“‘Puqhanchawi del Jallupacha (Carnaval Andino)’
De Orurenen zitten er al een jaar minus twee weken op te wachten maar eindelijk is het zover, de aftrap van ‘Carnaval de Oruro’ 2014 is gegeven. Het is het tweede grootste carnaval van Zuid-Amerika en dat zullen we geweten hebben. Dagelijks wordt erover gepraat, dus er zit niets anders op dan het all the way te ondergaan.
Afgelopen weekend ging het pre-carnaval officieel van start met het ‘festival de bandas’ waarbij zo’n 3000 muzikanten samen trommelden en trompetterden en waar de Orurenen enthousiast élk nummer meeklapten. Gevolgd door het ‘ultimo convite’, de laatste zondag van een reeks van drie waarbij alle bands en dansers – zo’n 20.000 muzikanten en 40.000 dansers bij elkaar – de laatste keer hun toer door te stad maken zonder hun officieel ornaat. Vanaf dan begon een onophoudelijk carnavalsfeest en de dagen zitten tsjokvol cultuur en symboliek. Want naast het urbane/populaire carnaval speelt het rurale/culturele nog steeds een heel belangrijke rol.
Zo zakten er gisteren een hele hoop ‘originarios’ van Jach’a Karangas (letterlijk het grote Karangas; een prekoloniale staat binnen het departement Oruro) af naar Oruro en vanaf half zeven ’s ochtends dansten ze de stad door tot aan de het beeld van de Condor (deze staat op één van de sacrale plekken van de stad, waarvan men zegt dat deze veel energie bezitten). Eens ze allen de top bereikten, vond het ritueel plaats om ‘Madre Tierra’ te eren; grote ‘mesas’ (offertafels) werden georganiseerd waarbij coca en alcohol rijkelijk over ‘Moeder Aarde’ vloeiden (een Boliviaan drinkt nooit alleen maar schenkt steeds een deel terug aan ‘Madre Tierra’) en tevens werden het bloed en de harten van enkele lama’s op een heilige rots geofferd.
Het Carnaval Andino valt samen met het Christelijke carnaval waardoor het Carnaval de Oruro een interessante samenstelling wordt van beide feesten. Het moment van het Andeens carnaval berust echter niet op louter toeval. De ‘originarios’ komen net dan naar de stad om de eerste producten te tonen die de genereuze ‘Madre Tierra’ hen al heeft gegeven. Van november tot februari/maart is het immers regenseizoen of ‘Jallupacha’ en het Carnaval Andino is dan ook het feest van het water. Tijdens carnaval vieren ze de regen die hen de mogelijkheid tot oogst bood (of vragen ze voor regen in het geval dat er nog niet genoeg gevallen is). Zo dansten de ‘orginarios’ met witte vlaggen (die wolken voorstellen) en droegen ze fleurige bloemen of de eerste graan- of maïshalmen in hun ‘awayu’ (kleurige doek die indigenas op hun rug dragen). Niet alleen een heel symbolisch dus, maar ook een heel mooi gebeuren. En verder laat ik de beelden spreken. ¡Jallalla!