“‘"Wij precariërs"’
Ik moest en zou iets schrijven over precariërs. Gezwoegd heb ik. Maar het werd nu eens te baldadig, dan weer te theoretisch, dan weer te emotioneel. Er hing een schrijversblok aan mijn nek, en ik daarboven, ergens een paar mijlen onder de zee, happend naar adem. Het ontbrak me aan een goede invalshoek. Daarom klopte ik aan bij Elisatron, zelfverklaarde Superheldin der Precariërs, comédienne, art guerilla strijdster, en vaste waarde van MilanoX, de heretische krant van de Milanese underground.
Precariërs?
Precariërs, ja. Precari. Als u nog nooit in Italië of Spanje bent geweest, zal u de term misschien niet eens kennen. Wie of wat zijn ze? Precariërs zijn letterlijk “precaire proletariërs”, (meestal jonge) mensen die door het uitblijven van een vaste baan in een uitzichtloze negatieve spiraal van stress en angst belanden. Angst voor hun toekomst, angst voor hun heden. Hun hele leven zit in een jagersstrop. Het pootje lostrekken uit de vossenklem van 800 netto per maand is echter geen oplossing. Het is beter dan niets. Dan maar cv-hamsteren, hopen dat het beter wordt, weten dat er op elk moment tien vervangers klaarstaan. Dat is het beeld dat precariëteit bij de meesten oproept. Die onmacht, dat wringende, dat verstikkend onontkoombare.
Precariërs zijn dus niet per definitie werkloos, en ook niet wat we in Noord-Europa zo stijlvol “jobhoppers” noemen (tenzij in gedwongen vorm). Net daarom zijn precariërs zo tragisch: ze vallen door de mazen van alle netten, en er is niemand die het voor hen opneemt.
Niemand?
“Ik riep mezelf uit tot Superheldin der Precariërs in 2004,” vertelt Elisatron me. “Mijn baas had me toen zonder reden aan de deur gezet na twee jaar trouwe arbeid. Ik werkte voor een modetijdschrift. Ik werkte hard, zeven dagen op zeven. Het was oneerlijk, ik besloot dat er iets moest veranderen.” In de jaren die volgden, lukte het Elisatron meermaals een ex-werkgever die haar niet of te weinig uitbetaalde, onder druk te zetten om dat toch maar te doen. “Ik deed indertijd ook stage bij Le Iene (Italiaanse pendant van “Basta!” op de VRT) en ik zei dat ik via hen de hele zaak zou aanklagen, dat we met een leger precariërs onder hun vensterraam zouden komen zingen. Een dag later stond het loon op mijn rekening.” Grotere successen volgden. In 2006 kwam haar film “Het evangelie volgens Precarius” uit, in feite een verfilming van de precaire perikelen uit het echte leven van de acteurs. “Om de film uit te werken hadden we een flinke som geld van de CGIL gekregen (een gezagvol syndicaat). Een krachtig signaal, vond ik, omdat zij meestal meer begaan zijn met het lot van gepensioneerden. Op de uitreiking was er evenwel een tegenbetoging van precariërs van een andere strekking, die vonden dat we verraad hadden gepleegd door het geld van het syndicaat te aanvaarden. Wellicht het meest beschamende moment uit mijn leven.”
Revolutie?
“Voor een revolutie moeten alle neuzen dezelfde richting uitwijzen. Dat twee linkse groeperingen elkaar tegen de haren in strijken, zoals op de filmuitreiking in kwestie, zegt al genoeg. Het is tekenend voor een malaise die heel politiek Italië in zijn greep heeft. Een revolutie is nog veraf,” zegt Elisatron, “maar ik geloof in de kracht van het individu.” Zo lanceerde ze onlangs een oproep om zelf propaganda te voeren voor kandidaat-burgemeester Pisapia, Milaans hoop op een radicale omwenteling naar links. Op haar blog beschrijft ze minutieus hoe de artguerilla-activist zelf zijn eigen papieren boodschappen in het stadsbeeld kan aanbrengen met een biologisch afbreekbaar lijmmengsel van gelatine en lauw water. Even fris is haar schizofrene sitcom “Tina heeft veel vriendinnen”, waarin ze een goedgelovig meisje speelt dat er een handvol (imaginaire) vriendinnen op nahoudt. “Ik heb de ideale job voor jou, Tina,” bijt een van haar alter ego’s haar toe in het Napolitaans, “ideaal, want je moet er helemaal niets voor kunnen.”
Confronterend?
Ja. Want wat kan de precariër? Vanuit kapitalistisch marktperspectief uiteraard niets, want hij of zij heeft veelal voor een niet-marktgerichte studie gekozen, en op de arbeidsmarkt valt er dan ook weinig te rapen (tenzij in de callcenters). Niet toevallig zit er volgens San Precario, linkse beweging die het opneemt voor precariërs, dan ook maar één heilige in de hemel: San Precario himself, patroonheilige van de autoproductie. Wie via hem zijn weg vindt, heeft zoals Elisatron, de demonen gesmoord, en is niet langer een precariër, maar een superheld.
Voor wie meer stemmen wil horen uit smogville, meer wil weten over anarco-fietssquads, essays over ecotopieën wil lezen, op de hoogte wil blijven van Lady Gaga flash mobs: www.milanox.eu, zuurstof voor de Milanese meerwaardezoeker.