Afvalkunst houdt Keniaanse kust schoon (*)
Najum Mushtaq
10 juni 2009
Natuurbeschermers en arme strandjutters in Kenia maken het beste van de tonnen plasticafval die de kusten in het noorden van het land bedreigen. Ze recycleren het storende strandgoed tot kunst en mooie hebbedingen die kopers over de hele wereld doen nadenken over de vervuiling van de zeeën.
Op het eerste gezicht doet niets vermoeden dat de Marula-studio’s van UniqEco in een chique wijk van Nairobi op afval draaien. Kunstenaars werken er aan metershoge giraffen en walvissen in bonte kleuren; wat verderop worden unieke handtassen en fraaie armbanden, sleutelhangers en hangertjes uit kunststof vervaardigd. De grondstof is plasticafval dat de golven van de Indische Oceaan onophoudelijk naar de Keniaanse kust spoelen. De duizenden teenslippers, flessen en andere voorwerpen uit kunststof beginnen zo aan een tweede, veel esthetischer leven.
UniqEco geeft strand terug aan schildpadden
UniqEco heeft sinds het begin van het project in 2005 al bijna 60 ton afval verwerkt. Het grootste deel van die grondstof wordt geleverd door tweehonderd strandjutters, vooral vrouwen, die het afval van de stranden in het noorden van Kenia halen. Ze houden de kust daarmee aantrekkelijk voor zeeschildpadden en andere zeldzame dieren die er hun eieren leggen of voedsel zoeken.
Ambachtslui in de kustdorpen en een twintigtal kunstenaars in Nairobi zetten het gewassen en behandelde afval om in mooie dingen. De productie van de kust gaat naar toeristen; het atelier in Nairobi levert aan grote afnemers en enkele groothandelaars in de VS, Australië, Zuid-Afrika, Zwitserland, Frankrijk en Finland.
Geen grenzen aan de groei
De voorloper van UniqEco was een project dat de Keniaanse natuurbeschermster Julie Church in 1997 opzette voor de Keniaanse Dienst Wildbeheer en het Wereldnatuurfonds. Kinderen aan de kust maakten al speelgoed uit strandgoed, en Church zette de kustbewoners ertoe aan uit het afval ook voorwerpen in de vorm van bedreigde dieren als schildpadden, zeekoeien en dolfijnen te gaan maken en die te verkopen. Daardoor kregen ze de kans om uit de bittere armoede te raken.
Een bestelling van 15.000 sleutelhangers met bonte schildpadjes van WWF-Zwitserland deed het project echt van de grond komen. De ambachtslui ontdekten dat ze uit de restjes van de massa’s verwerkte teenslippers bonte rijgparels konden maken en begonnen daarmee ook juwelen en gebruiksvoorwerpen te maken. Die bleken ook in Nairobi goed te verkopen
In 2005 richtte Church samen met haar landgenote Tahreni Bwanaali, een gemeenschapswerkster aan de Keniaanse noordkust, UniqEco op. De productie en de marketing werden geprofessionaliseerd. De beste ambachtslui en kunstenaars in het atelier in Nairobi verdienen intussen 180 euro per maand. Een online winkel maakt bestellingen van over de hele wereld mogelijk.
Dit jaar is UniquEco er ook mee begonnen teenslippers aan te kopen die uit de rivier de Nairobi gevist worden in Kibera, de grootste sloppenwijk van de hoofdstad. “Propere rivieren in de steden zijn even belangrijk als stranden zonder afval”, zegt Church. De nieuwe leveranciers, ook vooral vrouwen, verdienen wat bij en maken hun omgeving gezonder omdat het water weer sneller kan stromen.
(*) Dit artikel maakt deel uit van de reeks ‘De wereld wordt groen: 20 succesverhalen’. De bijdragen illustreren dat overal ter wereld werk wordt gemaakt van de broodnodige groene revolutie