“‘Stoot je niet twee keer aan dezelfde steen: Steun Rohani’

Déjà vu: Het voorstel van Iraans president Hassan Rohani dat vorige week door de Verenigde Naties werd goedgekeurd, lijkt een herhaling van het jaar 2000. Rohani stelde aan de wereld voor om gezamelijk de strijd aan de gaan tegen geweld en extremisme. Zo’n 13 jaar geleden deed toenmalige president van Iran, Mohammad Khatami, bijna hetzelfde. Khatami vroeg de internationale gemeenschap toen om een ‘dialoog tussen civilisaties.’ We moeten ervoor zorgen dat het Westen niet dezelfde fouten maakt die ze toen maakte. Het Westen moet Rohani steunen en openstaan voor debat met het Iraans regime.

Het vijandige begrip ‘civilizatie’

Na de publicatie van Samuel Huntington’s boek Clash of Civilizations (1996) en bijdragen van andere neo-con academici zoals Bernard Lewis werd het idee van ‘wereldcivilisaties’ gecreëerd. De Westerse landen plus Israël zouden een natuurlijk cultureel-politieke alliantie vormen door haar universele ‘Judeo-Christelijke’ normen en waarden. Landen van het Midden-Oosten en Noord-Afrika zouden een andere, namelijk  ‘Islamitische’, civilisatie vormen. Volgens de theorie zouden politieke en wereldproblemen een gevolg zijn van de onverenigbaarheid van culturele waarden tussen civilisaties. Met name het Westen en Islamitische landen zouden ‘natuurlijke’ vijanden zijn. President Khatami reageerde op deze strijdlustige theorie. In haar plaats stelde hij een wereld van coöperatie en vrede voor. Khatami’s voorstel was revolutionair omdat het de eerste keer was dat een politiek leider deze theorie zo op zijn kop zette.

De fouten van het Westen

Ook al werd Khatami’s voorstel goedgekeurd door de deelstaten van de VN, de geschiedenis van de laatste tien jaar laat zien dat sommigen dit plan compleet aan hun laars lapten, met name de Verenigde Staten. Na de aanslagen van 9/11 schaarde de toenmalig Amerikaans president George Bush, Iran, Irak en Noord Korea onder eenzelfde noemer: de as van het kwaad. Kort daarna werd Irak aangevallen. Afghanistan, een ander buurland van Iran, werd ook door de Amerikanen bezet. President Khatami deed zijn best het hoofd boven water te houden onder de steeds grotere druk van politieke hardliner groepen in Iran om op deze militaire bedreigingen te reageren. Khatami daarentegen zette Irans kernprogramma volledig stil. Hij bood Amerikaanse troepen in Afghanistan ook logistieke hulp aan. Deze hulp werd van de hand gewezen door de Amerikanen. Het aggressieve en imperialistische optreden van Amerika zorgde er voor dat de conservatieven, onder leiding van Mahmoed Ahmadinejad, in 2005 de verkiezingen wonnen. Ahmadinejad herstartte het kernprogramma, waarop het Westen reageerde met steeds strengere sancties. In 2005 had Iran maar enkele simpele centrifuges, het land heeft nu meer dan 19.000 hoog-ontwikkelde centrifuges die dag en nacht draaien. Niet alleen hebben de sancties niet geholpen om Iran’s nucleaire ambities te bedwingen, ze hebben alleen maar olie op het vuur gegooid.

Wat er gebeurt en moet gebeuren

Nu is er in Iran weer een meer gematigde president verkozen . Het Iraanse volk stemde voor hem, niet door de sancties, maar vanwege het extreme wanbeleid van Ahmadinejad. Tot nog toe heeft de regering uit materialistisch oogpunt enorme concessies gedaan op haar atoomprogramma, ze heeft politieke relaties met de golfstaten verbeterd en het land is bereid om over Syrië te onderhandelen. Westerse regeringen moeten begrijpen dat als ze op Irans bereidheid tot dialoog reageren zoals 13 jaar geleden, dit uiteindelijk tegen hun eigen belangen ingaat. Iran moet geaccepteerd worden als soevereine en regionaal belangrijke staat. Het is een begin dat Rohani’s voorstel door alle landen Westerse landen (behalve Israël) werd geaccepteerd. Nu moet dit voorstel nog in realiteit omgezet worden.