Brazilië gaat gekloonde dieren niet vrijlaten

Vorige maand raakte bekend dat Brazilië concrete plannen heeft om bedreigde diersoorten te klonen. Het heeft al een genenbank opgericht met 420 stalen en bestudeert nu welke kloontechnieken het gaat gebruiken.

Geen genetische variatie

Als het klonen van een bedreigde soort slaagt, is het niet de bedoeling de dieren vrij te laten, benadrukt Carlos Frederico Martins, onderzoeker bij het landbouwkundig onderzoekscentrum van de Braziliaanse regering (Embrapa), dat samenwerkt met de dierentuin van Brasilia.

“De dierentuin wil meer exemplaren voor eigen gebruik. Het is de bedoeling de dieren in gevangenschap te houden. Het gebruik van klonen kan de impact vermijden die veroorzaakt wordt door het verdwijnen van de dieren uit het milieu.”

“Vanuit het standpunt van conservering is de ideale situatie de fauna bewaren en vermenigvuldigen waar ze zich bevindt.” Maar omdat een gekloond exemplaar exact dezelfde genen heeft als het exemplaar dat aan zijn basis ligt, “hebben de klonen niet de genetische variatie die nodig is om hen in de natuur vrij te laten.”

Alleen in extreme gevallen

Alleen in extreme gevallen zal men de gekloonde dieren kunnen vrijlaten, zegt Juciara Pelles, verantwoordelijk voor conservering en onderzoek in de dierentuin van Brasilia. “Als een soort extreem snel achteruitgaat en het gevaar loopt helemaal te verdwijnen, en we kunnen een inspanning doen, dan hebben we die mogelijkheid.”

Braziliaanse geleerden van Embrapa hebben sinds 2001 al een honderdtal dieren gekloond, vooral runderen en paarden. Die techniek willen ze nu op bedreigde soorten toepassen.

Het project met de dierentuin in Brasilia richt zich op acht bedreigde soorten, waaronder de manenwolf (Chrysocyon brachyurus), de jaguar en het roodstuitleeuwaapje (Leontopithecus chrysopygus). Gedurende twee jaar hebben de wetenschappers daarvan kiemplasma verzameld.

Nog niet zeker

De dierentuin wacht nog op goedkeuring om de tweede fase te starten. Wellicht over een maand zet het de eerste stappen op weg naar het klonen. Wellicht krijgt de manenwolf de voorkeur omdat Embrapa daar het meeste materiaal van heeft.

“We zitten nog in de fase van de technologische ontwikkeling”, zegt Martins. “We weten nog niet of het mogelijk zal zijn een populatie in de natuur te recupereren, maar het kan leefbaar zijn.”

Ook de Verenigde Staten en Zuid-Korea doen onderzoek naar het klonen van bedreigde soorten, zegt hij.

Voortplantingsprogramma

Omdat de huidige techniek een efficiëntie heeft van 5 tot 7 procent, is de procedure duur.

Voor bioloog Onildo João Marini Filho van het Chico Mendes-instituut voor de Conservering van Biodiversiteit is het klonen van runderen en paarden verantwoord vanuit commercieel oogpunt. Maar dat ook op wilde dieren toepassen is een andere zaak.

“Het moet voldoende duidelijk zijn dat de conservering erbij gebaat is. Als die winst er is, dan is het verantwoord. Men kan bijvoorbeeld het aantal dieren doen toenemen om een voortplantingsprogramma te helpen.”

Momenteel is het klonen in Brazilië niet wettelijk geregeld. Een wetsvoorstel blijft al sinds 2007 in de Senaat hangen. “Elk laboratorium kan runderen klonen, het is daarom moeilijk te zeggen hoeveel runderen er precies zijn”, zegt Martins.