“‘Papieren krijgen als Afghaanse vluchteling? Om hopeloos van te worden’

© Rino Feys

Het was een hele krachttoer om alles geregeld te krijgen, zo begint Rino Feys zijn verhaal over de tegenslagen van de Afghaanse vluchteling Jalal. Van hieruit moest hij ervoor zorgen dat alle benodigde papieren voor de hereniging met zijn gezin tot bij zijn contactpersoon in Pakistan geraakten. En dan bleek dat deze wel het geld aannam, maar de documenten links liet liggen.

De procedure voor gezinshereniging die Jalal opstartte toen hij in de kringloopwinkel van Avelgem begon, moet helemaal worden overgedaan. Ondertussen is de situatie in Afghanistan nog grimmiger geworden. De Taliban gaat er driest tekeer en tussen al het strijdgewoel door hebben ze ook daar met het coronavirus af te rekenen. Ali vertelt dat de mensen er sterven en begraven worden onder een laag kalk zonder dat er een dokter aan te pas komt.

Ik hoor dat Jalal bij het OCMW langs is geweest en daar in tranen is uitgebarsten. Voorts was hij naar verluidt erg vermagerd. Van wat hij snikkend vertelde, werd niemand veel wijzer; in de acht maanden sinds hij zijn traject bij ons heeft afgerond, is zijn kennis van het Nederlands opnieuw naar het oorspronkelijk nulpunt teruggezakt.

Maar we weten allemaal dat hij een gezinshereniging heeft opgestart en wacht tot zijn vrouw en twee kinderen zich bij hem kunnen voegen. Toen hij in de kringloopwinkel werkte, waren de kamers al ingericht en lag er speelgoed op zijn kinderen te wachten.

Ze hebben een afspraak met hem gemaakt, deze keer in het bijzijn van Ali die dezelfde taal spreekt maar zich ook vlot in het Nederlands kan uitdrukken. Ik heb met Jalal te doen en vraag om er bij te mogen zijn. Dat vormt geen probleem. De vergadering staat gepland voor de week erna, op dinsdagmorgen.

Als ik mijn wagen parkeer, zie ik het tweetal net voorbij lopen. Ze zijn druk in gesprek en het duurt eventjes voor ze me opmerken. Na een hartelijke begroeting begeven we ons naar de vergaderzaal en luisteren naar het verhaal van Jalal. Om zijn vrouw en kinderen hier te krijgen, heeft hij de hulp ingeroepen van een contactpersoon in Pakistan. Voor de prijs van tweeduizend euro zou deze man alles administratief in orde brengen.

Negen maanden

Ik herinner me dat deze afspraken plaatsvonden toen Jalal net bij ons werkte en dat het een hele krachttoer was om alles geregeld te krijgen. Van hieruit moest hij bewerkstelligen dat alle benodigde papieren tot bij zijn contactpersoon raakten. Nu blijkt dat de contactpersoon het geld wel aannam, maar de documenten links liet liggen.

Ik zeg dat hij niet moet wanhopen, alles is toch niet verloren? Ik hoor zelf hoe hol mijn woorden klinken.

Ondertussen is de situatie nog grimmiger geworden in de streek waar zijn familie woont. De Taliban gaat er driest tekeer en tussen al het strijdgewoel door hebben ze ook daar met het coronavirus af te rekenen. In december maakte het Afghaanse ministerie van volksgezondheid bekend dat er op dat moment 50.536 besmette gevallen waren in het land, maar ook dat het werkelijke cijfer vele malen hoger lag omdat er weinig of niet wordt getest. Ali vertelt dat de mensen er sterven en begraven worden onder een laag kalk zonder dat er een dokter aan te pas komt.

Gelukkig wil degene die Jalal bestolen heeft, de identiteitspapieren teruggeven. Aangezien verzendingen met de post niet te vertrouwen zijn, zal Jalals zwager in Afghanistan eerstdaags een reis maken naar Pakistan, door uiterst gevaarlijk gebied. Eenmaal zijn schoonbroer deze documenten terug in zijn bezit heeft, wordt een nieuwe poging ondernomen, deze keer via Iran. Dus moet er naar de Belgische ambassade in Teheran worden gereisd, opnieuw een moeilijke en riskante onderneming.

Dit betekent ook dat de hele procedure opnieuw moet worden opgestart. Alle benodigde papieren moeten terug verzameld en vertaald worden. Wanneer het dossier tenslotte compleet is, kan hij het indienen bij de dienst vreemdelingenzaken. De Belgische overheid heeft dan negen maanden om een besluit te nemen. En dat kost allemaal geld, véél geld.

Jalal vraagt of hij opnieuw bij ons kan werken. Helaas, zijn traject is afgerond en daarna is het de bedoeling dat hij kan doorstromen. Maar daar zit zijn gebrekkige kennis van het Nederlands bij in de weg. En door de coronacrisis kan hij geen lessen volgen. Dus zit hij thuis en kan hij alleen maar afwachten.

We proberen Jalal moed in te spreken. Ik beloof dat ik op zoek ga naar een laptop zodat hij online een taalcursus kan volgen. En zeg dat hij niet moet wanhopen, alles is toch niet verloren? Ik hoor zelf hoe hol mijn woorden klinken. Maar hij knikt, het heeft hem zichtbaar goed gedaan om zijn verhaal te kunnen brengen. We spreken af om over drie weken terug samen te komen en zwaaien Jalal en Ali uit. Daarna praten we nog even na omtrent het opnieuw opstarten van de procedure.

Ondertussen heeft de specialist ter zake van het OCMW zich bij ons gevoegd. Ze aanhoort het relaas en zegt tenslotte dat het waarschijnlijk allemaal vergeefs zal zijn, aangezien Jalals traject bij ons afgelopen is. Men zal ook zijn financiële situatie onder de loep nemen, en aangezien Jalal nu zonder werk zit, zal men nooit toestaan dat zijn familie afreist als hij niet over voldoende middelen beschikt om zijn gezin te onderhouden.