‘Bescherm de eer van de nationale leider’

Nieuws

‘Bescherm de eer van de nationale leider’

‘Bescherm de eer van de nationale leider’
‘Bescherm de eer van de nationale leider’

Verschillende parlementsleden in Azerbeidzjan willen de overleden Heydar Aliyev bij wet tot nationale leider uitroepen. Aangezien de voormalige president de vader is van regerend staatshoofd Ilham Aliyev, betekent dit meer dan een postume medaille. Ondertussen wordt protest tegen het regime met geweld onderdrukt en is de oppositie gemuilkorfd.

Heydar Aliyev was president van Azerbeidzjan van 1993 tot aan zijn ziekte en dood in 2003, waarna zijn zoon Ilham hem opvolgde. Ten tijde van de Sovjet-Unie had hij er als prominent KGB-agent en vervolgens hoofd van de Azerbeidzjaanse tak van de Communistische Partij al enkele decennia de touwtjes in handen. Na de woelige eerste jaren van de onafhankelijkheid bracht Aliyev het land stabiliteit: hij bevroor het conflict met Armenië en gaf de hoofdstad Bakoe een nieuw leven, met hulp van de Azerbeidzjaanse olievoorraden. Wat hij het land ook naliet, was een enorme welvaartskloof tussen de olie-elite en de rest van de bevolking, en een heuse cultuur van corruptie.

‘Het volk heeft Heydar Aliyev al uitgekozen als zijn nationale leider’, zegt Jala Aliyeva, één van de parlementsleden die die status wettelijk wil vastleggen. ‘Wij, de wetgevers, hebben de belangrijke verplichting om de erfenis, persoonlijkheid, eer en waardigheid van de nationale leider te beschermen’. Hoe die bescherming precies in haar werk zou gaan en wat de implicaties ervan zouden zijn voor de positie van zijn zoon Ilham, de huidige president, is vooralsnog onduidelijk.

Duimschroeven voor de democratie

Het voorstel is het zoveelste in een reeks van wetten die de positie van de regerende president versterken, en gepaard gingen met gelijkaardige argumenten. Zo werd in 2009 de beperking van het aantal presidentiële ambtstermijnen bij referendum afgeschaft, ‘of de president nu één, twee, of drie keer verkozen wordt, is immers geen democratische kwestie’. De geldigheid van de verkiezingen in Azerbeidzjan wordt echter keer op keer betwist, zowel door de oppositie als de internationale gemeenschap.

Een week voor Aliyeva haar idee naar voren bracht, had ook parlementslid Rabiyyat Aslanova al gezegd dat het ‘erg belangrijk’ was een wet over de status van nationale leider in te voeren. Een verrassende prioriteit, want Aslanova is hoofd van het parlementaire comité voor de mensenrechten in Azerbeidzjan, en die komen volgens een recent rapport van Amnesty International steeds meer in het gedrang. De massamedia zijn onderworpen aan een strikte staatscontrole, verschillende bloggers, journalisten en politieke activisten werden gearresteerd de voorbije maanden, en de veiligheidsdiensten traden hardhandig op tegen protestmanifestaties dit voorjaar.

Om maar te zeggen dat het niet goed gaat met de democratie in Azerbeidzjan. Van personencultus tot repressie, het grootste land van de Kaukasus krijgt steeds meer dictatoriale trekjes. Of de huidige Aliyev daar in deze turbulente tijden nog lang mee wegkomt, is afwachten.