Het is met wapens als met auto's

Mijn verlangen om goed geïnformeerd te blijven, ligt momenteel overhoop met mijn streven om niet gek te worden. Ik moet aan die cartoon van de Amerikaanse tekenaar David Sipress denken als ik dezer dagen de verhalen lees. Die over de zaterdag met één kogel afgemaakte Koerdische advocaat en mensenrechtenactivist Tahir Elci, wiens laatste woorden de vrede dienden.

De geruchten ook, over Ankara’s militaire steun aan extremistische moslimstrijders, en de arrestatie van twee Turkse journalisten die daarover durfden te berichten. En dan de verpletterende statistiekjes: in Jemen stierven er sinds het begin van de Saoedische bombardementen dit voorjaar tien burgers per dag. In Irak waren dat er de voorbije maand dagelijks 5 en in Syrië vijf keer zoveel.

Ik zie de beelden van verwoesting en ontreddering. De blindheid die om zich heen grijpt en de begrafenissen, waar alleen in haat en verdriet wordt gegrossierd. De toekomst gaat mee het graf in en op de rest is het bang wachten.

Een deel van die mannen, vrouwen en kinderen werd omgebracht met Belgische machinegeweren, pistolen en munitie. Toegegeven, we exporteren tien keer meer chocolade dan wapens, maar elk stuk dat bij FN Herstal de deur uitgaat, is er een teveel.

Hoe zou de modale mecanicien van dat bedrijf naar dit alles kijken, zapt hij weg bij morsige tv-beelden van stukgeschoten levens? Staat hij stil bij het feit dat een kwart van alle wapens die hij sinds 2009 met veel technische kunde ineenstak in Saoedi-Arabië zijn beland? Denkt hij dan meteen aan kruisigingen, gestenigde homo’s, ter dood veroordeelde dichters, met zweepslagen bedachte bloggers en dienstmeisjes die hun leven verliezen omdat ze van iemand houden zonder met hem getrouwd te zijn?

Of zijn dat aspecten van ver-weg-i-stan? Stoort hij zich dan eerder aan het feit dat de lui die Parijs vorige maand te grazen namen, hetzelfde wahhabisme belijden als zijn klanten, de machthebbers in Jeddah?

Misschien stopt hij zich weg achter het argument dat wapens even oud zijn als hoeren en dat er altijd iemand zal zijn om ze te vervaardigen. Hij kan aandraven met regionale werkloosheidscijfers en verhelderende loonfiches : een vaste baan vinden in het Luikse is niet makkelijk en FN Herstal betaalt beter dan gemiddeld. Een mens moet leven, toch?

Ik hoop oprecht dat hij een kind heeft dat hem periodiek het vuur aan de schenen legt. Een dochter die vraagt of ze hem nooit uit zijn slaap houdt, de gedachte aan al die weerlozen in het Midden-Oosten die door de vruchten van zijn arbeid hun laatste adem uitbliezen.

Als het meisje een echte graver is, zal ze er haar vader op wijzen dat zelfs de schiettuigen waarmee Amerikanen elkaar ombrengen in sommige gevallen uit deze Luikse voorstad afkomstig zijn. ‘Je zei dat je het geweldig vond, papa, dat de Amerikaanse Navy Seals de superterrorist Osama bin Laden met FN-wapens hebben afgemaakt. Maar weet je dat er in de VS onderhand evenveel mensen door vuurwapens sterven als in auto-ongevallen? Deze week nog werd in St. Louis een 13-jarige doodgeschoten omdat hij iets stal uit een auto. Zijn moordenaar wordt geeneens vervolgd’.

Haar vader heeft zijn antwoord klaar. Het is met wapens zoals met auto’s. Beide zijn dodelijk. Waar het op aankomt, is wie er de controle over heeft. Dàt bepaalt de uitkomst. En vroeger, lieve kind, maakte FN ook andere dingen. (Motor)fietsen, golfsticks en surfplanken. Het is sinds de economische problemen van de jaren tachtig dat het bedrijf zich opnieuw is gaan toespitsen op zijn core business. Je zou kunnen stellen dat ik de voorbije achttien jaar voor de overheid heb gewerkt: FN is nu voor honderd procent eigendom van het Waals Gewest. Onze leiders zouden zich toch niet met wapenproductie inlaten als ze vonden dat dat moreel onaanvaardbaar was?

Ach, het is opgelost, mijn kind. Ankara krijgt 3 miljard euro als het de vluchtelingen voortaan van ons continent weghoudt.

Er is juist reden om trots te zijn. Als het om vuurwapens gaat, is ons bedrijf een Europese topper, dat is alleen mogelijk omdat we zoveel technologische kennis en vakmanschap aan de dag leggen.

Het kind fronst de wenkbrauwen. Aan dat “vakmanschap” is de helft van de Syrische bevolking huis en haard kwijtgeraakt. Leve het vernuft van mecaniciens als jij. En dan komen ze hierheen, pa, 1 miljoen mensen in een jaar tijd.

De FN-man schudt het hoofd en glimlacht. Ach, het is opgelost, mijn kind. De Turkse premier Ahmet Davutoglu is daarvoor zondag nog in Brussel geweest. Ankara krijgt 3 miljard euro als het de vluchtelingen voortaan van ons continent weghoudt. De koe werd meteen bij de horens gevat: Daags nadien werden 1.300 asielzoekers gearresteerd in het plaatsje Ayvacık, nog voor ze de tocht naar Lesbos konden aanvangen. Dat is een duidelijke boodschap, meisje. Voortaan blijft het gros daar, je zal het zien.