De toekomst van het politieke dier

Toen ik twaalf was kwam er een groepje parlementsleden bij ons thuis. Ze waren helemaal van de hoofdstad naar het kleine stadje in de bergen gekomen. Zoiets gebeurde een keer om de vier jaar, wanneer het bijna verkiezingen waren. Ik mocht aanschuiven tussen de volwassenen, want ik kende alle namen van de ministers en de meeste parlementsleden van buiten. Ik kon ze zelfs imiteren. Maar ook discussie schuwde ik niet uit de weg. Dat was het gedeelte dat de politici minder interessant vonden.

Van Albanië tot Palestina

Ik besefte dat het Albanese politiek systeem behalve zwak, ook volledig corrupt en tot op het bot cliëntelistisch was.

Velen in mijn omgeving waren er van overtuigd dat ik in de Albanese politiek zou belanden. Echter, met ouder worden besefte ik dat ons politiek systeem behalve zwak, ook volledig corrupt en tot in de bot cliëntelistisch was. Toen het voor mij ook nog duidelijk werd dat politici nauwe banden hadden met criminelen, ben ik afgehaakt en heb ik de Albanese politiek definitief de rug toegekeerd.

Het politieke dier in mij was wel nog aanwezig. Intussen was ik steeds meer begaan met internationale politiek. Als puber had ik naar de beelden gekeken van de Irakoorlog van begin jaren negentig. De bezetting van Palestina tot en met de conflicten in Balkan, het hield me allemaal bezig.

De hoofdstad van Europa

Hoe kwam het toch dat er niemand was die een einde maakte aan deze conflicten? Ik zou daar een rol in spelen. Om deze reden ging ik politieke wetenschappen studeren in de hoofdstad van Europa. Voor mijn master koos ik natuurlijk de optie internationale politiek. Ik was toen vol idealisme en achteraf bekeken ook redelijk naïef. Ik dacht een belangrijke rol te kunnen spelen om vrede te brengen.

Toen ik eindelijk de master volgde en wat beter begreep hoe internationale politiek in elkaar zat, besefte ik dat ik in die hogere kringen niets zou kunnen betekenen. Het waren ook de jaren dat ik in contact kwam met stagiairs bij de EU en af en toe ook een official ontmoette. Toen ik zag hoe wereldvreemd ze waren en hoe weinig begaan met verandering of verbetering … - en dat terwijl de wereld in rep en roer stond - besloot ik om mijn focus op internationale politiek te laten varen. In mijn omgeving begrepen ze die keuze niet. Met mijn kennis en met de vele talen die ik sprak moest ik mijn kans wagen in de EU ambtenarij.

Een van de belangrijkste uitdagingen was en blijft de achtergestelde Brusselse jeugd die uitgesloten wordt uit het openbare leven.

Net gedurende mijn master in internationale politiek ontdekte ik mijn grote liefde, de liefde waar ik van toen tot en met vandaag aan toegewijd zou blijven: Brussel.

Na vijf jaren wonen in Brussel gingen mijn ogen en hart eindelijk open voor de stad. Ik zag de mooie kanten van de stad, maar ook de vele problemen en uitdagingen. Een van de belangrijkste uitdagingen was en blijft de achtergestelde Brusselse jeugd die uitgesloten wordt uit het openbare leven. Ik werd jeugdwerker en besloot om op lokaal niveau iets trachten te veranderen. Achteraf ben ik heel blij dat ik die keuze heb gemaakt, want ondanks de moeilijke momenten, tegenstand en de problemen die er nog steeds zijn, kan ik zeggen dat ik iets heb kunnen bijdragen voor en vooral met jongeren. Niet alleen heb ik jongeren helpen groeien, ik ben zelf ook gegroeid op alle vlakken.

