Al-Shabaab legt pijnpunten Kenia bloot

Kenia stuurde in 2011 militaire troepen naar buurland Somalië om daar moslimextremisten te bestrijden. Dit veroorzaakte een ommezwaai in de relatie tussen Kenia, Somalië en Al-Shabaab. Sindsdien neemt Al-Shabaab Kenia in het vizier. Verschillende aanslagen volgden elkaar op.

Op 2 april viel de islamistische terreurorganisatie Garissa University College binnen. Ongeveer 150 mensen werden vermoord en nog zeker 166 studenten zijn vermist. Dit is de bloedigste aanslag in Kenia sinds die op Westgate Mall in 2013, waar 67 mensen vermoord werden. Na deze recente aanslag stelt de vraag zich opnieuw of de Keniaanse staatsveiligheid sterk genoeg in zijn schoenen staat.

Grimmige geschiedenis

Het Keniaanse veiligheidsapparaat kampt al decennialang met problemen.

Het Keniaanse veiligheidsapparaat kampt al decennialang met problemen. De veiligheidstroepen van Kenia zijn vaak zwak opgeleid en corrupt, en kennen een lange geschiedenis van machtsmisbruik. Die problemen spelen al van lang voor Al-Shabaab ten tonele verscheen.  Jarenlang pleegden de Keniaanse militairen ernstige inbreuken op de mensenrechten, zoals het beruchte Wagalla-bloedbad in 1984, waar honderden etnische Somaliërs vermoord werden.

Dat de Keniaanse systemen van beveiliging ontoereikend zijn, werd door de aanslag in Garissa meer dan duidelijk. Zo waren er op voorhand enkele waarschuwingen binnengelopen van een mogelijke aanslag op een onderwijsinstelling. De veiligheidsdiensten reageerden hier inadequaat op, en grepen niet tijdig in.

In plaats van corruptie en mistoestanden aan te pakken, ontkent de overheid stelselmatig de omvang van het probleem. Afgelopen donderdag gaf de overheid dan toch toe dat er op de dag van de aanslag fouten gemaakt zijn, al beweerde woordvoerder Manoah Esipisu wel dat deze onvermijdelijk waren.  

Tot op de dag van vandaag blijft het veiligheidsapparaat doordrenkt van misbruik tegenover minderheidsgroepen, zoals etnische Somaliërs en Keniaanse moslims (ongeveer 11 procent van de bevolking). Al-Shabaab probeert daar voordeel uit te halen, door in te spelen op religieuze en etnische kloven in Kenia. 

Eigen inwoners in het vizier

Al-Shabaab wil ethnische en religieuze spanningen creëren tussen moslims en niet-moslims.

Al-Shabaab maakt tijdens haar aanslagen een onderscheid tussen moslims en niet-moslims. Deze tactiek die de terreurorganisatie nog maar sinds 2012 hanteert, werd zowel zichtbaar in de aanslag van vorige week, als in de aanslag op de Westgate Mall in september 2013.

Moslimaanhangers worden gedurende de aanslagen bewust vrijgelaten, en enkel de zogezegde ‘ongelovigen’ worden van het leven beroofd. Dit doet Al-Shabaab niet om etnische en religieuze spanningen te creëren tussen de moslimminderheid en de niet-moslims in Kenia. Dit heeft als gevolg dat de etnische Somaliërs en Keniaanse moslims vaak over dezelfde kam geschoren worden als de terroristen van Al-Shabaab.

Hierdoor krijgen deze groepen het hard te verduren: intimidatie, uitsluiting en geweld zijn schering en inslag. Dat maakt deze minderheidsgroepen kwetsbaar voor het islamitisch fundamentalisme van Al-Shabaab, en draagt bij tot een stijgende radicalisering. 

Strijd tegen Al-Shabaab

Kenia zet nu de strijd in tegen Al-Shabaab. De president van Kenia kondigde aan harde maatregelen te nemen tegen de terreurorganisatie. Gevechtsvliegtuigen namen eerder deze week twee belangrijke kampen van de terreurgroep onder vuur. Deze kampen in de Somalische Gedo-regio, dicht bij de Keniaanse grens, werden gebruikt om wapens en militanten naar Kenia te smokkelen. De inval op Garissa University College zou van hieruit gepland zijn.

Ondertussen verklaarde Al-Shabaab dat meer aanslagen zoals die op de universiteit zullen volgen. Kenia heeft er dus alle baat bij zijn veiligheidsapparaat grondig onder handen te nemen.