“‘Syrische vluchtelingen in Libanese sloppenwijken’

Dar Al Zahraa (of DAZ zoals wij het noemen) is een ziekenhuis in de wijk Abu Samra in Tripoli in Libanon. Deze buurt was ooit een groene oase, maar nu is het een verstedelijkt gebied met hoge flatgebouwen, dat de migratie van de immer groeiende stad Tripoli opvangt. De woonomstandigheden en de hygiëne zijn er erbarmelijk. De overbevolking is enorm en er is een nijpend gebrek aan infrastructuur. Sinds het conflict in Syrië twee jaar geleden begon, bleven de Syrische vluchtelingen massaal in Abu Samra toestromen.

De vluchtelingen komen naar hier voor de lage huurprijzen, maar het gevaar van die betaalbaarheid schuilt in de onzekere leefomstandigheden die ze moeten doorstaan. Artsen Zonder Grenzen ving voor het eerst Syrische vluchtelingen op in DAZ in februari 2012.

Op de benedenverdieping van het ziekenhuis hebben we een kliniek voor basisgezondheidszorg opgezet en sindsdien heerst het er een drukte van jewelste. Een toegewijd team van verpleegkundigen en dokters biedt zorg aan ongeveer zestig patiënten per dag en het ziekenhuis is zes dagen per week open.

Verzorging van chronische ziekten

In DAZ voorziet Artsen Zonder Grenzen iets belangrijks en unieks ten opzichte van alle andere gezondheidsfaciliteiten in deze streek van Libanon: gratis en uitvoerige medische zorg voor Syrische vluchtelingen die lijden aan een chronische ziekte, zoals diabetes, hartziekten of een te hoge bloeddruk… stuk voor stuk ziekten waar enorm veel Syrische vluchtelingen mee te kampen hebben. De verzorging van chronische ziekten is een belangrijke reden waarom zo veel patiënten uit Tripoli en omgeving naar DAZ komen. Ze delen het vervoer en sommige mensen komen van wel 80 km ver.

Bij hun aankomst willen ze liefst zo snel mogelijk een ervaren dokter raadplegen die hen kan helpen hun symptomen aan te pakken en controle te krijgen over hun toestand, die doorgaans al een hele tijd verwaarloosd werd. Sinds de oorlog begon, hebben ze immers extreme fysieke en emotionele stress moeten doorstaan. Bovendien werden ze het slachtoffer van de tekorten aan medicatie, zowel in Syrië als hier in Libanon, waar medicijnen vaak onbetaalbaar zijn.

Bovendien zijn sommige medicijnen voor de behandeling van chronische ziekten erg duur en moeilijk te vinden, en dus beperkt beschikbaar. Een andere uitdaging is dat de verandering van levensstijl en onderwijs een groot deel uitmaken van de behandeling van chronische ziekten. De leefomstandigheden van de patiënten (overbevolking en armoede) maken het hen immers moeilijk om gezond te eten en genoeg te bewegen.

Mentale gezondheidszorg

Tripoli Governmental Hospital (TGH), op een paar kilometer van DAZ, aan de rand van Tripoli, vangt honderden ernstig zieke patiënten op. De meesten zijn Libanezen, maar TGH is ook de belangrijkste bestemming van Syrische vluchtelingen in Tripoli die dringend in het ziekenhuis moeten worden opgenomen.

Artsen Zonder Grenzen heeft hier een succesvol project rond geestelijke gezondheid opgezet,. Ons team bestaat uit een psychiater, een psycholoog en een sociaal werker. Zij vangen volwassen patiënten op die werden doorverwezen door onze andere. Ze stellen diagnoses en behandelen mensen met verschillende mentale stoornissen (zoals depressie, angst en psychose). Alle patiënten, ongeacht of ze Libanees, Syrisch of Palestijns zijn, worden geconfronteerd met psychologische stressfactoren.

De Syrische vluchtelingen leven bijvoorbeeld al twee jaar met de brutale burgeroorlog en hebben vrienden of familieleden verloren in tragische, gewelddadige omstandigheden. Bovendien zijn er veel patiënten met angst met symptomen als slapeloosheid, en patiënten met het posttraumatische stresssyndroom (PTSD).

De gevolgen van de oorlog zijn ook zichtbaar bij kinderen. Ouders vertellen over problemen als bedwateren, zwijgzaamheid en gedragsstoornissen. Wij bieden medicatie, psychotherapie en sociale steun.

Stigma op mentale problemen

Maar de uitdaging blijft groot. Er heerst immers nog altijd een groot stigma rond geestelijke gezondheidszorg bij de Syrische vluchtelingen en meer algemeen in Libanon. De mensen willen vaak geen hulp zoeken of aanvaarden. Velen onder hen weten niet wat geestelijke ziekten zijn en herkennen de tekenen ervan niet.

Een andere uitdaging is het fenomeen van somatisatie- en conversiestoornissen. Mensen maken gewag van een heleboel lichamelijke klachten (zoals misselijkheid, draaierigheid of gewrichtspijnen) of zeggen dat ze geen kracht meer hebben in hun ledematen.

Wanneer hun verhaal echter wordt onderzocht, wordt duidelijk dat hun symptomen een fysieke uiting zijn van hun psychologische stress. Die omstandigheden uitleggen en efficiënte behandelingsplannen opstarten, zijn grote uitdagingen voor het team.

Maar hun inspanningen werpen vruchten af en de resultaten zijn positief. Patiënten zetten zich in voor hun behandeling, komen regelmatig op consultatie en hebben baat bij de zorg die ze krijgen. Hun vooruitgang geeft echt enorm veel voldoening en inspiratie.

Groeiende behoeften, betere reactie

Onze patiënten komen uit verschillende milieus. Sommige dragen traditionele klederdracht en komen uit de landelijke delen van Syrië, zoals de nomaden, die vaak tatoeages in het gezicht hebben en traditioneel gekleed gaan. Veel vrouwen dragen een boerka.

Anderen dragen dan weer de typische moderne Europese/Amerikaanse jeansbroek en T-shirt. Die mensen komen meestal uit steden als Homs, Damascus en Aleppo. Ondanks hun uiterlijke verschillen hebben ze allemaal iets gemeen: ze zijn alles kwijt. Ze zijn allemaal getuige geweest van afgrijselijke dingen en geweld. Ze rouwen allemaal om de dood van hun naasten. Ze leven allemaal in angst voor het lot van hun naasten die achtergebleven zijn in Syrië, en waar ze niets van afweten.

Lees het dossier over wereldvluchtelingendag hier.