Brazilië damt sloppenwijken in met hoge muren
Fabiana Frayssinet
09 juni 2009
De Braziliaanse overheid probeert de uitbreiding van de sloppenwijken in te dammen door de bouw van hoge muren. Apartheid, roepen de inwoners. In de grootste sloppenwijk van de stad komt daarom een experiment met natuurpaden, speeltuinen en lage muren.
Het stadsbestuur van Río de Janeiro wil 15 kilometer muren van beton en staal, 3 meter hoog, bouwen rond 14 favela’s of sloppenwijken. De sloppenwijken liggen op de heuvels rond de stad. Door hun uitbreiding vreten ze steeds meer aan het Atlantische Bos, zegt de overheid.
Het Atlantische Bos, een van de grootste bossen ter wereld, is ecologisch bijzonder waardevol, maar het staat onder bijzonder zware druk. Nauwelijks een tiende van zijn oorspronkelijke oppervlakte blijft nog over.
Storm van protest
Toen de eerste werken begonnen, in de zuidelijke favele Santa Marta, stak een storm van protest op. Het stadsbestuur werd ervan beschuldigd een systeem van apartheid tussen arm en rijk te willen invoeren.
Volgens velen is de werkelijke reden van de muur de drugshandel. Drugshandelaars kunnen zich bovenaan in de wijk makkelijk schuilhouden in de dichte begroeiing.
Het is “een soort kooi”, zegt informaticus Nadson Ribeiro, die in Santa Marta woont. De politie bewaakt de wijk constant van beneden tot de muur boven, zegt hij.
Alternatief
Vooral in La Rocinha, met zijn 200.000 inwoners een van de grootste favela’s in Latijns-Amerika, was het protest bijzonder groot. “Elke muur is separatistisch”, zegt Antonio Ferreira de Melo, voorzitter van het wijkcomité van La Rocinha.
De inwoners stelden voor de geplande muur te vervangen door natuurpaden, met verharde paden voor skaters, fietsers en rolstoelgebruikers, en met speeltuinen. Sommige stroken krijgen lage muren van maximaal 90 centimeter hoog.
Het stadsbestuur stemde in met het voorstel. Enkel op plaatsen waar grondverschuivingen mogelijk zijn, komt er een hoge muur.
Ocimar Santos, verantwoordelijk voor de website van de inwoners van La Rocinha, is tevreden. “Het recht op bewegingsvrijheid wordt niet beperkt en het park komt de gemeenschap ten goede.” Volgens hem weten de mensen dat de ongeordende groei van hun wijk problemen met zich meebrengt, zoals een tekort aan sanitaire voorzieningen en afvalophaling. Maar het idee van een muur “is nergens in de wereld een goed symbool”.
Bescherming
Volgens gouverneur Sérgio Cabral van de staat Río de Janeiro moeten de muren de wijken “beschermen”. Ze zorgen ervoor dat investeringen in sanitair, onderwijs en andere voorzieningen niet verloren gaan door de ongecontroleerde uitbreiding.
In de 750 favela’s van Río wonen 1,5 miljoen mensen. Uit een studie van het stedelijke Pereira Passos-instituut blijkt dat de helft van favela’s in omvang verdubbelde van 1999 tot 2004.