Een bonte verzameling Polen

Toeval bestaat niet, maar loert soms toch venijnig om de hoek. Twee Poolse nichtjes beslisten immers om deze week de Belgische hoofdstad te bezoeken en deden dat via couchsurfing. Twee andere Poolse vriendinnen deden net hetzelfde.

Dat het appartement in een bedrijvige en gezellige staat zou verkeren, was dus al duidelijk van tevoren. Aan de tafel zitten twee van hen aan het ontbijt, in de logeerkamer is iemand aan het rommelen en in de badkamer poetst de laatste haar tanden. Hun gastheer kijkt na of de twee vriendinnen de chocoladefabriek van Godiva kunnen bezoeken. Iedereen lijkt het naar zijn zin te hebben en de ochtendstond heeft hier vooral vredigheid in de mond.

Vier vrouwen uit Polen, twee op de sofa en twee in de logeerkamer.

Vier vrouwen uit Polen, twee op de sofa en twee in de logeerkamer. ‘Ik reis voornamelijk om nieuwe mensen te leren kennen, dus is het wel grappig om hier in Brussel een appartement te delen met andere Polen’, vertelt Marta Sledziewska (24) terwijl we nog wachten op de anderen.

Hard werk voor werk

Marta is hier samen met een goede vriendin, Joanna Blannarz (28). Ze hebben in de stad Katowice een tijdje een appartement gedeeld, tot Marta in februari naar de hoofdstad Warschau verhuisde. Ze had werk gevonden in de marketingafdeling van een bedrijf voor schoonheidsproducten. Omdat ze elkaar nog maar weinig zien, zijn ze nu voor het eerst samen op reis.

Marta: ‘Ik ben naar Warschau verhuisd omdat ik een mooie job heb gevonden die ik graag doe. Je vindt immers niet gemakkelijk een job als je net bent afgestudeerd. Je bent verplicht om ervaring op te bouwen door onbetaalde stages. Na enkele maanden tot een half jaar kan je pas gaan aankloppen bij werkgevers voor een betaalde job. Die heb ik nu gevonden. Warschau is ook een stad die je meer kansen biedt. In de hoofdstad zijn meer bedrijven en dus ook meer jobs.’

Joanna: ‘Voor mij is de situatie helemaal anders. Ik werk in een restaurant, en dat is zeer fysiek werk. Toen ik acht jaar geleden begon als serveerster had ik een heel onregelmatig en onzeker leven. Ik wist nooit wat ik de volgende dag ging doen, ik kon elke dag zonder werk vallen. Nu ben ik zaalmanager, waardoor ik iets meer zekerheid heb. Toch blijft het hard werken.’

Theateractrice

De twee nichtjes dan, dat zijn Kataryna Stachyra (24) en Julia Sobiesiak (24). Zij kennen elkaar sinds hun geboorte. Brussel is ook voor hen de eerste buitenlandse reis samen. Kataryna is aan de slag in een klein bedrijfje in Wroclaw en Julia werkt voltijds als actrice voor een theatergezelschap in de centrale stad Torun.

Kataryna: ‘Ik ben het eens met wat Marta daarnet vertelde. Ook voor mij en mijn vrienden was het niet gemakkelijk om werk te vinden. Door stage te lopen zijn de meesten wel aan de slag geraakt. Niet iedereen wordt even goed betaald, maar we hebben werk. We verdienen nu zelf genoeg om rond te komen, we zijn niet meer afhankelijk van onze ouders.’

Marta: ‘Het leven in Polen was een paar jaar geleden echt moeilijk. Door de crisis zijn heel wat Polen naar Ierland en Groot-Brittannië getrokken. Op dat moment kon je geen goede job vinden. Maar ik voel in mijn omgeving dat het de laatste jaren beter is. De meeste van mijn vrienden zijn opnieuw aan het werk.’

Julia: ‘In de theaterwereld is de situatie helemaal anders. Je moet als beginnende actrice het geluk hebben dat iemand jou opmerkt. Ook tijdens je studies moet je al veel belang hechten aan de rollen die je speelt, want vele examens zijn openbaar. Je kan maar hopen dat er een regisseur in de zaal zit die jou goed vindt. Ik heb dat geluk gehad, want ik werk nu voltijds voor een theatergezelschap in Torun en heb enkele gastrollen gekregen in Warschau en Krakau.’

Boeiend cultureel leven

Julia: ‘Ik heb trouwens het gevoel dat het goed gaat met de culturele wereld in Polen. Toen ik in het middelbaar zat, viel er amper wat te beleven. Nu komen er elk jaar nieuwe activiteiten en festiviteiten bij. Ik heb het dan niet alleen over theater, maar ook over muziek- en filmfestivals.’

‘Het gaat goed met cultuur in Polen’

Marta: ‘Het aanbod wordt groter, en daardoor vinden meer mensen hun gading. Wat je ook wil gaan doen, je zal altijd iets interessant vinden. Om maar één voorbeeld te geven: tegenwoordig heb je festivals die specifiek gericht zijn op Spaanse films, op Franse of Russische films. Dat zegt genoeg.’

