Mijn lievelingsstad

Bie Vancraeynest zat op een tentoonstelling in New York vorige week toen de terreur in Parijs toesloeg. Als ze op de televisieschermen in de luchthaven de gekleurde bollen van het metrostation in Osseghem meent te herkennen en hoort hoe journalisten tuimelen over de uitspraak van “Meulenbeck”, voelt ze dat het effectief tijd is om naar huis te gaan, naar het jeugdhuis in Brussel waar ze werkt.

  • © Brecht Goris © Brecht Goris

In mijn lievelingsstad New York. In het MoMa. Daar was ik. Dat zal mijn antwoord zijn op de ‘waar was je op vrijdag de dertiende?’-vraag. Ik keek er naar het fabuleuze werk van Walid Raad. Dat vond ik, een dag na de aanslagen in Libanon, al bijzonder. Deze Libanese kunstenaar heeft eindeloos veel werk gemaakt over de burgeroorlog in mijn lievelingsstad Beiroet.

Hij archiveert die oorlog als lid van het door hem verzonnen collectief ‘The Atlas Group’. Al is archiveren hier nog eens een relatief begrip want je weet eigenlijk nooit wat historisch correct is, en wat fictief.

Zijn werk draait om het oproepen van traumatische gebeurtenissen met een collectieve historische dimensie. Centraal in de tentoonstelling staat een videoprojectie, I Only Wish That I Could Weep.

Operator #17 had in 1997 als opdracht om de Corniche, de dijk van Beiroet, te surveilleren. Elke dag, als de zon ondergaat, draait hij zijn veiligheidscamera weg van de dijk, naar de horizon.

Hij filmt, elke dag opnieuw, de zonsondergang. Gepakt door de banale schoonheid ervan, getroost door het zichtbare bewijs dat hij weer een dag heeft overleefd. Op een dag wordt hij betrapt en verliest zijn job. Hij mag de beelden van de zon wel houden. Raad monteert al die beelden over elkaar, wat resulteert in enkele minuten fascinerend beeldmateriaal. Het is waarschijnlijk verzonnen en toch vertelt Walid Raad zinniger dingen over de mens in staat van oorlog dan alle andere beelden in een loop die ik het etmaal erna zal zien. Dat er altijd schoonheid en liefde is, al is het maar in ons hoofd en in ons hart en in onze verwrongen herinneringen.

Een ander werk, Let’s Be Honest. The Weather Helped I, toont een reeks foto’s van de gekende met kogels doorboorde gebouwen in Beiroet. Over alle kogelinslagen kleven er gekleurde bollen. Als kind en tiener verzamelt Raad kogelhulzen. Hij houdt een logboek bij waarin hij de locaties bijhoudt waar hij ze vindt. Jaren later ontdekt hij dat wapenfabrikanten hun hulzen met een kleur coderen. 17 kleuren voor 17 landen die wapens aanleverden tijdens twee verwoestende decennia oorlog. De gekleurde bollen maken deze inventaris pijnlijk visueel. Het kleur België is prominent aanwezig.

Ook hier is het onduidelijk of het feitelijk klopt en toch is het waar.

Via de free wifi van het MoMa stroomt nieuws binnen uit mijn lievelingsstad Parijs. Het lijkt een verlengde van de tentoonstelling die hier loopt, een interactieve performance.

Vierentwintig uur later wacht ik op JFK op mijn vlucht naar mijn lievelingsstad Brussel. Ik zie “Breaking News” dat drie uren geleden net hetzelfde was. Tot ik ineens de gekleurde bollen aan het metrostation van Osseghem meen te herkennen. Ik hoor ineens journalisten tuimelen over de uitspraak van “Meulenbeck”. Ik voel dat het tijd is om naar huis te gaan.

In het jeugdhuis ruikt het naar de verse brownies die de kinderen hebben gebakken. Ik hoef op mijn eerste werkdag gelukkig niet meer te doen, dan luisteren. Naar jonge Molenbekenaren die boos zijn en bang. Ik hoor vertwijfeling, complottheorieën, grappige anekdotes over het leger persmuskieten die op het Molenbeekse gemeenteplein staan. Best wel wat bittere sneren naar mainstreammedia. En vooral erg veel verontwaardiging over zoveel Selectieve verontwaardiging. Ze voelen zich ongemakkelijk bij de collectieve rouw waarin ze worden gedwongen, terwijl zij vaak met hun verdriet om wereldse gebeurtenissen nergens terechtkunnen. Ik kan er weinig tegen inbrengen.

’ s Avonds sluit ik alle mediavensters en put troost uit het horen van Jeff Buckley, die twintig jaar geleden live in de Bataclan klonk.

“Ah, mon amour
A toi toujours
Dans tes grands yeux
Rien que nous deux”

‘We worden geraakt op de plaatsen die ons westerlingen het dierbaarst zijn’. In mijn lievelingsstad Damascus woonde ik op een boogscheut van het voetbalstadion, waar heel fanatieke supporters elke week verzamelden. Geen stad waar ik meer tijd doorbracht op restaurant, op terrassen van cafés, op intieme live concerten in nachtclubs met een lokale gin-tonic aan de bar. Ik was er nooit alleen. Waar het mogelijk is, gaat het eertijds bruisende Damasceense nachtleven gewoon verder. In de video ‘Is it the right time?’ getuigen bevriende muzikanten over de concerten die ze koppig blijven organiseren. “The culture of music, is the culture of life”. Voetbal, lekker eten en muziek: dat is niet van ‘ons’, dat is universeel en van iedereen.

Parijs, Beiroet, Damascus, New York, Brussel. Soms verlangen mijn ogen naar de horizon en mijn longen naar het bos, maar in wezen geloof ik, dat het stadslucht is, die vrij maakt. Wat mijn lievelingssteden verbindt, is wat ze met mij doen en wat ik doe als ik er ben. De combinatie van anonimiteit en ontmoeting, de massa die bestaat uit een optelsom van individuen.

De kwetsbaarheid die onvermijdelijk gepaard gaat met collectieve beleving van de geneugten des levens. Er is, ondanks alles, niets mooiers.

 

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Coördinator van Vzw Toestand

    Bie Vancraeynest is coördinator van Vzw Toestand, een organisatie die leegstaande of vergeten gebouwen reactiveert tot tijdelijke en autonome socioculturele centra.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.