De ramadan als startpunt voor een groene moslimrevolutie

‘Hoe voel je je?’, vroeg ze.

‘Hoe bedoel je?’, vroeg ik terug.

‘Wat is er anders?’

Mijn collega en ik zitten op de trein richting Gent, een gewone werkdag. De ramadan komt ter sprake en ik verwacht de typische vragen over honger en dorst of de lovende ‘ik zou het echt niet kunnen’-complimenten. Het zijn oprechte vragen waar ik graag antwoord op geef. Maar niemand heeft me ooit gevraagd hoe ik me tijdens deze maand in het algemeen gewoon voel of anders voel. Ik heb er dan ook even over moeten nadenken, maar na een paar seconden stilte antwoordde ik uiteindelijk: ‘Ik voel me rustiger.’

De vastenperiode biedt me de kans om na te denken over voeding, zowel op vlak van gezondheid als van ecologie.

Vasten is een bijna universeel gegeven. Mensen onthouden zich van eten en/of drinken om verschillende redenen: een nakende operatie, een vervelende allergie, een hongerstaking, een twijfelachtig “bikini-klaar-worden”-dieet. Toch wekt het woord in de geesten van de meesten onder ons waarschijnlijk het beeld op van religieus vasten, waarbij confessioneel geladen begrippen zoals onthouding, zelfbeheersing, zuivering en bezinning centraal staan en verbonden worden met deugd en zonde, met goed en slecht.

Het feit dat ik me rustiger voel deze maand heeft niet alleen met een spirituele terugtrekking te maken. Voor mij houdt de vastenperiode ook een bewustwordingsproces in over wat en hoe we eten. Het biedt me de kans om na te denken over voeding, zowel op vlak van gezondheid als van ecologie. Het christelijk vasten heeft de voorbije jaren vooral op dat laatste ingespeeld in de vorm van het succesvolle “Dagen Zonder Vlees”. Groen is het nieuwe hip.

Als je amper vijf uren de tijd hebt om je voedingsstoffen voor een volledige dag binnen te krijgen – en dan nog op een tijdstip waarbij je het liefst onder de dekens in een diepe slaap ligt – dan ben je verplicht om na te denken over hoe jouw lichaam op een verantwoorde manier voldoende energie kan innemen. Wat kan ik best vermijden? Wat eet ik bij voorkeur ’s morgens vroeg en wat ’s avonds laat? Kan ik blijven bewegen en sporten? Hoe blijf ik gehydrateerd?

Vasten. We willen het niet geweten hebben. Het is religie. Het is islam. Het zal dus wel een beetje achterlijk zijn.

De kracht en de weerbaarheid van het menselijk lichaam is niet te onderschatten. Een nieuw onderzoek van de KU Leuven toonde aan dat het concentratievermogen tijdens het vasten in de ramadan hoger is. Andere wetenschappelijke studies toonden ook al andere voordelen van vasten aan. Maar we willen het niet geweten hebben. Het is religie. Het is islam. Het zal dus wel een beetje achterlijk zijn. De maatschappij is blind voor de positieve bijdrage die het zou kunnen leveren.

Het is moeilijk in woorden uit te leggen hoe de eerste slok fris water, de eerste warme lepel harirasoep of de eerste hap van een zoete dadel aanvoelen na bijna 19 uren onthouding. Dankbaarheid maakt een mens bescheiden. Vooral die dadel is vaak het onderwerp van vurige debatten aan de eettafel over het boycotten van Israëlische producten uit bezette Palestijnse gebieden. Stiekem wens ik dat mijn medemoslims met even veel bewonderenswaardige vastenberadenheid ook de chocopasta met palmolie, de blikken tonijn en de scharreleieren van legbatterijkippen van hun tafel zouden bannen zoals ze dat met de Israëlische bloeddadels doen. Of het halal-vlees dat eigenlijk niet halal is omdat elke vleesindustrie nu eenmaal een vleesindustrie is en het dier nooit de leefruimte of de voeding kan bieden die de religie voorschrijft. Op dat vlak ben ik graag een fundamentalist.

De ramadan kan een gelegenheid bieden om na te denken over welke verantwoordelijkheid je als individu wil nemen in een leefomgeving die kreunt onder onze onduurzame systemen van productie en consumptie. Neem even veel tijd en ernst om na te denken over wat je in je mond stopt zoals je dat met de dadel doet. Je kan dit doen vanuit respect voor de Schepping van Allah, of vanuit een Verlichtingsgeïnspireerd ecologisme. Of beide.

Het eerste jaar dat ik aan “Dagen Zonder Vlees” deelnam, probeerde ik mijn vleesconsumptie te minimaliseren. Tijdens het tweede jaar schrapte ik vlees volledig van het menu en in het derde bande ik uiteindelijk ook vis van mijn bord. Ik voelde me rustiger. Mijn geweten een beetje zuiverder. En mijn collega? Die vast tijdens de ramadan ook en eet dertig dagen lang veganistisch in plaats van vegetarisch. Dat is een islamitische revolutie waar ik graag aan deel neem.