“‘León zet zich nu al schrap voor de Nicaraguaanse verkiezingen’
November 2016, het klinkt nog ver en dat is het ook. Toch houden de presidentsverkiezingen die dan plaatsvinden Nicaragua en vooral León bezig. Niet omdat ze zo spannend zijn: iedereen die ik erover aanspreek is overtuigd dat Daniel Ortega, de huidige president, opnieuw zal winnen. Maar wel om andere redenen.
Er zijn om de vijf jaar verkiezingen in het land. Dit zou Ortega’s derde opeenvolgende ambtstermijn worden, en de vierde van zijn volledige carrière.
Daniel Ortega behoort tot de politieke partij ‘FSLN’ (Frente Sandinista de Liberación Nacional), een linkse partij die hier de ‘Sandinisten’ (naar Augusto C. Sandino) wordt genoemd. Zijn weg begint waar de revolutie eindigt. Deze revolutie was een opstand in León van links-gezinden en studenten die opkwamen tegen de armoede van het volk en de dictatuur van de familie Somoza.
Een van de kopstukken in deze opstand was de jonge Ortega. Hij is hét symbool geworden van de revolutie, iets wat sommige mensen niet juist vinden omdat zijn rol nu groter lijkt dan die in werkelijk was. Vlak na de revolutie in 1979, werd hij leider van de nieuwe coalitieregering en daarna president van 1985 tot 1990.
Rechts-liberale pauze
In 1990 is Violeta Barrios de Chamorro, een vrouwelijke rechts-liberale president, aan de macht gekomen. Veel mensen hebben hier slechte herinneringen aan omdat er onder haar bewind
heel veel geprivatiseerd is en dat kwam het volk niet ten goede. Daarop volgend zijn er nog twee rechts-liberale presidenten aan de macht geweest: Arnoldo Alemán, die betrokken was bij een groot corruptieschandaal, en Enrique Bolaños, die voor zijn presidentschap vicepresident was in de regering van Alemán.
Mede door deze heisa en ook door een pact dat Ortega en Alemán sloten, werd Ortega in 2006 opnieuw verkozen. Vlak voor deze verkiezingen verklaarde de FSLN, net als de partij van Alemán, akkoord te zijn met een volledig verbod op abortus. Dit werd hen door de feministische bewegingen (waarmee ze in het verleden altijd goed hadden samengewerkt) niet in dank afgenomen.
Het veranderen van de grondwet
In 2011 waren er verkiezingen die Ortega opnieuw won. Er stond nochtans in de grondwet dat een zittende president niet herverkozen mag worden. Naast het veranderen van de grondwet zijn er ook geruchten dat deze verkiezingen niet eerlijk verlopen zouden zijn.Veel mensen denken dat ook de volgende verkiezingen niet eerlijk gaan verlopen.
In juli 2015 zijn er in Managua, de hoofdstad van Nicaragua, opstanden geweest van burgers die ijveren voor eerlijke verkiezingen en Ortega’s beleid veroordelen. Heel wat contra-Ortega’s van de liberale partijen namen deel aan deze opstanden. Er is hierover een artikel te vinden op Al Jazeera.
Oneerlijke verkiezingen
Ondanks zijn dictatoriale kant, staan er heel wat mensen achter Ortega. Hij staat bekend als een ‘volksman’. Dit komt onder andere door zijn aandacht voor zorg en onderwijs, de degelijke autostrades die hij heeft laten aanleggen en de geslaagde én internationaal geprezen alfabetiseringscampagne onder zijn bewind. Deze projecten en zijn lange regeringsperiode zorgen ervoor dat mensen angstig zijn om voor iemand anders te stemmen, Ortega is vertrouwd.
Propaganda van Ortega uit 2011.
Sven Hansen (CC BY-NC-ND 2.0)
Media
Naast de vertrouwdheid die Ortega te beurt valt, heeft hij ook het voordeel dat het FSLN geen waardige concurrent heeft . Het is logisch dat er ook een groep mensen is die vinden dat Ortega, nu zeventig jaar oud, lang genoeg aan de macht is geweest en dat het tijd is voor een nieuwe president.
Lees hier het landenrapport van Nicaragua
Er zijn een viertal andere grote partijen, maar onder de contra-Ortega’s is er verdeeldheid, waardoor het FSLN de laatste jaren toch altijd de meerderheid van de stemmen en dus ook van de zetels in het parlement wist te bemachtigen.
Het is sowieso erg moeilijk om een sterke concurrent van het FSLN te worden aangezien zij de media deels controleren en er dus geen vrijheid van meningsuiting is. ‘Freedom House’, een Amerikaanse ngo die onderzoek voert naar democratie, politieke vrijheid en mensenrechten, deelt Nicaragua in in de categorie ‘partly free’ met een score van 52/100 voor persvrijheid, waarbij 100 onvrij is en 0 vrij.
Propaganda
In Nicaragua is er zeer veel propaganda te vinden voor het FSLN. Posters, affiches en muurschilderingen, maar ook op de rugzakken die de kinderen van mijn vrijwilligerswerk dragen staat de slogan van Ortega: ‘Vamos adelante!’ (‘We gaan voorwaarts!’).In Managua is er een park met internationale restaurants en beelden van linkse politici zoals Sandino en Allende. Alles is geschilderd in de typische kleuren van zijn campagnes.
Overal langs de wegen in Managua zijn er gekleurde, lichtgevende bomen te vinden waarvan iedereen weet dat ze deel uitmaken van zijn campagne. Het FSLN is enorm aanwezig in Nicaragua, je kan er niet naast kijken. Dit staat erg in contrast met de afwezigheid van andere partijen waarvan je nauwelijks propaganda tegenkomt.
León zonder FSLN is als eten zonder tortilla’s
Van alle plekken in Nicaragua is León dé stad van de revolutie. Als je op het centrale plein staat, zie je aan alle vier de kanten wel iets dat met de revolutie en/of het FSLN te maken heeft. De stad ademt revolutie.
Als Ortega geen president meer is en er een andere partij aan de macht komt, zal dat Nicaragua, maar vooral León ingrijpend veranderen. Het is dus niet zo gek dat de mensen hier gespannen zijn wanneer er verkiezingen plaatsvinden.
Natuurlijk is dat niet de enige reden. Er is een algemene angst voor opstanden van de contra-Ortega’s. Iedereen hoopt dat deze mogelijke opstanden zonder geweld zullen plaatsvinden. Mensen herinneren zich de revolutie namelijk nog goed. Het wordt door enkele inmiddels oude opstandelingen van toen die nu in het ‘Museo de la Revolucion’ werken als gids beschreven als een glorieuze, maar ook pijnlijke periode die veel slachtoffers heeft geëist. Niets iets wat velen willen herhalen dus.