Beelden van bloedrode hemelen

De ogen van onze kinderen

© Brecht Goris

Jan Mertens

Soms hakt het er wel een beetje in. Beelden van een bloedrode hemel. Een wereld in brand, en zoveel verlies. En je weet niet altijd waar je met je verdriet naartoe moet. En die ogen, ze kijken je aan.

Het zou kunnen dat dit stukje een heel klein beetje verdrietig wordt. Dat is eigenlijk niet de bedoeling. Misschien gaat het over verlangen. En zo ook wel een beetje over pijn. Over het gewone leven dus.

Het is raar hoe je lichaam soms pijn ervaart. De voorbije dagen voelde ik hoe uiteenlopend pijn kan zijn. Het is hetzelfde lichaam, maar de pijn kan verschillen. Er is enerzijds pijn vanuit een soort verzet tegen een vorm van geweld. Zoals te veel lawaai. Iemand die te hard roept, iemand die je ergens mee naartoe neemt waar je helemaal niet wilt zijn. Die pijn zorgt ervoor dat je jezelf wilt beschermen.

Er is anderzijds pijn die een of andere diepere laag in jezelf raakt. Daar waar je verbonden bent met anderen, daar waar je liefde is, daar waar je de energie van het leven voelt, of zoiets. Die pijn zorgt ervoor dat je anderen wilt beschermen. Misschien is het voor anderen helemaal anders, dat geeft niet. Ik stotter het ook maar een beetje bij elkaar hier.

Die eerste pijn doet mijn lichaam verkrampen en bevriezen.

Ik probeer elke dag met milde aandacht het nieuws te volgen, onder meer de merkwaardige kronkelende zoektocht naar een nieuwe federale regering. Ik vind nog altijd dat politiek een nobele professie is. Het is een kostbaar en kwetsbaar goed, een democratie. Met de jaren ben ik evenwel steeds gevoeliger geworden voor de manier waarop we samen aan politiek doen. Verschil alsjeblieft van mening, vraag en bevraag, maar geef niet toe aan cynisme en negativisme. Laat je gevoelige ego even aan de kant, en straal af en toe ook wat nederigheid uit, vanuit het besef dat het een eer is dat je dat mag doen. Iets in die aard.

Als je heel uitgebreid zo ongeveer een snelweg aan kansen krijgt om een nieuw clubje te vormen, probeer dan rekening te houden met de meest elementaire regels van hoe je vertrouwen opbouwt. Als het niet lukt om een clubje te maken, kijk dan misschien eens met enige deemoed in de spiegel en vraag je af of het heel misschien ook een heel klein beetje aan jezelf kan liggen.

Het is niet nodig om dan daarna opnieuw in kwetsende, beschuldigende, cynische woorden te roepen, in een houding van permanente boosheid en ongenaakbaarheid. Taal die alleen maar strategisch of tactisch kan zijn doet pijn. Dit is zo fout, zei alles in mijn verkrampende lichaam, terwijl ik bij het scherm zat. Dat wat ik zo nobel vind, wordt een beetje vies als het alleen op zo’n manier kan.

Zo veel mensen die te vroeg sterven, en telkens opnieuw zijn het de meest kwetsbaren die de zwaarste prijs betalen.

De tweede pijn is heel anders. Enkele weken geleden werd ik op straat aangesproken door de zoon van een vriendin. Hij maakt zich veel zorgen over het klimaat en had allerlei vragen voor mij. Of het waar is dat er “tipping points” zijn, kantelpunten voorbij de welke er mogelijk onomkeerbare dingen gebeuren. Ik vertelde hem dat dat inderdaad zo is, en dat sommige daarvan mogelijk al overschreden zijn.

Waarom hebben jullie, mensen van jouw generatie, niet meer gedaan om dat te voorkomen? Dat was zijn vraag. Het deed pijn, maar op een heel andere manier. Het raakte aan een gevoel van machteloosheid en ook aan een diep verdriet. Het is een vraag die me kwelt, al bijna mijn hele leven. Je voelt de pijn van de wereld, en je wilt iets doen, en je weet nooit of je genoeg hebt gedaan en of je wel moedig was op die momenten die belangrijk waren.

