Australische regering ontdekt Azië

Australië heeft zijn buitenlandse politiek altijd meer afgestemd op de Verenigde Staten en Groot-Brittannië dan op zijn Aziatische buurlanden. Maar premier Howard, die het land al sinds 1996 leidt, toont sinds het begin van zijn vierde ambtstermijn veel meer aandacht voor de ontwikkelingen in Azië.

Australië ontving vorige week de staatshoofden van twee buurlanden die Howard er nog niet zo lang geleden van beschuldigde plaats te bieden aan extremistische gewapende groepen. Howard heeft er zelfs mee gedreigd dat Australië preventief kan uithalen naar dergelijke groepen als de plaatselijke regering niets onderneemt. Maar die retoriek is nu opgeborgen.

Vorige week rolde Australië eerst de loper uit voor de Indonesische president Susilo Bambang Yudhoyono. Diens driedaagse bezoek viel samen met de repatriëring van de lijken van negen Australische hulpverleners die waren omgekomen bij een helikoptercrash op het Indonesische eiland Nias. Tijdens een plechtigheid op de luchthaven verleende het Indonesische staatshoofd de negen Australiërs postuum een eremedaille, een gebaar dat enkele jaren geleden nog ondenkbaar was. Australische troepen hielpen in 1999 de orde te herstellen in Oost-Timor, een voormalige Portugese kolonie die in 1975 door Indonesië bezet was en in 1999 in een referendum voor onafhankelijkheid had gekozen. Door Indonesië gesteunde milities probeerden die onafhankelijkheid tegen te gaan.

Maar volgens Yudhoyono gaan Australië en Indonesië de laatste tijd anders met elkaar om. We hebben allebei immens geleden onder de terroristische aanslagen op Bali van 12 oktober 2002. Bij die aanslagen kwamen vooral Australische toeristen om. Twee jaar later was de Australische ambassade in Jakarta het doelwit van een nieuwe aanslag. En in december heeft de tsunami onze regeringen en de bevolking nog dichter bij elkaar gebracht.

Yudhoyono was in Australië om investeerders warm te maken voor Indonesië. De Indonesische president beseft welke visjes hij daarvoor moet uitwerpen. Yudhoyono beloofde de Australische regering steun bij de pogingen om een uitnodiging te versieren voor de Oost-Aziatische Top. De Australische regering steekt niet onder stoelen of banken dat ze wil deelnemen aan de conferentie, die in december in Kuala Lumpur de Associatie van Zuidoost-Aziatische landen (Asean) samenbrengt met Japan, China en Zuid-Korea.

Indonesië en Australië hebben ook een gezamenlijke verklaring over een allesomvattend partnerschap ondertekend. Dat kan leiden tot een nieuw defensieverdrag tussen de twee landen. De oude overeenkomst uit 1995 werd in 1999 door Indonesië opgezegd na de landing van Australische troepen in Oost-Timor. In de nu ondertekende verklaring staat alvast dat Indonesië kan rekenen op de steun van Australië tegen afscheidingsbewegingen. In maart hadden de twee landen al een akkoord bereikt om een onderzoek te openen naar separatistische activiteiten van niet-gouvernementele organisaties in de provincies Atjeh en West-Papoea die ontwikkelingshulp krijgen uit Australië.

Onmiddellijk na het vertrek Yudhoyono kreeg Australië de Maleisische premier Abdullah Badawi op bezoek. Dat bezoek stond helemaal in het teken van commerciële relaties. De twee landen werden het erover eens bilaterale handelsbesprekingen aan te vatten die midden 2006 tot een vrijhandelsakkoord zouden moeten leiden.

Toch deed Abdullah enkele opgemerkte politieke uitspraken. Volgens de Maleisische premier zal Australië pas kunnen deelnemen aan de Oost-Aziatische Top als het eerst toetreedt tot het Vriendschaps- en Samenwerkingsverdrag, een niet-aanvalspakt van de Asean dat de voorbije jaren ook ondertekend is door Japan, China, Korea, India en Rusland. De Australische regering heeft dat altijd geweigerd.

Abdullah rakelde ook het dreigement van Howard op om preventief tussenbeide te komen in de buurlanden die militante moslimfundamentalisten ongemoeid laten. Volgens hem bewijzen die dreigementen dat Australië zich niet echt op Azië richt, maar eerder de VS napraten. De Maleisische sterke man benadrukte dat hervormingen in de moslimwereld gepaard moeten gaan met zichtbare en betekenisvolle veranderingen in het buitenlands beleid van Westerse landen. Volgens Abdullah kan het gewelddadige islamitische fundamentalisme alleen verslagen worden door de problemen te pakken die zoveel woede en frustratie veroorzaken in moslimlanden. Met die analyse is de Australische regering het nog altijd niet eens. (PD)