“‘Slimme aanpak van nieuw mijnbouwproject in Peru voorkomt protest’

Concentratie tijdens een lokale bijeenkomst

© Saar Fivez

Koper is hot. De vraag naar het op twee na belangrijkste metaal -na ijzer en aluminium- in de industrie, is de laatste jaren erg gegroeid. Koper vind je in verschillende gedaantes terug: in muntgeld, kunstwerken, computers en andere elektronica, maar ook in elektriciteitsdraden. Doe daar nog eens de groeiende markt van elektrische voertuigen en de snelle groei van China bij en je begrijpt waarom het zo gegeerd is.

Viceminister van mijnbouw, Ricardo Labó, voorspelt dat de koperproductie in Peru tegen 2021 met 30% zal toenemen.

Schaars is koper niet. Het zit bijna overal ter wereld in de grond, maar een aantal landen hebben zich ontpopt tot leider in het ontginnen ervan. In Europa zijn dit voornamelijk Polen en Rusland, in Zuid-Amerika Chili en Peru. Decennialang was Chili de absolute koning, maar buurland Peru is aan een heuse inhaalbeweging bezig.

In 2017 onttroonde het Chili zelfs als belangrijkste leverancier van koperconcentraat aan China, dat jaarlijks ongeveer 17 miljoen ton importeert. Peru wilt de grootste zijn en neemt daarom allerlei maatregelen. Zo stelt het zelfs soepelere wetten op om particuliere investeringen te bevorderen. Viceminister van mijnbouw, Ricardo Labó, voorspelt dat de koperproductie in Peru tegen 2021 met 30% zal toenemen.

Kopertijdperk in het noorden van Peru

Om die 30% te halen, zijn er grootse projecten nodig. Een deel van die plannen situeren zich in het noorden van het land. Hoewel hier de vorige decennia vooral gezocht werd naar goud, voorspelt men dat de toekomst dus koper kleurt. De streek wordt zelfs de kopergordel van Peru genoemd, dankzij vier grote mijnen: La Granja, Galeno, Conga en Michiquillay. Conga kent u als uitbreiding van Yanacocha. Zoals in ons vorig artikel gezegd, is dit project stilgelegd vanwege grootschalige protesten. We willen echter even inzoomen op een andere grote mijn die enkele maanden geleden een nieuwe eigenaar kreeg toegewezen: Michiquillay.

De omvang van het project Michiquillay

© Grufides

Het megaproject Michiquillay zal een oppervlakte beslaan van 4050 hectare tussen de dorpen van Sorocucho, La Encañada en Sucre. Minerale bronnen worden geschat op 1.159 biljoen ton koper. Volgens analisten kan het project bijgevolg 0.5% toevoegen aan de economische groei van Peru de komende jaren…

De toekenning van deze grote kopermijn gebeurde via een openbare aanbesteding. Tien bedrijven solliciteerden, slechts twee ervan presenteerden hun economisch voorstel. De aanbesteding werd vorig jaar wel twee keer uitgesteld. De laatste keer was in december, te midden van politieke onzekerheid; voormalig president Kuczynski werd beschuldigd van fraude. Op 20 februari kwam er dan toch een winnaar uit de bus; niemand minder dan Southern Copper Corp.

Southern onder de loep

Al deze grote mijnbouwprojecten in het noorden van Peru zorgen voor heel wat sociale onrust: welke plaats neemt landbouw hierin, de voornaamste bron van inkomen voor de plaatselijke bevolking? Hoe zit het met de watervoorraden? En vooral, wat met de veelbesproken vervuiling?

Michiquillay, nu nog een groene vallei

© Liesbet Colson

Als (gedeeltelijk) antwoord hierop investeert Southern 200 miljoen dollar in een sociaal fonds, toegewijd aan de implementatie van sociale en duurzame ontwikkelingsprojecten in de streek. De overheid heeft de gemeenschappen tevens verzekerd dat het project geen aanslag zal zijn op de watervoorraden. Als we het gekozen bedrijf onder de loep nemen, vragen we ons af of deze beloftes zullen standhouden.

Southern kent een lange geschiedenis van milieuvervuiling en schending van mensenrechten.

Het bedrijf Southern Copper Corporation Peru (SPCC) werd opgericht in 1952 en in 1999 overgekocht door Grupo México Asarco, waardoor het Mexicaanse bedrijf verantwoordelijk werd voor de mijnbouwactiviteiten van SPCC in Peru.

Southern kent helaas een lange geschiedenis van milieuvervuiling en schending van mensenrechten. In de jaren vijftig vervuilde het zwaar de kust als gevolg van gebruikte smeltprocessen. Daarnaast dumpte het van 1960 tot 1996 een slordige 785 miljoen ton mijnafval in de Tacneña Bay. In 1996 startte het bedrijf met de operaties van het Los Chancas-project in Apurímac.

Door de bouw van een aantal toegangswegen werd heel wat landbouwgrond verwoest en vonden er aardverschuivingen plaats. Tijdens hevige regens werden de basisschool, de kapel en de huizen in het nabijgelegen gebied onder aarde bedolven. Tijdens protesten tegen het geplande Tía María-project in Arequipa vielen er tussen 2011 en 2015 zes doden.

De lange lijst vervuilingen en de slechte relatie met lokale gemeenschappen zorgen ervoor dat het bedrijf heel wat wantrouwen veroorzaakt. Alle reden dus om bezorgd te zijn om dit nieuwste project…

Stilte voor de storm?

Leden van de gemeenschap La Encañada

© Saar Fivez

Het leek ons logisch dat de nieuwe plannen op felle tegenkanting zouden botsen in deze streek die gekend staat om sterke sociale bewegingen en hevige protesten tegen mijnbouw. Het blijft hier echter verdacht stil. Tijdens een bezoek aan La Encañada, één van de dorpen binnen het mijnbouwgebied, wordt duidelijk dat Southern het slimmer aanpakt dan vorige plaatselijke projecten. Zo biedt het niet alleen jobs aan, maar betaalt het ook de hogere studies van een aantal jongeren; een luxe die vele van deze boerengezinnen zich niet kunnen veroorloven.

We zagen dat Southern in een andere gemeenschap watertanks met zonnepanelen installeerde. Hoewel een aantal stemmen uit de gemeenschappen weigerachtig staan ten opzichte van het megaproject, is er geen echt protest voelbaar. Op dit moment voelt de plaatselijke bevolking namelijk nog geen negatieve ecologische impact en profiteert het van de giften. Een nieuwe keuken, een warme douche, verder studeren… deze arme gemeenschappen kunnen die extra’s erg goed gebruiken.

Er wordt echter voorspeld dat de opstand nog feller zal zijn dan ten tijde van Conga, eens de mijn in werking treedt en de negatieve effecten voelbaar worden…