Vandaag, 28 mei, werd bij de rechtbank van Dendermonde het proces tegen de elf GGO-aardappelactivisten opnieuw geopend. Tegelijk vond in zaal Vaderland op de markt een expertisepanel plaats met debatten over diverse visies op landbouw en op de rol van wetenschap en industrie. Het debat over deze thema’s was immers de uiteindelijke inzet van de actievoerders in Wetteren precies twee jaar geleden, op 29 mei 2011.
Na de eerste procesdag van 15 januari 2013 werden de elf actievoerders op 12 februari jl bij verstek veroordeeld voor bendevorming en het beschadigen van de veldproef. Ze kregen celstraffen toebedeeld van een half jaar voorwaardelijk tot acht maanden effectief en een geldboete als schadevergoeding. Op de procesdag van 15 januari hadden de elf veroordeelde activisten de gerechtszaal verlaten toen de rechter weigerde de getuigenissen ter verdediging van de actie te aanhoren.
Welk landbouwmodel?
De activisten van de Field Liberation Movement (FLM) en andere sympathisanten stelden vandaag nog eens duidelijk waar hun inzet om draait, met name het ijveren voor een duurzame landbouw. Dat was ook af te lezen aan de infostands en discussiepanels die in de buurt van het gerechtsgebouw in Dendermonde hadden postgevat.
Ook de actie bij de veldproef van Wetteren, zo stelden de beklaagden vandaag nog eens, had
vooral een politiek doel, met name het stimuleren van een maatschappelijk debat over het gebruik van GGO’s in onze landbouw en over de rol van het publiek onderzoek daarin.
In naam van die vrijwillige verschijners nam Europarlementslid voor Groen Bart Staes in de gerechtszaal bij de pleidooien het woord. ‘Al 25 jaar ijver ik voor eerlijke en gezonde voedselproductie. De consument moet het recht behouden om te kunnen kiezen voor GGO-vrije voeding. Het gebruik van GGO’s in het open veld besmet niet alleen de bio-landbouw maar ook de gangbare landbouw. De veldproef nam ook onnodige risco’s en had niet de unanieme goedkeuring had van de bioveiligheidsraad,’ stelde Staes.
‘Ik sta hier vooral omdat ik zwaar getroffen was door het feit dat deze mensen veroordeeld zijn als een criminele bende. Wat ze gedaan hebben is het uitoefenen van hun burgerrechten. In een democratie moet er ruimte zijn voor dissidente stemmen. Vandaag veroordeelt men de aardappelactivisten, morgen de feministen, en binnenkort misschien de syndicalisten.’
Uiteindelijk namen de pleidooien zes uur in beslag. Andere getuigen voor de beklaagden werden niet gehoord, maar tegen het einde van de namiddag kregen de elf activisten zelf wel het woord om in een drietal minuten hun motivatie voor de actie te geven. Mieke Van den Broeck, advocate van de activisten: ‘Ik heb het gevoel dat hierbij echt geluisterd werd naar hun argumenten, die ook een voor een zeer gefundeerd overkwamen.’
De uitspraak over dit proces mag tegen 26 juni verwacht worden.
Het parket heeft werkstraffen voorgesteld in plaats van celstraffen, maar dit kan alleen als de beklaagden daarmee akkoord gaan. Die houden voorlopig alleszins vast aan hun overtuiging dat hun actie verantwoord was en dat de veroordeling onterecht is.
Communicatieproef
Behalve het gebruik van GGO’s, stellen de activisten ook de toenemende controle van multinationals over de voedselketen en de landbouw aan de kaak. Ze wijzen ook op de nauwe relatie tussen de universiteiten en het bedrijfsleven in het algemeen en tussen de agro-industrie en de publieke onderzoeksinstellingen in het bijzonder.
De veldproef van het consortium (het Vlaams Instituut voor Biotechnologie, de UGent en het ILVO) had een drievoudig doel. Men wilde de resistentie van de GGO-aardappelen tegen de schimmelziekte testen en ook de graad van coëxistentie nagaan (besmetten GGO-aardappelen in het ene veld niet-GGO-gewassen in het aanpalende veld?). Tegelijk was dit ook een “communicatieproef”. Met de proef wilde men een sociologisch onderzoek doen naar de maatschappelijke aanvaarding van GGO’s.
In de media is omstandig gecommuniceerd over de twee eerste onderdelen van de proef. De resultaten van het derde deel van de proef zijn tot op vandaag niet publiek gemaakt.
In de landbouwcommissie van het Vlaams Parlement kregen de commissieleden onlangs een voorstelling van de resultaten van de veldproef door de leden van het consortium. Daarbij werd er echter evenmin gerept over de resultaten van het derde luik, de verschillende maatschappelijke standpunten ten aanzien van de proef en het gebruik van GGO’s in de landbouw. Vlaams Parlementslid voor Groen Dirk Peeters vroeg op 24 mei meer uitleg hierover aan Vlaams minister-president Kris Peeters.
Dirk Peeters was namelijk een van de personen die in dit onderzoek, dat geleid werd door het ILVO, geïnterviewd werd. ‘Studies die met gemeenschapsgelden gefinancierd worden en waaraan veel betrokkenen hun medewerking verleend hebben, moeten tijdig aan de openbaarheid worden vrijgegeven teneinde hun rol te kunnen vervullen als bijdrage aan het debat’, aldus Dirk Peeters. Het is dus nog wachten op de resultaten van dit onderzoek.