TAOHisme voor beginners

Omdat niets doen geen optie is

© Brecht Goris

 

Het afgelopen week-end bracht ik verslag uit van het ambitieuze project ‘The Art of Organising Hope’, waarvoor sociaal-artistieke werkplaats Victoria de Luxe en partners activisten en geëngageerde cultuurwerkers van over de hele wereld samenbrachten voor een alternatieve Europese Top. Eilanden van hoop werden de gasten liefdevol genoemd in de projectvoorstelling.

Waar het woord ‘activist’ valt, roept het doorgaans beelden op van meutes boze burgers, gewapend met vlaggen, pamfletten en megafoons. Wie activist zegt, bedoelt vaak relschopper, oproerkraaier, lawaaimaker, ordeverstoorder. De doorsnee brave burger is tuk op orde en dus niet tuk op activisten die die geliefkoosde orde bedreigen, zolang die orde hen niet rechstreeks viseert.

Gewone mensen, ongewone dingen

Ik heb altijd geaarzeld om mezelf activist te noemen. Mopperen over de gang der zaken, boze stukjes schrijven, nu en dan een betoging of actie bijwonen: tot veel meer activisme krijg ik mezelf zelden bewogen. Ik gedij niet in massamanifestaties. Maar vooral: er valt een leven te leiden, er moet werk worden verzet, deadlines gehaald, kinderen (op)gevoed.

De echte activisten, die aanschouw ik met een mix van bewondering en fascinatie. Waar vinden ze de tijd, de energie, de moed en de volharding? Ik ben al trots op mezelf als ik er ‘s avonds in geslaagd ben m’n werk te doen, de kinderen verantwoord te voederen en hen met gepoetste tanden in bed te krijgen.

‘Activisten zelf vragen zich voortdurend af waar ze in vredesnaam mee bezig zijn, of wat ze doen enig nut heeft’

Toch zijn er talloze mensen die dingen doen waar ze eigenlijk geen tijd voor hebben. Omdat ze het nodig vinden. Omdat niets doen geen optie is. Wat ze doen, lijkt soms wat naïef, zinloos zelfs. Dat vinden niet alleen de mensen die activisten met enig wantrouwen of meewarig hoofdschuddend beschouwen.

Activisten zelf vragen zich voortdurend af waar ze in vredesnaam mee bezig zijn, of wat ze doen enig nut heeft. Tot er iemand hen bedankt of openlijk bejubelt. Tot er plots een overheidsplan wordt opgeschort of aangepast door hun spontane protest. Nu en dan winnen ze een veldslag, maar de oorlog gaat nooit voorbij.

Het moet die mensen tijdens TAOH deugd hebben gedaan om hun twijfels en besognes te delen met gelijkgestemde zielen uit de hele wereld, om vast te stellen dat ze niet alleen staan, noch in hun strijd, noch in hun twijfels.

Het allerbemoedigendst vond ik de de verhalen van mensen die iets doen zonder plan, structuur of ideologische onderbouw. Gewone mensen doen soms ongewone dingen.

Kartonnen vlindervleugels

Zo was er de Poolse kunstenaar die een massa mensen optrommelde om verkleed als vlinder naar een bedreigd natuurgebied te trekken om het groene lapje land te redden. Over heel Krakow zaten mensen blauwe vlindervleugels te knippen en te plakken in de weken voor het protest. Kartonnen vlindervleugels godbetert. Maar de snode bouwplannen werden on hold gezet en het kwam tot aan aanvaardbaar compromis.

Een paar jaar later besloot de Poolse regering de boomkap te liberaliseren. Iedereen mocht bomen kappen zonder vergunning. De kunstenaar, die niets liever deed dan in bomen klimmen, hoorde overal elektrische zagen ronken. Ze had een baby van een half jaar oud en zag zichzelf niet in staat om opnieuw een groot protest op poten te zetten.

Op een zondagochtend wandelde ze naar een van de net omgehakte bomen, zette zich neer op wat er van overbleef, en voedde haar kind. De foto van het tafereel verspreidde zich. Een paar weken later waren ze met twaalf: twaalf vastberaden borstvoedende moeders op boomstronken. De beelden gingen een eigen leven leiden.

Er was de jonge vrouw uit Slovenië, die de oorlogsellende in Aleppo niet meer kon aanzien en uit wanhoop besloot om er gewoon naartoe te wandelen. Ze verzamelde een dozijn even machteloze vrouwen in een facebookgroep. Negen maanden later hadden ze duizend stappers verzameld. Tussen het moment van de ondoordachte facebookpost en de aankomst in Syrië zat belachelijk veel georganiseer en gecommuniceer, maar ook veel conflict en twijfel. Er ging geen dag voorbij zonder dat ze zich afvroegen wat ze aan het doen waren, en of het wel zin had.

Later die avond raakte ik aan de praat met een Syrisch stel, dat nog niet zo lang in België was. De jonge vrouw uit Syrië vertelde dat ze in tranen was uitgebarsten toen ze hoorde over die gekke Europeanen die helemaal uit Europa naar Syrië stapten. ‘Het maakt zo’n verschil als je weet dat er iemand aan je denkt en om je geeft.’

In de protestantse Wilhelminakerk in Den Haag wordt sinds eind oktober de langste misviering uit de geschiedenis gehouden, om te vermijden dat een Armeens gezin wordt uitgewezen. De familie moet na negen jaar het land verlaten, maar zolang er een eredienst gaande is in de kerk waarin ze zich bevinden, mag de overheid hen wettelijk gezien niet meenemen. De overheid mag immers geen kerkdiensten onderbreken. Dus gaat de mis maar door, zolang het kan.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws

Verrassend verzet

Vlindervleugels vouwen. Wandelen. De mis lezen. Verzet heeft verrassend vriendelijke gezichten.

Zelfs de meest gemotiveerde en bevlogen activist verzucht al eens dat een nine-to-five job en vredige avonden bij de haard aanlokkelijk klinken.

‘Zelden leek de nood aan verzet zo accuut en urgent. We weten zo veel, en zo veel van wat we weten vraagt om verzet’

Ze zijn moe. Ze zijn het moe. Sommigen zo moe dat ze er haast letterlijk bij neervallen. ‘Activist burn out’ heet het verschijnsel. Er worden boeken, artikels en blogs aan gewijd. Die aandacht is geen toeval.

Zelden leek de nood aan verzet zo accuut en urgent. We weten zo veel, en zo veel van wat we weten vraagt om verzet.

Als we ons verzetten tegen wat we niet willen aanvaarden, dan willen we resultaat, impact. Liefst meteen, want het is dringend. Als het niet werkt, dan hebben we gefaald en was ons verzet zinloos. Maar misschien is dat niet hoe het werkt. Misschien zit de kracht van verzet in de liefde en de zorgen die het toont en die anderen de hoop geven waaraan het hen soms ontbreekt.

‘We moeten gewoon blijven drammen’, zei een geëngageerde choreograaf onlangs tegen me, op een moment dat ik zelf het drammen even beu was. Omdat hij zo mooi dramde, vond ik zelf de moed terug om daar vooral niet mee op te houden. 

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2770   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2770  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.