Wie is bang van het R-woord?

Voor een volk dat in het algemeen niet te erg patriottisch is op Nederlandse, Franse of Amerikaanse wijze (de meeste onder ons willen geen Belgische vlag ophangen, scholieren beginnen niet elke dag met de Belgische volkslied, mensen lijken zelfs fier te zijn dat ze het Belgische volkslied niet kennen) zijn Belgen wel verbazend gevoelig voor mensen, vooral buitenlanders, die hun land durven te bekritiseren.

Ze mogen zelfs met hun land spotten, met de politici spotten, met de plastron van De Rupo spotten. Maar o wee als je iets negatiefs zegt over België als je geen Belg bent. En Belg zijn betekent dat je autochtoon bent. Want iedereen weet het: in België geboren en getogen maakt je geen Belg (maar dat is een andere verhaal).

Als je geen autochtoon bent moet je dankbaar zijn voor de kans die je krijgt om in paradijs België te wonen. Het is een privilege, luidt het.  Een teken van dankbaarheid is om alleen het goeds van het land te zien (en erover te praten). Als je geïnterviewd wordt moet je luid zingen over hoe goed je het in België hebt.

Kranten en onderzoekers mogen naar buiten komen met titels als: “De Marokkanen die in België wonen zijn gelukkig, ze vinden België op alle vlakken beter dan Marokko”. Mensen mogen aan je vragen “Je woont toch liever hier als in je eigen land?” “Het is toch beter hier dan ginder?”

Dat zijn valabele vragen. Wat moeilijker ligt is als non-autochtoon grandioze verklaringen afleggen of van die vervelende vraagjes stellen. Als schrijver moet je ook voorzichtig zijn.

Willen niet werken

Je mag zoveel schrijven over racisme als je wil, zolang het maar over elders gaat. Want ja, racisme is een mythe. Het bestaat niet in paradijs.

Als je geen werk vindt als “allochtoon” of  Belg met een bepaalde huidskleur (aha, die is ook een “allochtoon”) heeft dat niets te maken met racisme. Misschien wil je niet werken , misschien ken je de taal niet goed genoeg. Nergens werken zo weinig allochtonen als in België (Knack), Allochtonen in ons land meest benadeeld op arbeidsmarkt  (deredactie), Kloof tussen allochtonen en autochtonen op arbeidsmarkt blijft groot” (hln.be):  zulke artikelen zijn overal te vinden op het internet.

Maar mensen durven het taboe niet te doorbreken. Waarom is de discussie over quota voor “allochtonen” in het lerarencorps en in de arbeidsmarkt in het algemeen zo veel moeilijker dan de discussies over quota voor vrouwen?

Zwijgen helpt niet

Zwijgen over racisme helpt niet. We zijn al lang in de 21ste eeuw. Studie na studie hebben aangetoond dat discriminatie een realiteit is. Niet alleen in de rest van de wereld, maar ook in België. Belangrijker is misschien om aandacht te schenken aan de onderbewuste vooroordelen die dat racisme voeren.

Diversiteit is al een realiteit op ons straten, laten we dat ook een realiteit maken op de arbeidsmarkt. Het wordt tijd dat we open discussies voeren over racisme en discriminatie in België. We hoeven niet bang te zijn van het R-woord.