“‘Het mensonwaardige asielbeleid van Australië’
‘For those who've come across the seas, we've boundless plains to share’, stelt het Australische volkslied. Maar wanneer je het asielbeleid van het land van wat dichterbij bekijkt, wordt het al snel duidelijk dat het omgekeerde eerder de realiteit is.
Net zoals de Verenigde Staten is Australië een land dat hoofdzakelijk uit immigranten en hun afstammelingen bestaat. En, net zoals de Verenigde Staten, betekent dit ook dat tot op de dag van vandaag mensen hun kans willen wagen om de – in dit geval – Australian Dream waar te maken. En deze mensen komen hoofdzakelijk uit Zuidoost-Azië en de Pacific.
Boat People
Door de geografische ligging van Australië, maken veel asielzoekers de oversteek via het water. Een trend die lange tijd voor veel problemen zorgde. Doordat de boten waarin mensen de oversteek waagden vaak in slechte staat waren en, daarenboven, tot op de laatste vierkante centimeter volgepropt werden, lieten veel mensen tijdens de reis het leven. Zij die het dan toch haalden, hadden geen papieren en verbleven bijgevolg illegaal in het land. In 2012 startte toenmalig premier Julia Gillard een kruistocht om deze boten tegen te houden. De marine werd ingeschakeld en stuurde iedere boot terug naar herkomst, meestal is dit Indonesië. Wanneer zo’n boot toch door de mazen van het net valt, en de mensen aan boord voet aan wal zetten, worden zij meteen door de lokale politie opgepakt en taken away for processing.
Detentiecentra op Nauru en Manuseiland, PNG
Door een verandering in de wet in 2012, worden alle immigranten die via een boot in Australië aankomen meteen naar detentiecentra op Nauru en Manuseiland (dat tot Papoea-Nieuw-Guinea behoort) gebracht. Daar wordt hun asielaanvraag door Australisch immigratiepersoneel bekeken en verwerkt; offshore processing heet dat. En het betekent dat, tenzij je het statuut van vluchteling kan verkrijgen, deze boat people nooit een voet in Australië zullen zetten.
Het is technisch gezien onmogelijk om in Australië als vluchteling geklasseerd te worden.
Migration and Maritime Powers Legislation Amendment Bill 2014
Dat verkrijgen van een vluchtelingstatuut in Australië wordt tegenwoordig ook steeds moeilijker. In 2014 werd er een aanpassing in de wet ingevoerd waardoor de internationaal aanvaarde definitie van ‘vluchteling’ in de Australische wetgeving veranderd werd. Volgens de internationale definitie is een vluchteling iemand die zijn of haar land ontvlucht vanwege een terechte angst voor vervolging (door de staat) of omdat de overheid hem of haar niet kan beschermen.
Volgens de nieuwe Australische definitie kan je dit statuut echter niet krijgen wanneer er ergens in je land van origine één plaats is waar je die vervolging kan ontsnappen. Is dit op de top van een berg, midden in een woestijn, of de jungle, het maakt niet uit zolang het binnen de grenzen van je geboorteland valt. Als dit gebied bestaat, kom je het land niet binnen. Het concept van redelijkheid wordt binnen deze definitie dus volledig achterwege gelaten. Bijgevolg is het technisch gezien onmogelijk om in Australië als vluchteling geklasseerd te worden.
Mensonterende omstandigheden
De detentiecentra op Nauru en Manuseiland zijn niet te vergelijken met de asielcentra in België. Het gaat hier om tentenkampen waar basisfaciliteiten, zoals een toilet of een dak boven je hoofd, vaak onbestaande zijn. In de centra heerst er een hopeloosheid onder de mensen. Ze zijn zich maar al te goed bewust van hun precaire situatie en dit heeft tot gevolg dat er vaak rellen zijn waarin er steevast mensen omkomen. Kinderen zijn hierin het grootste slachteroffer. UNHCR heeft onlangs nog een zoveelste rapport publiek gemaakt waarin het pijnlijk duidelijk wordt dat de situaties op Nauru en Manus mensonterend zijn. Daarnaast getuigen steeds meer ex-werknemers van de detentiecentra in het nieuws over wat er in de centra gebeurt. Hun verhalen gaan over foltering, mishandeling, moord, verwaarlozing en zelfverminking bij kinderen.
Staat er iets te veranderen?
Door deze nieuwe rapporten en getuigenissen staan de kranten uiteraard vol met kritiek op de huidige stand van het asielbeleid. De bevolking is verontwaardigd en eist een verandering van het systeem. Opnieuw komt de discussie over hoe de influx van asielzoekers naar Australië best kan aangepakt worden open te liggen, maar, net zoals de vorige keren, is een oplossing er nog lang niet. Althans, toch niet een waar beide kanten van het verhaal tevreden mee zullen zijn. En ondertussen blijft het aantal mensen in de centra verder groeien.