De kleine plaaggeest in Hongkong

Begin deze maand werd Joshua Wong Chi Fung samen met zijn medestander op borgtocht vrijgelaten door het hoogste gerechtshof van Hongkong in afwachting van hun zaak in hoger beroep. Ze worden beschuldigd van illegale samenzwering in 2014 omwille van hun rol in de massale demonstraties voor de rechtstreekse verkiezing van de chief executive - zeg maar de lokale leider.

Joshua Wong beantwoordt niet meteen aan het beeld van iemand die het aandurft om de overheid te tarten. Op het eerste zicht oogt deze 21-jarige student jong en onbeduidend. Toch heeft deze “plaaggeest” van de overheid al jaren ervaring als publiek figuur die het de Hongkongse overheid knap lastig maakt met kritiek en betogingen allerhande. Hij laakt de Hongkongse gezagvoerders om hun gedweeë houding ten aanzien van Beijing, waarbij de belangen van de plaatselijke bevolking over het hoofd gezien worden.

Joshua Wong laakt de Hongkongse gezagvoerders om hun gedweeë houding ten aanzien van Beijing, waarbij de belangen van de plaatselijke bevolking over het hoofd gezien worden. 

Sinds 1997 geniet Hongkong van een speciaal statuut als ‘speciale administratieve regio’ voor een periode van 50 jaar: een rechtstaat die vrijheid en gelijkheid van elke burger garandeert. Of tenminste: in theorie omdat in het afgelopen decennium de greep van Beijing op Hongkong steeds tastbaarder is geworden. Hongkongers voelen in toenemende mate de hete adem van Beijing op vlak van vrije meningsuiting.

In 2011 slaagde Joshua Wong met zijn scholierenvereniging (scholarism) erin om de invoering van een nieuwe pro-Beijing nationalistisch curriculum in Hongkong terug te dringen. Hij werd vooral bekend als één van de spilfiguren van de Paraplubeweging van 2014, die ijverde voor zelfbestuur en democratie door de rechtstreekse verkiezing van de Executive Leader van Hongkong. Deze beweging bracht een nooit eerder geziene mensenmassa op straat in Hongkong, die opkwam voor de belangen van de Hongkongers. Hierdoor is zijn naam internationaal gemaakt als  pro-democratie activist.

In oktober 2014 prijkte hij op de cover van Time Magazine als het gezicht van protest. Als politieke activist werd hem de toegang tot Thailand ontzegd in 2015. Begin dit jaar kreeg de documentaire ‘Joshua: Teenager versus Superpower’ de publieksprijs op het toonaangevende Sundance Festival. Sommigen menen dat hij een nominatie verdient voor een Nobelprijs. Zal hij in het voetspoor treden van andere politieke activisten van de vorige eeuw? Met andere woorden, past hij in de rij met Andrei Sakharov, Vaclav Havel, Aung San Suu Kyi?

De manier waarop de media hem uitbeelden past volledig in het plaatje van de politieke dissident: cover op de Time Magazine, nominatie voor de Nobelprijs met als doel de personificatie van democratie tegen het communisme. Het lijkt alsof de Koude Oorlog nooit is opgehouden. Alhoewel de media hem in die rol duwen, laat hij een ander geluid horen.

Vele China-watchers voorspellen een moeilijke en zelfs een fatale afloop in deze strijd van David versus Goliath.

Toen hij voorgesteld werd als de stem van het protest op de voorpagina van Time Magazine in 2014, reageerde hij prompt dat er niet één maar vele gezichten zijn van het protest. Bovendien vindt hij het gebrek aan leiders in de Paraplubeweging niet enkel onproblematisch maar typerend voor de situatie op het veld. In het interview dat hij gaf net na zijn voorwaardelijke vrijstelling eerder deze maand zei hij dat mensen niet naar hem moeten (op)kijken. Mensen moeten voor zichzelf kritisch denken. Hij heeft geenszins alle antwoorden op hun vragen.

Hij vindt het niet erg om opgesloten te worden. Alhoewel de vrijheid hem ontnomen was binnen de gevangenismuren, had hij de kans om van gedachten te wisselen met medegevangenen die beduidend minder kansen gekregen hadden dan hijzelf. Hij heeft veel bijgeleerd tijdens de drie maanden met deze mensen, die hij nooit ontmoet zou hebben zonder gevangenisstraf. Hij is klein maar wel groot in de omgang met zijn medemens en in zijn aanpak van de protesten.

De hamvraag echter is hoe lang hij deze rol kan spelen tegenover een steeds sterker wordende China, dat geenszins de weg van de Westerse democratie wil bewandelen? Vele China-watchers voorspellen een moeilijke en zelfs een fatale afloop in deze strijd van David versus Goliath. Op zijn tengere schouders rust een zware verantwoordelijkheid. Hij heeft blijkbaar weinig last van ego, waardoor hij erin slaagt kalmte en sereniteit te behouden.

Misschien moet hij de vraag stellen wat de echte oorzaak is van de gapende kloof tussen de superrijken en de gewone Hongkongers?

Misschien moet hij de vraag stellen wat de echte oorzaak is van de gapende kloof tussen de superrijken en de gewone man/vrouw op straat in Hongkong?

Zal zelfbestuur meer gelijkheid brengen? Moet de strijd niet eerder gevoerd worden tegen de Hongkongse leiders voor een meer rechtvaardige samenleving met meer aandacht voor de zwakkeren van de samenleving?

Een nationaal curriculum ter verheerlijking van de volksrepubliek is uiteraard niet wenselijk maar misschien is het tijd om de wederzijdse vooroordelen onder de Hongkongers en vastelanders aan te pakken om zo te komen tot een meer leefbare samenleving?