Is Duitsland nu ook een failed state?

Op het plein rond de kerk zoemde een gezellige drukte. Drommen mensen kuierden over de markt. De kraampjes waren feeëriek verlicht. Bier en wijn werden geproefd en geprezen, kelkjes klare achterover gewipt. Zelden was de hoofdstad zo gezellig als nu, winter, kou, en toch stralende warmte.

Toen denderde een vrachtwagen, een twintigtonner, het kerkplein op. Gekrijs sloeg tegen de kerktoren, mensen vluchtten, vielen, vloekten, kramen splinterden. De twintigtonner knarste tot stilstand. Bloed overal. Gehuil, gesnik.

Een dozijn mensen zijn dood. Een veertigtal wordt gewond afgevoerd.

Hoe kon dit gebeuren? Zomaar gebeuren?

Diezelfde avond nog wordt de dader gevat. Zogezegd. Maar het is loos alarm. De donkere man siddert over al zijn leden, maar nee, hij is het niet. De politie moet hem vrijlaten.

De politie kende hem door en door, een gevaarlijk heerschap, tot grote wandaden bereid. En in staat. Maar waar zát de kerel dan?

In de daaropvolgende dagen raakt de naam en het gezicht van de ware dader bekend. Hij was al tijden bij de politie gesignaleerd. De politie was zijn gangen nagegaan. De politie kende hem door en door, een gevaarlijk heerschap, tot grote wandaden bereid. En in staat. Maar waar zát de kerel dan? Waar had hij zich verstopt? Op die vraag, helaas, wisten ook de knapste speurders geen antwoord. 

Hier onderbreek ik even mijn verhaal.

U weet natuurlijk al lang en breed over welke stad, over welk land het hier gaat. Maar stel even, u krijgt het relaas van de feiten onvoorbereid, rauw, voorgeschoteld. Zonder enige verwijzing naar een bepaalde plek.

Wat denkt u dan?

Wacht, houd uw gedachte voorlopig nog in reserve.

Sta me toe het bovenstaande te plaatsen in een land en een stad die u niet meteen verwacht. Laten we zeggen Brussel, België.

En stel nu, probeert u zich in te leven, U bent een Franse of een Angelsaksische journalist, geaccrediteerd in Brussel, bevoegd voor EU en NAVO, die zijn belangrijk genoeg om iemand naar boaring Brussels te sturen. U mag zelf verzinnen waar u voor werkt: Le Monde, Libération, Washington of Huffington Post, La Cinq, CNN, Financial Times, The Economist, Nouvel Obs, Politico.

Ineens kunt u er niet meer onderuit, u moet wel schrijven over dat rotlandje, over die rotstad waar EU en NAVO, God weet waarom, zijn neergestreken. Stad en land interesseren u natuurlijk geen bal, u bent een serieuze journalist die zich bezig houdt met grote zaken, maar, toegegeven, dit is wereldnieuws. Wat schrijft u als u het falen van de verkeerspolitie, het falen van de staatsveiligheid, het falen van de geheime dienst, het falen van de federale politici even analyseert? Juist. Belgium is a failed state. La Belgique: un état en déliquescence.

Echter, het gebeurde niet in België. Het gebeurde in het best georganiseerde land van Europa, in het machtigste land van Europa, in het land waar het Wirtschaftswunder van morgen het economisch mirakel van gisteren doet vergeten, in het land dat zijn strenge ordeningsprincipes met harde hand opdringt aan al die verwekelijkte, potverterende, zichzelf in schulden stekende neplanden die je vooral aantreft op de zuidflank van Europa.

Het gebeurde in Duitsland.

Roepen nu de doorgaans welingelichte internationale journalisten in koor: Deutschland ist ein gescheiteter Staat? Vette koppen, hoofdlijnen op tv, debatten met deskundigen op alle schermen?

Roepen nu de doorgaans welingelichte internationale journalisten in koor: Deutschland ist ein gescheiteter Staat? Vette koppen, hoofdlijnen op tv, debatten met deskundigen op alle schermen?

Ik in ieder geval heb daar niets van gelezen, niets van gezien, niets van gehoord. In niet één van de zes Europese talen die ik min of meer machtig ben. Het elektronische magazine Politico blokletterde ooit wél iets dergelijks, over België, maanden geleden, toen de aanslagen van 22 maart in Zaventem en Brussel nog niet eens schemerden aan een verre tijdshorizont van de journalisten. Die flagrante leugen flitste onmiddellijk de wereld rond, zo gaat dat vandaag de dag.

Maar wat als de Duitse politie een man ongemoeid laat die herhaaldelijk bewezen en verkondigd heeft hoe gevaarlijk hij is, wat hoor je dan? Wat zie je dan in de nieuwsmedia? Niets. Stilte. Verslagenheid. O ja toch: een lofzang op de kalme, evenwichtige, waardige manier waarop de getroffen natie naar buiten treedt.

Kalm? Waardig? Evenwichtig? Als de AfD de slachtoffers Merkels doden noemt? Als linkse stemmen extatisch het gevaar blijven klein praten?

Widerwärtig

Kanselier Merkel, ja, die bleef kalm, waardig, evenwichtig. Aan de buitenkant toch en in haar binnenkant laat ze niemand kijken. Haar korte optreden voor de pers verschilde in niets van haar andere publieke optredens. Ze praatte rustig kabbelend, geen woord hoger dan het andere, zoals altijd. In vergelijking met Merkel klinken de mevrouwen die het weerbericht vertellen op ARD of ZDF als hartstochtelijke minnaressen.

