‘Afrika moet zelf verkiezingswaarnemers afvaardigen’
Noel Kokou Tadegnon
02 mei 2003
In West-Afrika gaan stemmen op voor de oprichting van een Afrikaans fonds voor de financiering van de verkiezingen. Nu worden stembusslagen in Afrika in belangrijke mate gecofinancierd met geld van Europese en Amerikaanse donoren. Maar heel wat Afrikaanse waarnemers vinden verkiezingen nog te duur en kijken naar Afrikaanse organisaties om het gat te dichten.
Het is tijd dat de Afrikaanse landen zelf gaan waken over hun verkiezingen en instaan voor de financiering daarvan. Dat was de teneur van heel wat sprekers op het Afrikaans Verkiezingsforum, een symposium dat enkele weken geleden in de Togolese Lomé gehouden werd. Een kwestie van respect voor de soevereiniteit, maar ook van centen, zegt Abderhamane Niang, een verkiezingsconsultant uit Mali. “Onze verkiezingen zijn altijd zo duur dat de staatskas er van uitgeput raakt.” De stembusslag van 2002 kostte ongeveer 34 miljoen dollar. Ongeveer een vierde van dat bedrag werd betaald door multilaterale en bilaterale donoren.
Burkina Faso kreeg vorig jaar ongeveer 1,6 miljoen dollar van de donoren om zijn verkiezingen te organiseren. Aan Togo kostte de stembusslag 4,5 miljoen dollar. Het geld wordt gebruikt om waarnemers te betalen, informatiecampagnes te financieren en kiespersoneel op te leiden.
“Om te beginnen moeten de Afrikaanse landen een manier vinden om hun verkiezingen te financieren,” zegt Alele El hadj Habibou van het Independent Network for the Supervision of Elections in Africa, een ngo die zich gespecialiseerd heeft in de materie. De ngo roept samen met andere ngo’s op om een pan-Afrikaanse bank op te richten die maar één doel heeft: een controleapparaat financieren dat in verschillende Afrikaanse landen toekijkt op de verkiezingen. Op die manier moeten de noodlijdende Afrikaanse landen niet steeds zelf opdraaien voor de kostelijke organisatie.
De 200 deelnemers op het Afrikaans Verkiezingsforum schaarden zich achter een oproep aan de Afrikaanse organisaties als de Afrikaanse Unie, de West-Afrikaanse Economische Gemeenschap (ECOWAS) en de Centraal-Afrikaanse Economische en Monetaire Gemeenschap (CEMAC) om een speciaal fonds op te richten om een Pan-Afrikaans verkiezingstoezicht te organiseren.
De meeste Afrikaanse verkiezingen zijn slecht georganiseerd. El Hadj Mbodj, een VN-ambtenaar, vindt dat het meerpartijenstelsel in Afrika vaak niet werkt. Voor een meerderheid van de Afrikanen “bestaat de democratische strijd gewoonweg uit het verwerven van de macht.” Falilou Kane, de voorzitter van het Independent Network for the Supervision of Elections in Africa, wijt de problemen vooral aan de kwaliteit van de verkiezingscommissies, die visie noch daadkracht hebben.