Afrika valt voor mobiel geld
Andrew Simmons
10 juli 2009
Na het enorme succes van de mobiele telefonie in Afrika is al een nieuw fenomeen aan een snelle opmars bezig: mobiel geldverkeer. In een continent waar miljoenen mensen het zonder bankrekening moeten stellen, blijkt betalen en geld afhalen via de gsm een waar succesverhaal. In 2012 zal het naar schatting al goed zijn voor 5 miljard dollar aan transacties.
In Kenia, waar je op elke straathoek wel de kleuren van een gsm-operator vindt, is onlangs een nieuw logo opgedoken: M-Pesa. De “M” staat voor mobiel, “pesa” is Swahili voor geld. De dienst werd twee jaar geleden in het leven geroepen door Safaricom, de grootste gsm-operator in Oost-Afrika.
De gebruiker kan bij dezelfde agenten terecht waar ook telefoonkaarten te vinden zijn, voornamelijk winkeliers. Ze geven er het geld af dat ze willen sturen en verzenden vervolgens een sms-je. De ontvanger van dat berichtje krijgt een code, waarmee die op zijn beurt naar een winkel kan gaan en het geld kan afhalen.
M-Pesa heeft al meer dan zes miljoen klanten en is beschikbaar op meer dan zevenduizend punten. Veel van die punten zijn te vinden op het platteland, waar de nood aan mobiel geld het hoogste is en waar de dienst een echte levenslijn wordt.
Voor de 70-jarige Gemima Wanjiru, die op tachtig kilometer van de hoofdstad Nairobi een kleine boerderij runt, is het leven er nu een stuk makkelijker op geworden. Net als veel andere plattelandsbewoners is ze afhankelijk van geld van een familielid in de stad. Nu komt dat geld eenvoudigweg via sms, heel wat makkelijker dan vroeger, toen het door een kennis of koerier gebracht werd en vaak met grote vertraging of helemaal niet aan
Ook haar dochter Irene, die in de hoofdstad werkt, is blij dat ze de dure en drie uur durende busrit naar het dorpje niet meer zo vaak moet nemen. “Ik stuurde het geld mee met vrienden of familieleden, of eender wie die me betrouwbaar genoeg leek”, vertelt ze. “Maar vaak raakte het geld verloren, of werd het gestolen.”
Bank
Betty Mwangi, expansiemanager bij M-Pesa, zegt dat ze zich fier voelt over de dienst. “Onze klanten vertellen dat het hun leven verandert”, zegt ze. “Het maakt alles zoveel makkelijker. Mensen voelen zich veiliger, omdat ze niet met zoveel geld moeten rondlopen.”
Mwangi benadrukt dat M-Pesa geen bank is en ook de ambitie niet heeft om er een te worden, maar veel waarnemers zien de telefoonoperator in die richting opschuiven.
Afrika telt naar schatting één miljard gebruikers die wel over een gsm beschikken, maar niet over een bankrekening. Er is dus een gigantisch potentieel, en de banken en gsm-operatoren zijn zich daar goed van bewust.
Ze azen vooral op de markt van de internationale transfers – Afrikanen overzee die geld naar hun familie in Afrika sturen. Veel banken die aanvankelijk niet te vinden waren voor het idee, sluiten nu haastig joint-ventures af. M-Pesa breidt inmiddels gestaag uit, met gelijkaardige diensten in Tanzanië en Afghanistan, en plannen om hetzelfde te doen in India, Egypte en Zuid-Afrika.
Concurrent MTN, de grootste gsm-operator in heel Afrika, heeft hetzelfde gedaan in Zuid-Afrika en Oeganda, en heeft testprojecten lopen in Kameroen, Ghana, Ivoorkust en Nigeria. France Telecom en BNP Paribas willen een mobiele dienst lanceren in Senegal, Mali en Egypte in 2010.
Toch is niet iedereen even enthousiast. Critici waarschuwen dat de snelle groei de nood aan voldoende technologische en juridisch garanties kan doen vergeten. Aden Zoller, financieel analist in Londen, denkt dat de risico’s van het systeem relatief laag gehouden kunnen worden, op voorwaarde dat de betrouwbaarheid van de sms-berichten zorgvuldig in het oog gehouden wordt.
_(IPS/Al Jazeera)
_