Klimaatdoelstellingen Afrikaanse landen te vaag

Op 4 november gaat het Klimaatakkoord van Parijs officieel van kracht, omdat minstens 55 landen het akkoord hebben bekrachtigd, samen vertegenwoordigen ze 55 procent van de wereldwijde uitstoot.

Eind december 2015 bereikte de internationale gemeenschap in Parijs het historische akkoord om de opwarming van de aarde te beperken tot 2 graden Celsius en zo dicht mogelijk bij 1,5 graden te blijven.

De basis van het akkoord zijn de nationale bijdragen van de verschillende landen, de Intended Nationally Determined Contributions (INDC’s), oftewel de blauwdrukken van de plannen die de landen hebben om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan.

Eens geratificeerd, wordt het Klimaatakkoord bindend voor elk partij. Dat geldt ook voor alle bijhorende voorzieningen, inclusief de INDC’s, die dan NDC’s worden, Nationally Determined Contributions.

Vage doelstellingen

Onder de 86 partijen die het akkoord ondertussen hebben geratificeerd, zijn er verschillende Afrikaanse naties waarvan de NDC’s behoorlijk vaag blijven.

Dat blijkt uit een analyse van het Afrikaanse Klimaatbeleidscentrum (ACPC) van de Economische Commissie voor Afrika van de Verenigde Naties (UNECA).

‘Er zijn nog veel zaken onduidelijk, waaronder vage doelstellingen met betrekking tot de verzachting en de aanpassing aan de klimaatverandering, een gebrek aan inschattingen van de kosten.

Er zijn geen aanwijzingen over de bron van de fondsen en soms zelfs beloften die het niveau van hun huidige uitstoot overstijgen’, zei Johnson Nkem van ACPC tijdens de zesde Conferentie over Klimaatverandering en Ontwikkeling in Afrika (CCDA VI), die van 18 tot 20 oktober plaatsvond in de Ethiopische hoofdstad Addis Abeba.

Nkem verwijt die landen geen kwaadwilligheid, wel een gebrek aan capaciteit en financiële middelen om de INDC’s zelf uit te werken.

Volgens hem hadden ze dit moeten uitbesteden aan organisaties zoals het ACPC, die de plannen van de landen meer realistisch had kunnen maken voor ze onderwerp werden van de ratificering.

Grootste klimaatverandering in Afrika

Afrika is over het algemeen beschouwd het continent dat het meeste te lijden heeft onder de klimaatverandering door de toenemende droogte en overstromingen.

Nochtans draagt het continent maar 5 procent bij aan de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen, stond de CCDA VI in het teken van het Klimaatakkoord van Parijs en werd er vooral gekeken naar de gevolgen ervan voor Afrika.

Niet alleen het probleem van droogte en wateroverlast stond op de agenda, ook zaken zoals migratie, vaak uitgelokt en versterkt door de rechtstreekse gevolgen van de klimaatverandering.

In dat opzicht is het cruciaal voor Afrikaanse leiders om de gevolgen van het Klimaatakkoord en vooral de implementatie ervan (inclusief de overdracht van technologie en financiën) goed te begrijpen.

‘Er zijn nuances in de overeenkomst die begrepen moeten worden in het licht van de prioriteiten op vlak van ontwikkeling voor Afrika’, zegt James Murombedzi van ACPC.

Niet los van ontwikkelingsagenda

Volgens Murombedzi moet de implementatie van het Klimaatakkoord de duurzame en inclusieve Ontwikkelingsagenda 2063 van de Afrikaanse Unie en ook de agenda voor Duurzame Ontwikkeling 2020 van de VN mee ondersteunen.

Een van de belangrijkste zaken die op de conferentie werd besproken is hoe informatie over klimaatverandering de mensen bereikt, en hoe die tot bij de meest kwetsbare groepen in Afrika kan doorstromen.

‘Er is niet enkel nood aan het opbouwen van menselijk kapitaal om dit te verwezenlijken, maar evenzeer aan infrastructuur en een omgeving waarin organisaties die de informatie willen doorgeven, goed kunnen werken’, zegt Sylvia Chalikosa, een afgevaardigde van de noordelijke regio Muchinga in Zambia.

Volgens Natasha Banda van het Young African Lawyers Programme van ACPC is ‘er voor Afrikaanse landen geen weg terug, ook al zijn de uitdagingen van de NDC’s erg groot. Het Klimaatakkoord is het startpunt voor Afrika.’

Volgende maand zullen de Afrikaanse regeringsleiders ook aanwezig zijn in Marrakech, waar de regels en procedures voor de implementatie van het Klimaatakkoord zullen worden vastgelegd.

‘Wij Afrikanen zijn vooral begaan met de aanpassing aan de klimaatverandering’, zegt Mithika Mwenda van de Pan African Climate Justice Alliance (PACJA). ‘Dat mogen we niet uit het oog verliezen, want dat is voor ons continent werkelijk het allerbelangrijkste.’