Depolitisering

Sinds een aantal jaren krijg ik wekelijks te horen dat ik in politiek moet stappen. Doorheen de jaren heb ik twee dingen geleerd. Ten eerste dat je niet in politiek moet stappen om aan politiek te doen. Sinds de dag dat ik met jongeren ben gaan werken, zit ik in politiek. Ten tweede, ik heb ingezien dat alles met politiek te maken heeft, en dus niet alleen politici en de politieke wereld. Echter, we zijn ons hier veel te weinig bewust van. Het is daarom dat onze samenleving gedepolitiseerd is.

We weten dat de echte macht in handen van financiële en industriële elites zit die politiek in haar greep heeft.

Indien Aristoteles vandaag zou leven en naar ons zou kijken, betwijfel ik of hij de mens nog een politiek dier zou noemen. Zo grondig zijn we gedepolitiseerd. Niet alleen wij burgers. Zelfs onze politici zijn gedepolitiseerd, we weten dat de echte macht in handen van financiële en industriële elites zit die politiek in haar greep heeft.

Depolitisering is ons fataal aan het worden. Bewijs hiervan zijn de vele crisissen die we de afgelopen dertig jaar mee hebben gemaakt, het aantal stijgende conflicten in de wereld, de toename van ongelijkheid en armoede, enzovoort. Ondanks dat wij en de planeet achteruit gaan, geloven we niet dat we hier een halt kunnen roepen of dat er verandering mogelijk is. Dit is een logische gevolg als je in een gedepolitiseerde samenleving zit.

Om mensen te laten participeren aan een betere en rechtvaardige samenleving, is het belangrijk om de samenleving te politiseren. Dit betekent mensen bewust te maken voor het feit dat ongelijkheid, armoede, werkloosheid, onderwijs, pensioenen, conflicten, migratie, klimaatverandering, enzovoort, allemaal met politiek en politieke keuzes te maken hebben.

Om zover te komen is het belangrijk dat we mensen informeren en bewustmaken. Dit moet laagdrempelig en duidelijk zijn. Van onderwijs tot in de straat. Er is heel veel nood aan. Ik kan veel voorbeelden geven, maar ik zal het meest recente bespreken.

Bernie Sanders

Ik sprak onlangs voor een groep studenten sociaal werk uit België en Nederland. Ze waren allen bezig rond het thema vluchtelingen en hadden ook stage daarrond gelopen. Toen ik hen vroeg wat de Conventie van Genève was, wist geen van de 80 studenten het antwoord, op een na. Bij een gelijkaardige lezing in een middelbare school wisten leerlingen noch leerkrachten het antwoord. Het valt op dat ze niet of verkeerd geïnformeerd zijn.

Om bij het thema te blijven: ik vroeg aan studenten en leerlingen hoeveel procent van de vluchtelingen wereldwijd naar Europa komt. In beide gevallen waren de meest voorkomende getallen 30% en 50%. Wanneer ik hen vertel dat het om amper 2,5% gaat, zijn ze compleet verrast. Niet alleen leerlingen en studenten zijn slecht geïnformeerd, ook bij uit volwassenen bestaande publieken heb ik dergelijke antwoorden gekregen.

In het land van het kapitalisme is er voor de eerste keer een meerderheid jongvolwassenen die het kapitalisme niet steunt.

Mensen informeren en bewust maken loont. Bernie Sanders, presidentskandidaat voor Democratische partij in de VS is hier een goed voorbeeld van. In het land van het kapitalisme, waar het een taboe is om kapitalisme in vraag te stellen, en wie dat doet een communist wordt genoemd (wat een scheldwoord is), is er volgens onderzoek van Harvard University voor de eerste keer een meerderheid jong volwassenen tussen 18 en 30 jaar die het kapitalisme niet steunt. Ongeacht of Sanders kans maakt om ooit president te worden, is hij een hele generatie aan het veranderen, en verandert hij hoe zij denken over de politiek en de toekomst.

De toekomst van het politieke dier, is terug politiek worden.

Bleri Lleshi is politiek filosoof en auteur van o.a ‘De neoliberale strafstaat’, EPO, 2014. Onlangs verscheen zijn nieuw boek ‘Liefde in tijden van angst’. Zijn blog vind je hier en je kan hem volgen op Facebook en Twitter.