'Ruimte civiele samenleving Latijns-Amerika én EU krimpt'

Wat is het belang van deze EU-CELAC top?

Laura Sullivan: De top is een gelegenheid om relaties van gelijke tot gelijke uit te bouwen, met een politiek die gebaseerd is op rechtvaardigheid en coherentie in beleid. Het Europese handels- en investeringsbeleid is de dag van vandaag vooral begaan met het realiseren van groei maar groei gaat vaak gepaard met grote ongelijkheid.

Nicaragua heeft de voorbije jaren een economische groei gekend van 4,5 procent maar 57 procent van de mensen leeft in armoede. Tussen 2011 en 2014 zijn er in dit kleine landje van 6 miljoen inwoners dertig extreem rijke mensen bijgekomen, mensen die meer dan 30 miljoen dollar per jaar verdienen.

‘Er is geen correlatie tussen economische groei en armoedebestrijding.’

Er is geen correlatie tussen economische groei en armoedebestrijding. Ook in Europa spreekt men voortdurend over het aanzwengelen van de groei, maar dat gaat gepaard met besparingsmaatregelen die mensen naar de rand van de samenleving drijven in Griekenland, Spanje, Portugal, Ierland.

We moeten het hebben over hoe we opnieuw een beleid kunnen voeren dat de mensen centraal stelt in plaats van de macro-economische cijfers.

Handel kan een kleine groep mensen ten goede komen, terwijl de meerderheid verstoken blijft van die voordelen. Om echt te kunnen deelnemen, is er onderwijs nodig, en sociale bescherming.

Europa en Latijns-Amerika lijken steeds meer op elkaar?

Laura Sullivan: Aan beide kanten van de oceaan wakkert dit model de ongelijkheid aan. Op mondiaal vlak is er de voorbije jaren vooruitgang geboekt in de strijd tegen de armoede. Er gaan meer kinderen naar school dan een aantal jaren geleden bijvoorbeeld.

Maar mensen hebben geen macht. Neem nu Brazilië: er is heel veel gebeurd in de strijd tegen de armoede; voor miljoenen mensen is het inkomen verhoogd, ze hebben hun intrede gedaan in de consumptiemaatschappij. Maar ze hebben geen inspraak en kunnen niet mee beslissen over welk soort samenleving ze willen. Die discussie is aan de orde in Brazilië maar ook in Europa.

De handelsverdragen die Europa met een aantal Latijns-Amerikaanse landen afsluit, leggen de lat erg hoog waardoor de druk op de lokale bevolking toeneemt.

‘De repressie tegen de civiele samenleving is een angstwekkend fenomeen zowel in Latijns-Amerika als in Europa.’

Laura Sullivan: Het handelsakkoord tussen de VS, Canada en Mexico (NAFTA), dat in 1994 is afgesloten, toont duidelijk de kwetsbaarheid van die landen aan. De werkgelegenheid die NAFTA zou creëren, is een fabeltje gebleken.

De handelsverdragen gaan vaak in tegen de fundamentele rechten van mensen en wakkeren sociale conflicten aan. In plaats van nieuwe handelsakkoorden is er nood aan een kader dat de fundamentele rechten van mensen beschermt.

Die fundamentele mensenrechten worden niet alleen door multinationals bedreigd. Ook progressieve regimes in Bolivia of Ecuador respecteren niet altijd de vrije meningsuiting. In verschillende landen worden protesten gecriminaliseerd.

Laura Sullivan: De repressie tegen de civiele samenleving is een angstwekkend fenomeen dat we zowel in Latijns-Amerika als in een aantal Europese landen de kop zien opsteken. Ngo’s en organisaties uit de civiele samenleving hoeven niet aan ‘politiek’ te doen, zo heet het. Maar ongelijkheid en armoede zijn politieke problemen.

Het voorbije jaar heeft de Europese Commissie haar machtsstructuren gewijzigd, waardoor de Commissie en het Parlement steeds meer ruimte inpalmen en er voor de civiele samenleving steeds minder ruimte is in het beslissingsproces. Wij willen niet alleen geconsulteerd worden, wij willen ook een invloed kunnen hebben op het beleid. Die krimpende ruimte voor de civiele samenleving aan beide kanten van de oceaan moeten we heel ernstig nemen.

Mijn belangrijkste boodschap aan de staatshoofden en regeringsleiders in deze CELAC-EU top? Geef de civiele samenleving ruimte om haar rol van watchdog te spelen. We zien hoe door dit economisch model fundamentele rechten in het gedrang komen. Dan moeten we op zijn minst de ruimte krijgen om daarover te kunnen spreken.

In Latijns-Amerika gaat dat over landroof, belastingsontduiking, criminalisering van protesten en zoveel andere thema’s. Hier in Europa debatteren we momenteel over een betere regulering voor bedrijven.