Kataryna: ‘De stad waar ik woon, Wroclaw, is in 2016 culturele hoofdstad van Europa. Je merkt inderdaad dat er veel staat te gebeuren. Het internationale filmfestival is net gedaan en voor ik naar hier kwam was ik nog op een muziekfestival. Je hebt grote, bekende festivals, zoals het Open’er festival in het noorden, maar je hebt ook kleine, alternatieve muziekfeesten. Zij weten ondertussen zelfs veel buitenlanders naar Polen te lokken.’

Warschau

Kataryna: ‘Niet alleen op cultureel vlak, maar ook in omgang en in sfeer is Warschau helemaal anders dan de rest van het land. De stad is zeer opportunistisch. Het is zeker een interessante stad, en ik hou ervan om mijn vrienden die er studeerden te gaan bezoeken, maar ik ben altijd blij als ik terug thuis ben. De mensen zijn anders, minder vriendelijk. Op Erasmus ben ik enkele Belgen tegengekomen die hetzelfde zeiden over Brussel. Misschien is het wel overal zo dat de inwoners van de hoofdstad een andere houding hebben.’

‘Misschien zijn de mensen in de hoofdstad overal wel onvriendelijk’

Marta: ‘Je krijgt in Warschau inderdaad meer kansen. De mensen zijn ook ambitieuzer. Je ziet het op straat, iedereen is gehaast en lijkt alleen bezig met zichzelf. Het is een stad van mogelijkheden, geen stad van dromen. Daarom is de lokale vereniging van couchsurfing voor mij zo belangrijk [Leden van couchsurfing organiseren in sommige steden ook evenementen en samenkomsten, nvdr]. Daar kom ik in contact met heel sociale en open mensen. Daar kan ik vrienden maken.’

Julia ‘Ik heb een half jaar in Warschau gewoond. De stad was voor mij veel te druk. Ik moest mij aanvankelijk krampachtig vasthouden aan mijn vrienden. Na enkele weken werd ik die drukte gewoon en ging het veel beter. Nu hou ik wel van de stad en kom ik er graag terug.’

Marta: ‘Ik leef er nu en ik kan mij wel aanpassen, maar het voelt niet aan alsof ik er de rest van mijn leven ga blijven. Misschien komt dat ooit nog wel, want ik voel mij elke maand beter en beter in Warschau. Ik laat de onvriendelijkheid mij niet langer van de kaart brengen. Het is bovenal een goede plaats om een netwerk uit te bouwen, om ervaring op te doen.’

Geen euro, wel Europa

Julia: ‘De meeste Polen staan positief tegenover de Europese Unie. Ik herinner mij nog uit mijn schooltijd dat we discussies hadden in de klas of het een goed idee was of niet om toe te treden tot de unie. Ik denk dat het een goede keuze is geweest.’

Marta: ‘Aanvankelijk was er veel twijfel. Iedereen was een beetje bang, omdat we niet wisten wat er ging komen. Anderzijds heeft de toetreding ook tot veel nieuwe kansen geleid. We zien dat kleine bedrijven zijn gegroeid, dat we met Europees geld stappen vooruit hebben kunnen zetten. De open grenzen hebben het gemakkelijker gemaakt om te reizen voor werk en ter ontspanning. De houding is zeker en vast positief.’

‘Ik ben bang dat Poetin een gek idee krijgt’

Kata: ‘Er was wel een grote tegenstand tegen de euro. Zo goed als niemand wilde overschakelen omdat iedereen vreesde dat het leven te duur zou worden.’

Marta: ‘Ik ben inderdaad blij dat we de euro nog niet gebruiken. Zo goed draait de Poolse economie nu ook niet, dus alles zou te duur geworden zijn. Ik herinner mij een gesprek met Spanjaarden die met heimwee terugkeken naar de tijd vóór de euro, want sindsdien waren de prijzen van het brood met de helft toegenomen.’

Oekraïne

Even onverwacht als noodzakelijk komt in deze conversatie de situatie in Rusland en Oekraïne aan bod. De plotse stemmingswisseling aan tafel is heel subtiel, maar zegt veel over de emoties. ‘Er zijn altijd oorlogen, ver weg’, zegt Kata. ‘Je hoort erover op het nieuws, maar laat het niet aan je hart komen. Mijn thuisstad is vlakbij de Oekraïense grens, dus nu ben ik ongerust, bang soms. Bang dat Poetin een of ander gek idee krijgt. Vanuit Oekraïne ben je echt snel in Polen.’

Iedereen knikt begrijpend en instemmend. De nabijheid van het ruwe Rusland bezwaart even de gemoederen, maar ruimt toch snel plaats voor het zorgeloze vakantieleven. Het gesprek loopt stilaan dood. ‘Vertel jij nu eens iets over jezelf’, werpt Marta dan plots op. Daar is geen tijd meer voor, want Hetram werkt ons subtiel buiten. Naast een actief lid van couchsurfing is hij immers ook consultant en boekhouder.