Het was een vraag die vroeger vaak door mijn hoofd ging. Hoe ik zou reageren als mijn kinderen me die vraag zouden stellen, of ik wel genoeg had gedaan om hen in een veilige wereld met een toekomst binnen te loodsen. Kinderen heb ik zelf jammer genoeg niet, maar af en toe vraag ik aan mezelf om te kijken in de ogen van de jonge mensen die in principe mijn kinderen hadden kunnen zijn, en dan te antwoorden op hun vraag.

Tipping points… Alles wat jaren geleden voorspeld werd, is aan het gebeuren. En het is zo veel, zo veel pijn, zo veel verdriet. Soms lijkt leven op rouwen.

En vorige week kwam die pijn weer. Er was dat rapport van het Europees Milieuagentschap over hoe groot de impact van milieuvervuiling en klimaatverandering is op de levens van mensen. Zo veel mensen die te vroeg sterven, en telkens opnieuw zijn het de meest kwetsbaren die de zwaarste prijs betalen. Er was het Living Planet Report 2020. Ik ben geboren in 1965. We weten dat we ongeveer rond 1970 over de planetaire grenzen zijn gegaan.

Het rapport legt uit hoe sinds 1970 zo ongeveer twee derde van de biodiversiteit is verloren gegaan. Dat is zo’n immens verlies, in de tijd van mijn beperkte leven. Het is nauwelijks te vatten, en het doet zo ongelooflijk veel pijn. En dan waren er die hallucinante beelden van een bloedrode hemel boven de steden in Californië.

Tipping points… Alles wat jaren geleden voorspeld werd, is aan het gebeuren. En het is zo veel, zo veel pijn, zo veel verdriet. Soms lijkt leven op rouwen.

Ik liep door de stad, kwam terug van het werk, en er was een immens gevoel dat me overviel plots. Hoe kan ik hen beschermen? Wat kan ik doen dat ik nog niet heb gedaan? En, vooral, hoe moet het voelen voor al die papa’s en mama’s die wel kinderen hebben? Hoe zouden zij daarmee omgaan?

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws
Om een of andere reden is het een ander soort pijn, die je heel anders ervaart in je lichaam. Ze lijkt moeilijker, omdat je bang bent dat iets je zal overspoelen. Je ervaart tegelijk hoe je armen te kort zijn, hoe je lichaam te klein is om je geliefden uit de wind te zetten. Het is een moeilijk gevoel te beseffen dat je je kinderen op een bepaald moment alleen zult moeten laten in die wereld. Het is ook moeilijk, en je schaamt je ervoor, dat je soms uitrekent hoe lang jouw leven nog zal duren. Maar in die pijn ervaar je ook een diepe liefde. De schoonheid van al dat pulserende leven, met daarin de zee en je kinderen die gretig het leven willen proeven, is niet het “andere”. Het is niet iets dat losstaat van wat sommigen “ons belang” noemen. Misschien zijn er geen belangen, en is er vooral “belonging”, behoren tot, deelzijn.

Iemand die ik zeer bewonder zei me dat je kwetsbaar opstellen vandaag misschien wel een van de moedigste dingen is die je kunt doen in deze wereld. Ze ontroerde me diep daarmee. Misschien helpt die gedachte wel om te blijven kijken in de ogen van onze kinderen.

Soms zie ik verontwaardiging en onrust in de ogen van jonge mensen. En ik zie wie ik zelf was, toen. Ik weet nog altijd niet of ik een goed antwoord zou gehad hebben op de vraag van mijn kinderen, als die er zouden zijn geweest. Mijn antwoord zou waarschijnlijk zijn dat ik het geprobeerd heb, met veel falen en dwalen. Ik denk dat mijn kinderen misschien toch liever een vader zouden hebben die ook af en toe verdrietig en kwetsbaar is dan iemand die niet uit zijn eigen kramp geraakt. Ik weet eigenlijk niet goed wat die gedachte wil zeggen, maar om een of andere reden zegt het denk ik iets over een soort vrede die deze wereld goed zou kunnen gebruiken.

Onze kinderen zullen nog meer beelden moeten zien van bloedrode hemelen. Het is goed dat we naast hen kunnen zitten om onze verhalen te vertellen, zodat zij in onze ogen kunnen kijken.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Beleidsmedewerker Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling

    Jan Mertens woont in Leuven, werkt voor de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling, en is onder meer ook actief in de denktank Oikos.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.