Foto's uit Israël
Ellen De Wolf
01 november 1998
Midden op straat staat een groepje volwassen joden te praten. De discussie wordt heviger. Het gaat hier duidelijk niet over koetjes en kalfjes. Eén man staat in het middelpunt van de belangstelling. Met hevige gebaren zet hij zijn argumenten kracht bij. Klik. Marc De Clerq maakt een momentopname van een Israël dat leeft, van een uitermate gepolitiseerd land waar iedereen een mening heeft.
Israël als kruispunt van geschiedenis, als middelpunt van twist. Israël, land van stenen, heuvels, één dode Zee en stroken land waarvoor joden én Palestijnen bereid zijn hun leven te geven. Anders dan de stereotype foto’s -de orthodoxe Chassidim aan de klaagmuur, de stenen gooiende Palestijn op de barricade- geeft Marc De Clercq een beeld van het Israël dat leeft als de camera’s van CNN verdwenen zijn. De notenverkoper tijdens de verkiezingen in Nabloez, de Palestijnse scouts waarvan er eentje op een bombardon speelt, de jood met bretellen in het portaal van zijn hoedenwinkel. Oude mensen, strijdvaardige mensen, kinderen en militairen. Zijn beelden doen denken aan het gedicht van Yehuda Amichai: ‘Op een keer zat ik op de traptreden voor een poort bij de toren / van David. Mijn twee zware boodschappentassen had ik naast me / neergezet. Er stond een groepje toeristen om hun gids heen, en ik / diende als oriëntatiepunt. ‘Ziet u daar die man met die tassen? / Iets rechts van zijn hoofd is een gewelf uit de tijd van de / Romeinen. Iets rechts van zijn hoofd.’
Maar hij beweegt, hij beweegt! / Ik zei bij mezelf: de verlossing komt pas als men zal zeggen: / Ziet u dat gewelf uit de tijd van de Romeinen? / Doet er niet toe, maar daarnaast, iets links en omlaag, / zit een man die fruit en groente heeft gekocht voor zijn familie.’
Marc De Clercq reisde naar Israël om er één jaar te studeren. Daarna keerde hij nog een paar keer terug. ‘Dat eerste jaar heb ik eigenlijk weinig gefotografeerd’, zegt hij. ‘Ik heb vooral rondgekeken en geprobeerd om de geschiedenis, de politieke en religieuze situatie een beetje te doorgronden.’ De bange blik, de diepe oogkassen en de vertrokken mond van een oud vrouwtje zeggen meer dan woorden kunnen zeggen. ‘In extreme omstandigheden zijn woorden vaak ontoereikend’, zegt De Clerq. ‘Op dat moment spreken mensen met hun lichaam -hun ogen- en dat moment probeer ik te fotograferen.’ Op de foto’s van Marc De Clercq vind je die mensen terug. De mensen en hun verhalen. Hij slaagt erin om een doordringend beeld te scheppen van het leven in Israël zonder valse romantiek of gezochte sensatie. Zijn foto’s zijn zwart/wit in technische zin, maar kleurrijk op menselijk vlak.