Één woord gebruikte Merkel, één enkel woord dat in haar vocabularium het effect heeft van een kanonschot. Merkels woordenschat is even grijs en onbeweeglijk als de nevelen boven de meren van Mecklenburg, het land waar ze heet te wonen. Het gaat van grauw tot grauwer. En dan die bliksemschicht. Widerwärtig, zei ze. Weerzinwekkend zou het zijn als een vluchteling dit gedaan had. Emotionele explosie? Bij Merkel? Nooit. Sentimentele uitglijer? Nooit. Opwelling? Nooit. Verontwaardiging? Daar zou het al naartoe kunnen gaan. Ik zeg niet dat Merkel geen emoties heeft, alleen, ze laat er zich niet op betrappen.

In haar traditionele nieuwjaarstoespraak heeft ze het woord herhaald. Ze zei:

“De zwaarste beproeving is zonder twijfel het islamitische terrorisme …  In 2016 heeft het ons midden in ons land aangevallen,in Würzburg, in Ansbach en enkele dagen geleden op de kerstmarkt, hier, bij de Gedächtniskirche in Berlijn. En ja, het is uiterst bitter en weerzinwekkend als terroristische aanslagen gepleegd worden door mensen die in ons land zogezegd bescherming zoeken.”

Dat ene woord, widerwärtig, wijst op een rotsvast raadsbesluit. Ze zal alle middelen die haar ter beschikking staan, en die zijn niet gering, mobiliseren om de terreur uit te roeien in het land dat haar toevertrouwd werd. Die middelen zijn, zoals zijzelf, democratisch gelegitimeerd, maar ze zal ze tot het alleruiterste oprekken en je zult het niet te weten komen. In haar nieuwjaarstoespraak gaat ze zelfs verder. Ze laat er geen twijfel over bestaan dat Duitsland een leidende rol moet spelen in de strijd die Europa voert tegen terreur. 

Volbloed

Dat wat de principes betreft.     

Maar Merkel is ook een volbloed politica. Laten we niet vergeten dat zij het was die jaren geleden de almachtig gewaande godheid Helmut Kohl ten val bracht, zij, een simpel meiske uit Oost-Duitsland. Ze beheerst de mechaniek van de macht als geen ander.

Nu is ze in het nauw gedreven. Haar Beierse zusterpartij CSU heeft meteen een andere aanpak van het vluchtelingenprobleem geëist, nog voor de dader bekend was. Bij de CSU heerst haat tegen Merkel. De Beierse christelijk-socialen, de incarnatie van solide, democratisch rechts, zij van de CSU die al bijna zestig jaar ononderbroken de macht bezetten in de vrijstaat Beieren, zij voelen zich nu bedreigd waar het echt pijn doet: op hun rechterflank.

De AfD hééft Merkel al verwond. In voornoem thuisland, Mecklenburg-Voorpommeren haalde de AfD bij de jongste landsverkiezingen meer zetels dan Merkels plaatselijke CDU.

Peilingen zijn in Duitsland iets betrouwbaarder dan in de meeste andere landen. Volgens de cijfers van het gerenommeerde Allensbachinstituut deelt AfD nu samen met de Groenen de derde plaats, op ongeveer 10%. CDU en de sociaal-democratische SPD doen het niet geweldig slecht. Mochten er nu federale verkiezingen komen, dan behielden ze een meerderheid die, zeker volgens onze Belgische maatstaven, comfortabel is.

Helaas, er zit een addertje onder het gras. De christen-democraten, dat zijn CDU en CSU samen. Zonder de CSU heeft Merkel in het parlement geen meerderheid of een meerderheid die te krap is om te regeren. Haar manoeuvreerruimte is dus deerlijk versmald.  

De grens over

Intussen is de dader gevonden. En doodgeschoten.

De man kon fluitend het straf georganiseerde Duitsland verlaten. Hij reisde probleemloos door naar Frankrijk, vermoedelijk dwars door Nederland en België. Hij stak op zijn minst twee, misschien meer grenzen over.

Het gebeurt me weleens dat ik de trein naar Duitsland neem. Mijn reiskaartje wordt gecontroleerd, meermaals. Mijn paspoort? Nooit. Neem de Thalys naar Frankrijk. Zelfde verhaal.

Ja, ik ben zeer gesteld op Schengen. Als de eurocraten vrij verkeer van kapitaal en goederen decreteren, dan ook vrij verkeer van mensen. Dus ook voor moordenaars.

Maar veel stommiteiten kunnen ze zich niet meer permitteren ten oosten van Aken. Mutti zal hun eens stevig de oren moeten wassen.

Het spreekt vanzelf dat ook de terrorist zeer gesteld was op Schengen. Maar niet op de Italiaanse politie. Bij een obscuur voorstadstationnetje van Milaan hebben de Italiaanse flikken hem gevonden. Ze hoefden hem niet eens te zoeken. De Italiaanse politie deed haar werk zoals een behoorlijk functionerend politiecorps in een behoorlijk functionerende staat zijn werk doet.

Jazeker, de politie van dat maffiaparadijs, waar ze ieder jaar wel een nieuwe regering hebben, waar ze een geile geldzak van de tv keer op keer herverkozen, waar een clown (letterlijk) de eerste-minister een klinkende nederlaag toedient, Italië, dat op de wereldcorruptie-index vijftig plaatsen lager staat dan Duitsland, lager dan Rwanda en Bhutan, lager dan Oman. Als ze België een mislukte staat noemen, dan is Italië met voorsprong een stato fallito.

Noch Italië noch België is dat. Zelfs Duitsland is geen gescheiteter Staat, hoewel de mazen in de netten van de veiligheidsdiensten groter zijn dan de toren van de Gedächtniskirche. Maar veel stommiteiten kunnen ze zich niet meer permitteren ten oosten van Aken. Mutti zal hun eens stevig de oren moeten wassen.