“‘Kantelpunt’

Koraalriffen zijn nu eenmaal geen bossen waar je op een herfstige zondag doorheen kan wandelen met de kinderen. Je ziet ze niet, en als we eerlijk zijn moeten we bekennen dat we eigenlijk geen idee hebben waar ze voor dienen.

Met dank aan de onheilsberichten kwam ik te weten dat ze van cruciaal belang zijn voor de planeet en de mens. Ze voorzien in voedsel en spelen een sleutelrol in de bescherming tegen allerlei gevolgen van de klimaatopwarming, zoals de opslag van CO₂ of het beschermen van kuststroken bij stormweer. Al meer dan twee jaar verbleken de riffen onder invloed van opwarmend zeewater, wat betekent dat de algen die kleur en leven geven aan de koralen worden afgestoten. Tot voor kort kon koraal van die stresstoestand herstellen als het daar tenminste de tijd voor kreeg. Nu de hittegolven elkaar steeds sneller opvolgen blijkt dat herstel niet meer aan de orde. Jammer voor de koraalriffen, jammer voor ons.

Tijd krijgen om te herstellen van stress, schade en schokken, het is niet meer van deze tijd. Tijd is een onbetaalbaar product geworden, en de vraag ernaar overstijgt het aanbod ruimschoots. Alles en iedereen moet maar vooruit denderen, zonder omzien, zonder lastige vragen, zonder tijd te verspillen aan dingen zonder economische meerwaarde of “funfactor”. Daarom liggen er gekookte eieren, voorgeraspte wortels, blikken soep en complete maaltijden in de supermarktrekken; daarom kunnen we spotgoedkope poetshulpen inschakelen om onze overhoopliggende huizen schoon te maken en de berg strijk weg te werken, zodat wij, hardwerkende burgers, ons niet onledig moeten houden met trivia zoals groenten hakken of stofzuigen, dingen die niet rechtstreeks bijdragen aan de staatskas en ook geen instant plezier opleveren. ‘Time is money’ klonk zelden luider.

Het maakt niet uit of je hart is gebroken, je nog 7 verlofdagen hebt openstaan die je niet kan opnemen omdat niemand je werk even overneemt, je moed zich niet in maar onder je schoenzolen bevindt of je lijf rammelt en sputtert: daar heeft niemand tijd voor, vooral jij zelf niet, dus fuck herstel, en doe maar voort.

Een paar weken geleden las ik in een Nederlandse krant dat de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving Nederland een hypernerveuze samenleving noemde, en waarschuwde voor de ernstige gevolgen van al ons gehaast, van de prestatiedruk die in onze nek hijgt en van de schrijnende individualisering van de samenleving, fenomenen die het algemeen welzijn ernstig bedreigen. Het klonk allemaal erg plausibel en doordacht en vanzelfsprekend en natuurlijk ging het niet alleen over Nederland, maar over ons allemaal, maar toch schudde ik meewarig het hoofd. Nog een waarschuwend rapport dat ergens een dikke laag stof zal vergaren, nog een waarschuwing waar niemand naar zal luisteren omdat we er geen tijd voor willen maken.

Gelukkig zijn mensen geen koraalriffen. Ze zijn niet cruciaal voor de planeet en beschermen haar niet tegen de klimaatopwarming. Wij kunnen verbleken van de stress, al onze kleur en leven verliezen, zonder al te veel impact op het voortbestaan van de planeet. Anders had er al lang iemand op ‘stop’ gedrukt.