Iedereen verdient vakantie

Nu we met zijn allen de knaldrang inruilen voor reisdrang, wil MO*Ontwikkelaar Mieke Schrooten de aandacht richten op het belang van vakantie voor iedereen. Die mentale adempauze is goed voor de gezondheid, ook voor wie drempels ondervindt. ‘Wat organisaties zoals Iedereen Verdient Vakantie doen heeft een niet te onderschatten helende kracht.’

De zomermaanden worden traditioneel geassocieerd met vakantie. De scholen sluiten, de bouwsector neemt enkele weken collectief vrij en ook voor veel werknemers uit andere branches is het tijd voor rust.

De zomervakantie staat voor heel wat mensen synoniem voor daguitstappen en reizen. Na enkele jaren die gedomineerd werden door corona wordt de knaldrang vlot opgevolgd door reisdrang. Nu veel landen de coronamaatregelen versoepelen, lijken heel wat mensen van plan om deze zomer de schade in te halen.

Uit een recente enquête van VAB blijkt dat één op de vijf Vlamingen deze zomer zelfs meerdere vakanties gepland heeft. Naar goede traditie zijn er inmiddels weer verschillende zwarte zomerweekenden geweest op de Europese snelwegen. Ook op de luchthavens is de zomerdrukte duidelijk merkbaar.

Goed voor de gezondheid

Ook ik kom net terug van een weekje Frankrijk met het gezin. Na een druk werkjaar was het dé periode om als gezin samen leuke momenten te beleven. Riviertochten maken met de kinderen, zwemmen in de zee, boeken lezen en wandelen tussen de velden brachten ons allemaal tot rust. En daardoor kwamen we met nieuwe energie terug.

Wie geen vakantie neemt, wordt eerder ziek en heeft zelfs een grotere kans op vroegtijdig overlijden.

Vakantie is goed voor de gezondheid. Verschillende onderzoeken bevestigen dit. Wie geen vakantie neemt, wordt eerder ziek en heeft zelfs een grotere kans op vroegtijdig overlijden. Weekenden alleen zijn niet voldoende om op te laden. Regelmatig eens vrijaf nemen, zorgt ook voor een lager risico op hoge bloeddruk en overgewicht.

En als je brein even rust heeft gehad, wordt het ook weer proactief. Als alles goed gaat, loopt na een vakantie het werk, je gezinsleven en je persoonlijke evenwicht weer makkelijker.

Onder druk

Vakantie nemen en op reis gaan zijn zo gewoon geworden dat we als maatschappij wel eens durven vergeten dat vakbonden lang gestreden hebben voor het recht op vrije dagen. In België werd het betaald verlof in 1936 ingevoerd, als één van de laatste Europese landen. Vanuit diezelfde vakbonden klinken vandaag ongeruste geluiden over dit verworven recht.

Begin juli riep de Nederlandse arbeidsorganisatie Arbo Unie mensen nog op om op vakantie te gaan. Zeker in tijden met personeelstekorten in verschillende sectoren en een hoge werkdruk is vakantie nemen belangrijk om gezond te blijven, zo luidde de boodschap.

De reden voor deze opvallende oproep? Vakbonden gaven signalen dat in sectoren waar de krapte groot is het verlof van mensen soms werd ingetrokken of verkort nadat ze het al toegewezen hadden gekregen.

Het aantal meldingen hierover bleek gestegen te zijn ten opzichte van vorig jaar. Toen ging het voornamelijk om werknemers in de zorg, in het kader van corona. Andere mensen namen geen verlof omdat ze zelf het gevoel dat ze het zo druk hadden dat ze niet weg konden van hun werk.

De situatie voor mensen die buiten het officiële circuit werken is vaak nog vele malen schrijnender. In situaties van moderne slavernij, zoals de economische uitbuiting op een bouwwerf van chemiereus Borealis in Antwerpen, wordt het arbeidsrecht helemaal met de voeten getreden en is het recht op vakantie ver te zoeken.

Drempels

Los van de moeilijkheden om als werknemer aan je vakanties vast te houden, is er ook een best grote groep voor wie vakantie geen vanzelfsprekendheid is. Zo’n 870.000 Vlamingen leven in een huishouden dat zich financieel geen week vakantie buitenshuis per jaar kan veroorloven, blijkt uit cijfers van Statistiek Vlaanderen.

Ook gezinnen in armoede hebben er nood aan om zich te kunnen ontspannen en er af en toe tussen uit te kunnen.

Deze vakantiearmoede treft vooral mensen die werkloos zijn, laaggeschoolden, 55-plussers en mensen in eenoudergezinnen. Toch hebben ook gezinnen in armoede er nood aan om zich te kunnen ontspannen en er af en toe tussen uit te kunnen. In de veeleisende situatie waarin zij zich bevinden zorgt vakantie voor een niet te onderschatten mentale adempauze.

Daarnaast zijn er heel wat mensen met psychische problemen, of met een beperking die vraagt om een aangepaste vakantieomgeving. Vaak lukt het mensen om zelf die drempels te overwinnen en toch met vakantie of op daguitstap te gaan.

Lees ook

Van ‘medisch probleem’ naar volwaardige burger: ‘Handicap is een normaal onderdeel van iemands identiteit’

Iedereen Verdient Vakantie, een netwerk van toeristische partners, sociale organisaties, Rap Op Stap-kantoren en andere actoren bieden extra ondersteuning voor wie dit nodig heeft. Dat kan gaan om het wegwerken van de financiële drempel, maar ook om vervoer, een prikkelarme omgeving, zorgverlening, aandacht voor allergieën, enzovoort. In 2021 – in volle coronaperiode – konden via dit netwerk zo’n 144.300 mensen wél met vakantie.

Tijdens een ‘zomer van de reisdrang’ wil ik daarom alle betrokkenen bij Iedereen Verdient Vakantie extra in de bloemetjes zetten. Hun inspanningen om mensen even te laten ontsnappen aan de stress van het dagelijkse leven en de batterijen te laten opladen hebben een niet te onderschatten helende kracht. De manier waarop partners binnen de volledige vakantieketen samenwerken om vakantiedrempels te doen verdwijnen is uniek en verdient een groot applaus.