun ontgoocheling niet onder stoelen of banken gestoken.
Zelfs de voorzitter van deze conferentie, Sha Zukang, zei op de persconferentie: ‘we weten dat de ambities van dit document niet hoog genoeg liggen en dat jullie hiermee niet gelukkig zijn. Wat wij voor ogen hadden was niet zozeer dat jullie gelukkig zouden zijn maar wel dat iedereen even ongelukkig zou zijn.’ In VN-taal heet dat “een gebalanceerd eindresultaat”. ‘De beste onderhandelaars hebben zich hiervoor ingezet,’ vervolgde Sha, ‘dat zijn mensen die vandaag over duurzame ontwikkeling onderhandelen, morgen over biodiversiteit, overmorgen over klimaat, hun leven bestaat uit ‘negotiate’, en ze gaan van de ene plek naar de andere, terwijl ze geen voeling meer hebben met de realiteit, het zijn ’no-go – ciators geworden. Er moet een nieuwe generatie opstaan, een nieuwe aanpak.’

De grenzen van het multilateralisme in deze vorm en met deze instellingen worden steeds duidelijker. Hoe belangrijk multilateraal overleg ook is, de huidige vormen volstaan niet meer om de immense uitdagingen waar we voorstaan, aan te pakken.

Vorige week werd aan de Noordpool 400ppm opgemeten (deeltjes CO2 in de atmosfeer), goed voor een klimaatopwarming van 4 tot 6 °C. ‘De tijd is ons grootste probleem, de ruimte om te handelen wordt steeds kleiner’, het is een mantra die hier door de wandelgangen resoneert.

De Mayor Groups, de verschillende sectoren die hier de civiele samenleving vertegenwoordigen, klonken zeer beslist: wíj moeten dit in handen nemen.

Maar, zo merkte Kumi Naidoo, voorzitter van Greenpeace International op, het is ook tijd voor die civiele samenleving en de milieubewegingen om onze krachten te bundelen. “Business as Usual” is niet langer een optie, maar ook “activism as usual” is niet langer een optie. We moeten overschakelen naar een hoger niveau en een hogere snelheid, onze strategie herzien en onze strijd zowel integreren op diverse niveau’s als uitdragen naar alle hoeken van de wereld.

Een ander druk becommentarieerd item is het gebrek aan leiderschap dat bij de VN ontbreekt. Het antwoord klinkt hier vandaag krachtig en dynamisch: “We hebben lang uitgekeken naar de nieuwe leiders, maar we hoeven niet langer te wachten. Wíj zijn degenen waarop zo lang gewacht werd. Wíj gaan dat op ons nemen.” Niet slecht als conclusie, en een straaltje licht en hoop om de toekomst na Rio vorm te geven.

Een van de side events vandaag ging over innovatieve financiering voor ontwikkeling.

Verschillende creatieve voorstellen circuleren, waarvan twee expliciet besproken hier op de top: de uitfasering van de schadelijke subsidies aan de fossiele brandstoffen, en de financiële transactietaks(FTT, naast een CO2 taks, een taks op vliegtickets, een taks op welvaart…). Francois Hollande had het al over die FTT, maar ook onze minister voor ontwikkelingssamenwerking Paul Magnette, die deel uitmaakte van dit panel, evenals Mary Robinson, erevoorzitster van Oxfam. Uitgerekend vandaag, vrijdag, werd hierover ook in Europa overleg gepleegd met een over de financiële transactietaks. Daar is een “coalition of the willing” in de maak om daar werk van te maken. (Frankrijk, België, Denemarken, Nederland en enkele andere landen).

Minister Magnette hield een sterk pleidooi voor het nakomen van onze engagementen in ontwikkelingssamenwerking en stelde ook dat we dat moeten doen met onze eigen middelen, door beroep te doen op onder meer die alternatieve financieringsmechanismen. Hij wees er ook op dat erover moet gewaakt worden dat die middelen ingezet worden in projecten die de gemeenschap ten goede komen en duurzame ontwikkeling stimuleren.

Eva Jolie (Europese Groenen) hield een vurig pleidooi voor rechtvaardigheid in onze grondstoffenhandel met het Zuiden. “Als die contracten transparant en eerlijk worden opgesteld is er al heel wat minder ontwikkelingsgeld nodig”, was haar suggestie. Ze verwees ook naar de Braziliaanse ontwikkelingsprojecten van Belo Monte en de milieu-impact van de Braziliaanse mijnbouwbedrijven.

Ook in Brazilië is er werk aan de winkel om hun ontwikkeling te verduurzamen en de Cúpula dos Povos heeft geen gelegenheid onbenut gelaten om president Dilma daarvoor te bekritiseren.

Er is werk aan de winkel voor het komende decennium dat vandaag begint.