“‘Hoe vaccineer je een half miljoen kinderen op 2 weken?’
Een noodvaccinatiecampagne is een immense logistieke uitdaging. Achter de bekende protagonisten (dokters en verpleegkundigen) gaan de mensen schuil zonder wie alles onmogelijk zou zijn: de logistieke medewerkers.
Op 14 januari verklaarde de Guineese regering dat er een mazelenepidemie in het land was uitgebroken. Artsen Zonder Grenzen zette samen met het ministerie van Volksgezondheid een grote vaccinatiecampagne op. Want hoe stop je een mazelenepidemie? Eeenvoudig: iedereen vaccineren. Maar hoe vaccineer je iedereen? Dat is minder eenvoudig…
Interview met Grégoire Putz, een van de mannen achter de schermen die deze massavaccinatiecampagne mogelijk maken: 500.000 kinderen op twee weken tijd.
Hoe zijn de teams van Artsen Zonder Grenzen concreet georganiseerd?
Grégoire: “Onze teams bestaan uit twee leden: een logistiek verantwoordelijke en een medisch verantwoordelijke. Zij vertrekken elke ochtend om 6.30 u met koelboxen gevuld met vaccins en verdunningsmiddelen, medische kits met bijvoorbeeld handschoenen en naalden, en met logistiek materiaal voor de sites waar gevaccineerd wordt. Ter plaatse vervoegen ze de voorbereidings- en vaccinatieteams die door het ministerie van Volksgezondheid ter beschikking worden gesteld, en rekruteren ze lokale medewerkers om de namen te noteren, de mensen te tellen en toe te zien op het goede verloop. Eigenlijk bestaat elk team minstens uit 9 personen, maar hoe meer kinderen we moeten vaccineren, hoe meer mensen we aanwerven.”
“Het is bijvoorbeeld mogelijk dat er maar liefst veertig toezichthouders zijn op één enkele site om de massa te overzien. Als het circuit niet afgebakend is en de bevolking niet begeleid wordt, kan het al vlug uit de hand lopen. Het kan zelfs gebeuren dat we ons werk niet meer kunnen doen. Dagelijks zijn we voor deze vaccinatiecampagne met gemiddeld 400 mensen aan de slag, maar dat varieert van dag tot dag en naargelang de behoeften.”
“’s Avonds neemt het ‘koudeketenteam’ over, van 20 u tot middernacht. Het vaccin tegen mazelen moet immers koel bewaard worden en dat vraagt om de grote logistieke middelen. Alle vaccins moeten uitgepakt, geteld, en in de koelkast gezet worden. De temperatuurhistoriek moet geverifieerd worden, en de koelboxen en koelelementen moeten klaargemaakt worden zodat we klaar zijn om ’s anderendaags te vaccineren.”
Wat is die koudeketen precies?
Grégoire: “De koudeketen is een cruciaal punt dat de vaccinatie bijzonder delicaat maakt. Als de vaccins immers niet op een precieze temperatuur - tussen 2 en 8 graden - bewaard worden, zijn ze onbruikbaar. Maar dat is niet zo vanzelfsprekend in een land waar de gemiddelde dagtemperatuur gemakkelijk 30 à 35°C bereikt, en waar de elektriciteitsvoorziening erg onbetrouwbaar is!”
“We beschikken over 17 diepvriezers voor de koelelementen en 14 koelkasten om de vaccins in te bewaren. Wanneer de teams naar de vaccinatiesites gaan, moeten de koelboxen de temperatuur van de vaccins op peil houden. Daarvoor hebben we 5000 diepgevroren koelelementen.”
“Wanneer ze vernieuwd moeten worden omdat de temperatuur te hoog is - om de 48 tot 72 uur - moeten er 1100 van vervangen worden. Aangezien we honderdduizenden dosissen vaccins op voorraad hebben, mag de temperatuur in geen geval afwijken, dus gebruiken we de klok rond generatoren. Bovendien moeten we absoluut een back-up hebben, want in geval van grote problemen kunnen we niet rekenen op het Guineese elektriciteitsnetwerk. Als alternatief hebben we dus een diepvriescontainer getest die normaal voor vistransport wordt gebruikt!”
Waarom is deze vaccinatie speciaal?
Grégoire: “Het gaat hier om een vaccinatie in een stedelijke omgeving, die dus erg veel verschilt van andere, meer landelijke omgevingen, zoals in Congo. In de stad hebben we het niet moeilijk om de bevolking te vinden, maar we worden wel geconfronteerd met andere problemen door de stedelijke dichtheid en het gebrek aan ruimte om vaccinatiesites op te zetten. We hebben sites opgezet op verschillende locaties, zoals in een afgedankte fabriek, een privétuin of in opslagplaatsen.”
“Conakry telt 2 tot 2,5 miljoen inwoners en de verplaatsingen vergen ook enorm veel tijd. Wat het exacte aantal mensen betreft, hebben we ook al voor verrassingen gestaan! Soms verwachtten we 1000 mensen per dag en kwamen er 3000 opdagen. Op andere plaatsen was het net omgekeerd. We moesten dus geleidelijk aan de vaccinatieplanning en onze oorspronkelijke verwachtingen bijsturen.”