De verhalen die Jhumpa Lahiri schrijft zijn van het soort dat je als lezer sprakeloos achterlaat.
Ze doet dat niet door overweldigend met taal om te springen –zoals Salman Rushdie, bijvoorbeeld– of door wijdse historische panorama’s te schilderen –zoals Rohinton Mistry of Vikram Seth– maar door een verbluffende menselijkheid. Zo veel aandacht voor detail, zo veel inleving in de beleving van elk personage, dat kan alleen maar als de auteur het leven en de mensen benadert zonder eelt op haar ziel en zelfs zonder huid om haar hart.
Het feit dat de pijn in verhalen in Vreemd land telkens geheeld wordt, maakt mensen met een slecht karakter –een voorwaarde om tot de journalistiek toegelaten te worden– uiteraard achterdochtig. Je zit als lezer tenslotte niet te wachten op een literair versie van humanitaire interventies, een soort Schrijvers zonder Grenzen die bedreigde personages ontzetten. Maar geen zorgen: de manier waarop Lahiri met de emotionele genezing van haar personages omgaat, maakt dat ze heel ver blijft van elke deus-ex-machina of stroperige happy endings. Ze schept mensen die zo echt worden, dat ze er gewoon het hart niet voor heeft om die gekwetste mannen, vrouwen en kinderen bloedend achter te laten. Iemand moet minstens een pleister plakken of zalf aanreiken. De tederheid waarmee de auteur dat in deze verhalen doet, is gewoon ontroerend.
Bovendien schrijft Jhumpa Lahiri in een loepzuivere, uitgepuurde taal die leest alsof de wereld eigenlijk bedoeld was als podium waarop dit soort zinnen uitgesproken mag worden. Dat ze een uitzonderlijke taalbeheersing bezit, bewees Lahiri al met haar veelgeprezen debuutbundel Een tijdelijk ongemak (de Nederlandse uitgever vond de oorsponkelijke titel The interpreter of maladies blijkbaar onvertaalbaar) en bevestigde dat met de roman De Naamgenoot. Ze is daarmee een opvallende vertegenwoordigster van de Empire-strikes-back kunstenaars: de schrijvers van niet-Britse komaf die de Engelstalige literatuur overnemen. U had het misschien al gemerkt aan de hoge densiteit van superlatieven in deze korte recensie: wij vinden Jhumpa Lahiri niet alleen een van de beste “Indiase” auteurs van het moment –ze werd in Groot-Brittannië geboren uit Bengalese ouders en groeide op en woont in de Verenigde Staten–, ze is een van de beste schrijfsters tout court. Niet te missen. (gg)
P.S. De Frank O’Connor Award 2008 werd toegekend aan Vreemd Land van Jhumpa Lahiri. ’s Werelds hoogst gedoteerde kortverhalenprijs doet het dit jaar zonder shortlist. Volgens de jury maakt Jhumpa Lahiri die overbodig. De Frank O’Connor Award voor kortverhalen is een jaarlijkse beloning van 35.000 euro. Lahiri ontvangt de prijs op 21 september tijdens het Frank O’Connor International Short Story festival, de dag waarop normaal de laureaat zou zijn bekendgemaakt.
Vreemd land door Jhumpa Lahiri is uitgegeven door Meulenhoff. 351 blzn. ISBN 978 90 290 8129 0