Cambodjaanse milieuactivisten in de cel wegens ‘smaad aan de koning’

In de Cambodjaanse hoofdstad Phnom Penh zijn drie activisten van milieuorganisatie Mother Nature Cambodia in voorhechtenis genomen. Volgens de rechtbank beraamden ze een staatsgreep en zouden ze de koning beledigd hebben. Die aanklacht kan de drie jongeren tot tien jaar cel opleveren.

De drie activisten zijn tussen de 22 en 32 jaar oud. Ze werden opgepakt toen ze een staal wilden nemen van afvalwater dat naar de Tonle Sap rivier stroomt. ‘Omdat dit in de buurt van het koninklijk paleis gebeurde, zijn ze in het hoofd van de rechters schuldig aan majesteitsschennis? Dat is toch de fantasie voorbij’, zegt Spanjaard Alex Gonzalez Davidson in een telefonisch gesprek met IPS. Hij is de oprichter van Mother Nature in Cambodja, maar werd zes jaar geleden het land uitgezet. Zijn organisatie is sinds 2017 verboden.

Lèse Majesté

In buurland Thailand bestaan er al langer strenge straffen op zogenaamde Lèse Majesté of majesteitsschennis, maar in Cambodja is deze aanklacht redelijk nieuw. De enige verklaring voor de beschuldiging is een gelekte opname van een zoomgesprek, waarin leden van de organisatie lacherig doen over de koning.

‘De medewerkers van Mother Nature Cambodia zijn een soort iconen of rolmodellen geworden, daarom worden ze nu geviseerd.’

Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken hebben de drie intussen bekend dat ze het regime omver wilden werpen. ‘Die bekentenissen doen denken aan S21 (waar gevangenen van de Rode Khmer opgesloten werden, nvdr)’, zegt Gonzalez Davidson. ‘De échte reden voor de arrestatie is paranoia. We hebben het hier over een dictatuur van oude gangsters die geen geweld schuwen en schrik hebben om de macht te verliezen.’

Corruptie

De zelfverzekerde Spanjaard verwijst met die opmerking in de eerst plaats naar premier Hun Sen, die al meer dan 35 jaar aan de macht is en het land controleert volgens het principe van ‘verdeel en heers’. Mother Nature kaart al jaren milieuschandalen aan in Cambodja en wijst ook vaak met een beschuldigende vinger naar de overheid.

Zo toonde de organisatie aan dat er geknoeid is met de exportcijfers van rivierzand uit de Mekong. Dat wordt verkocht aan Singapore en Taiwan, omdat het uitermate geschikt is om land te winnen op de zee. Maar er is veel méér zand naar boven gehaald dan er op de officiële documenten staat. De overdadige baggerwerken bleken nefast voor het ecosysteem van de Mekong en zorgden ervoor dat oevers instortten.

MEEST GELEZEN

• 1
  Schrijfster Tuly Salumu: ‘Dat gekwetste kind van toen ben ik nog altijd’
• 2
  Schrijfster Ayaan Abukar: ‘Ik zal nog lang zoekende zijn in mijn heimwee naar Oost-Afrika’
• 3
  Cambodja op een kantelpunt: authenticiteit ruimt baan voor vooruitgang

Ontbossing

De overheid sluit ook vaak grote contracten af met bouwoperatoren, met massale ontbossing als gevolg. Wie onteigend wordt, krijgt meestal weinig of geen schadevergoeding. In 2007 werd het natuurreservaat Bokor Nationaal Park, in het zuiden, voor 99 jaar in concessie gegeven aan de tycoon Sok Kong, in ruil voor één miljard dollar. Het bedrijf van Kong heeft intussen een toegangsweg, luxe hotels en flatgebouwen aangelegd in het natuurdomein.

Toen Chinese aannemers de toestemming kregen om in de havenstad Sihanoukville op grote schaal casino’s te bouwen, stelde Mother Nature vast dat het afvalwater rechtstreeks in de zee geloosd werd. Ze namen stalen om de vervuiling te bewijzen. En nu wilden medewerkers dus op dezelfde manier het rioolwater in Phnom Penh controleren.

Rolmodellen

‘Er zijn niet veel jonge Cambodjanen die de waarheid durven te zeggen als het gaat over belangrijke thema’s’, zegt Alex Gonzalez Davidson, ‘maar de medewerkers van Mother Nature doen dat wél. Ze zijn een soort iconen of rolmodellen geworden, daarom worden ze nu geviseerd.’

Cambodja heeft een erg jonge bevolking: de helft van de inwoners is jonger dan 25 jaar. Ter vergelijking: in België is die zogenaamde mediane leeftijd 41.

Oudere Cambodjanen, die de Rode Khmer uit de jaren ‘70 hebben meegemaakt, zijn tevreden met de status quo van Hun Sen en zijn regime.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws

 eMO*: 1 keer per week het beste van MO*  MO*Mail: 3 keer per week het beste van MO*  Achter het verhaal  Ik ga akkoord met het privacybeleid *

Anti-spam code:

Onderhuids ongenoegen

Maar jongeren voelen zich beperkt in hun mogelijkheden en er is veel onderhuids ongenoegen. Voorlopig is er in Cambodja geen sprake van massaal straatprotest, zoals in buurland Thailand. Of in Myanmar, waar het verzet tegen de militaire coup een etterbuil aan frustratie heeft doen openbarsten.

Alex Gonzalez Davidson denkt dat Cambodja het volgende land in die rij zou kunnen zijn. ‘Mensen zijn langzamerhand zo kwaad dat ze geen schrik meer hebben om opgepakt te worden. Ze haten het regime meer en meer. Dat is eigenlijk positief, want die emotie heb je nodig om een dictatuur te veranderen.’

Sociale media

Feit is dat de arrestatie van de drie activisten de voorbije dagen druk besproken is op sociale media. Velen maken dankbaar gebruik van de afkeurende boodschap die de Amerikaanse ambassadeur Patrick Murphy over de kwestie twitterde. Door zijn bericht ‘vervuiling documenteren is geen terrorisme’ te delen, geven Cambodjanen uiting aan hun ongenoegen, zonder uit eigen naam te moeten spreken.

Very troubled to hear of the arrests of more environmental youth activists. Documenting pollution is a public service, not terrorism. We urge authorities to be responsive to its citizens, not to silence them. pic.twitter.com/bAWtPUwknH

— Ambassador W. Patrick Murphy (@USAmbCambodia) June 21, 2021

Ook de Zweedse ambassade liet via Twitter weten het niet eens te zijn met de arrestatie: ‘geëngageerde jongeren maken deel uit van de toekomst en zouden net moeten aangemoedigd worden’.

Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch vraagt dat de aanklacht tegen de drie activisten onmiddellijk zou ingetrokken worden. Mother Nature hoopt dat dit online protest, van binnenuit en van buitenaf, de regering onder druk kan zetten om op haar beslissing terug te komen.