Bedenkenswaardige reportages over het heropgekalfaterde Grozny niet ten na gesproken haalt Tsjetsjenië nog zelden het nieuws. Niemand in het Westen die nog weet of, wanneer en hoe de Tweede Tsjetsjeense oorlog -die in 1999 begon- uiteindelijk is bezegeld.
Als Tsjetsjenië in Vlaanderen af en toe dan toch eens op de aandacht van de media, de politieke wereld of het grote publiek kan rekenen, is dat meestal de verdienste van Pax Christi Vlaanderen. In Dat was wat ik wilde zeggen bundelt de mensenrechtenorganisatie nu een selectie uit het nagelaten werk van de Tsjetsjeense journaliste Taissa Magomajeva (1957-2008), die in 2001 naar België vluchtte.
Magomajeva’s gedichten, essays en journalistieke verhalen (in de linkerpagina in het Russisch of Tsjetsjeens, op de rechterpagina vertaald in het Nederlands) zijn een persoonlijke reflectie op het Russisch-Tsjetsjeens conflict. Magomajeva beschrijft woede en verdriet, hoop en wanhoop (‘Hoe triest is het naar gezichten te kijken, te weten hoe verschillig het hun is dat uit mijn wrange borst de walm van mijn verkoolde ziel wasemt’), nu eens met dichterlijke lichtheid, dan weer met de scherp-analytische pen van een journalistieke waarnemer die weet hoe de dood ruikt.
Drama’s als de gijzelingsacties in het Dubrovka-theater in Moskou (2002) en de School Nr. 1 in Beslan (2004) passeren de revue, maar ook alledaagse situaties, zoals het Belgisch schoolfeest van Magomajeva’s nichtjes. In een brief aan haar vriendin, de vermoorde Russische journaliste Anna Politovskaja, raakt Magomajeva aan de kern van haar betoog: ‘Hoe kunnen we de kloof overbruggen die gaapt tussen Tsjetsjenië en de rest van de wereld? Het is zeer hard alleen te zijn temidden van zes miljard mensen.’ Met de uitgave van wat Magomajeva wilde zeggen levert Pax Christi daartoe alvast een bijdrage.
Dat was wat ik wilde zeggen door Taissa Magomajeva is uitgegeven door Pax Christi Vlaanderen, 160 blzn, ISBN 9789077022955